آزمایش CBC Diff چیست + ضرورت انجام
در صورتی که مشکلاتی مثل خستگی، تب و لرز و بدن درد داشته باشید، ممکن است پزشک انجام آزمایش CBC Diff را تجویز کند. این تست که از مجموعه آزمایش‌های شمارش سلول‌های خونی محسوب می‌شود، بر شمارش گلبول‌های سفید خون به تفکیک انواع آن‌ها تمرکز دارد. به کمک این آزمایش می‌توان از وجود بعضی بیماری‌های عفونی، خود ایمنی و سرطان مغز استخوان آگاه شد. در این مقاله به معرفی این آزمایش، میزان نرمال و چگونگی تفسیر آن می‌پردازیم.
آزمایش CBC Diff چیست؟
برای پاسخ به سوال آزمایش CBC Diff چیست؟ می‌توان گفت، آزمایش CBC به معنای شمارش کامل خون است و میزان گلبول‌های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و گلبول‌های سفید خون شما را مشخص می‌کند. اما آزمایش CBC Diff علاوه بر موارد بالا، پزشک را قادر می‌سازد تعداد هر کدام از انواع گلبول‌های سفید خون را نیز اندازه‌گیری کند. در بدن ما پنج نوع گلبول سفید وجود دارد که هر کدام از این‌ها وظایف خاص خود را دارند و کاهش یا افزایش هر کدام می‌تواند نشانه بیماری خاصی باشد. نتایج این آزمایش، اطلاعاتی در مورد وضعیت سیستم ایمنی فرد و نحوه واکنش آن به بیماری‌ها و سایر تهدیدها ارائه می‌کند.
چرا آزمایش CBC Diff انجام می‌شود؟
این آزمایش غالبا به عنوان یک روش تشخیص اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشک ممکن است به دنبال علائم یک بیماری حاد مانند آنفولانزا یا عفونت دستگاه ادراری (UTI) این آزمایش را تجویز کند؛ یا ممکن است با این آزمایش قصد بررسی وضعیت یک بیماری مزمن مانند: اختلالات خودایمنی یا اختلال موثر بر مغز استخوان را داشته باشد. مغز استخوان مسئول تولید گلبول‌های سفید خون است، بنابراین تغییرات در تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند نشانه اختلال در عملکرد مغز استخوان شما باشد.
در صورت داشتن علائم زیر، پزشک آزمایش CBC Diff را تجویز می‌کند:
- بدن درد
- لرز
- تب
- سردرد
- درد در ناحیه استخوان‌ها
انواع گلبول‌های سفید در آزمایش CBC Diff
پنج نوع گلبول سفید در بدن وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- نوتروفیل: نوتروفیل‌هارایج‌ترین نوع گلبول‌های سفید هستند. آن‌ها مسئول از بین بردن باکتری‌ها در بافت آسیب دیده یا عفونی هستند.
- مونوسیت: مونوسیت‌ها شبیه نوتروفیل‌ها هستند. آن‌ها باکتری‌ها را از بین می‌برند، اما معمولا فقط آن دسته از باکتری‌هایی که موجب عفونت‌های مزمن می‌شوند را نابود می‌کنند. مونوسیت‌ها همچنین در ترمیم بافت‌های آسیب دیده نقش دارند.
- ائوزینوفیل: این گلبول‌ها مسئول درمان عفونت‌های ناشی از انگل‌ها هستند. ائوزینوفیل‌ها همچنین پاسخ سیستم ایمنی بدن به واکنش‌های آلرژیک را کنترل می‌کنند.
- بازوفیل: بازوفیل‌ها کمترین نوع گلبول سفید هستند. عملکرد آن‌ها هنوز کاملا مشخص نیست، اما ممکن است در واکنش‌های آلرژیک نقش داشته باشند.
- لنفوسیت: سه نوع لنفوسیت در بدن ما وجود دارد. لنفوسیت‌های B برای حمله به ویروس‌ها، باکتری‌ها و سایر مهاجمان خارجی، آنتی‌بادی تولید می‌کنند. لنفوسیت‌های T به شناسایی سلول‌هایی که نیاز به پاسخ ایمنی دارند کمک می‌کنند. نوع سوم لنفوسیت‌ها نیز سلول‌های سرطانی و ویروس‌ها را مورد هدف قرار می‌دهند.
میزان نرمال آزمایش CBC Diff چیست؟
هر کدام از این پنج نوع گلبول سفید باید در محدوده طبیعی قرار داشته باشند. به طور کلی، تعداد گلبول‌های سفید بالاتر از حد نرمال ممکن است نشانه وجود وجود عفونت یا سایر بیماری‌ها در بدن شما باشد. محدوده طبیعی این گلبول‌ها به شرح زیر است:
- بازوفیل: ۰.۵ تا ۱ درصد
- ائوزینوفیل: ۱ تا ۴ درصد
- لنفوسیت: ۲۰ تا ۴۰ درصد
- مونوسیت: ۲ تا ۸ درصد
- نوتروفیل: ۴۰ تا ۶۰ درصد
آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است مقداری در این حد نرمال با هم تفاوت داشته باشند. بعضی آزمایشگاه‌ها ممکن است این مقدار را بر حسب عدد نیز بیان کنند. سطح طبیعی این آزمایش به جنسیت، سن و بارداری نیز بستگی دارد. به همین دلیل، هنگام تعیین بالا یا پایین بودن نتیجه آزمایش، بررسی دقیق شرایط بیمار مهم است. در حالی که نتایج آزمایش CBC Diff اطلاعاتی در مورد هر پنج نوع گلبول سفید می‌دهد، پزشک غالبا فقط بر روی یک یا دو نوع از آن‌ها تمرکز می‌کند.
تفسیر آزمایش CBC Diff چگونه است؟
بالا یا پایین بودن هر کدام از این پنج نوع گلبول سفید می‌تواند نشان‌دهنده بعضی از بیماری‌ها باشد. در ادامه به تفسیر نتایج هر کدام از این موارد می‌پردازیم.
غیرطبیعی بودن بازوفیل‌ها
- میزان بالا: می‌تواند نشان‌دهنده انواع خاصی از لوسمی از جمله لوسمی میلوئیدی مزمن، واکنش‌های آلرژیک، اختلالات التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا کولیت اولسراتیو باشد.
- میزان کم: ممکن است نشان‌دهنده استرس، واکنش‌های آلرژیک، مصرف استروئید و پرکاری تیروئید باشد.
غیرطبیعی بودن ائوزینوفیل‌ها
- میزان بالا: تعداد بالای ائوزینوفیل‌ها معمولا ناشی از یک واکنش آلرژیک مانندآسم، اگزما یا واکنش به یک دارو است. اختلالات التهابی، مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده (IBD) نیز می‌تواند باعث افزایش سطح ائوزینوفیل شود.
- میزان کم: ائوزینوفیل‌ها معمولا در مقادیر کمی وجود دارند و میزان پایین آن غالبا نشان‌دهنده مشکل خاصی نیست. با این حال، استرس یا استفاده از داروهای استروئیدی می‌تواند باعث کاهش تعداد آن‌ها شود.
غیرطبیعی بودن لنفوسیت‌ها
- میزان بالا: سطح لنفوسیت بالا در آزمایش CBC Diff می‌تواند نشان دهنده عفونت حاد ویروسی مانندآبله مرغان، تبخال یا هپاتیت باشد؛ یا ممکن است تعداد لنفوسیت‌ها به دلیل عفونت باکتریایی مانند سل یا سیاه سرفه بالا باشد.
- میزان کم: سطح پایین لنفوسیت می‌تواند به یک اختلال خود ایمنی مانندلوپوس یا آرتریت روماتوئید اشاره کند. وجود بیماری ایدز، سل، هپاتیت یا آنفولانزا نیز می‌تواند باعث کاهش تعداد لنفوسیت‌ها شود.
غیر طبیعی بودن مونوسیت‌ها
- میزان بالا:تعداد بالای مونوسیت‌ها می‌تواند ناشی از یک عفونت مزمن مانند سل یا عفونت قارچی باشد. وجود شرایطی مانند اندوکاردیت (التهاب باکتریایی قلب)، لوسمی مونوسیتیک، لوسمی میلومونوسیتی نوجوانان یا آرتریت روماتوئید نیز می‌تواند باعث افزایش آن شود.
- میزان کم:اکثر پزشکان تعداد کم مونوسیت را مهم نمی‌دانند. با این حال، سطح کم مونوسیت در به مدت طولانی می‌تواند نشان دهنده آسیب به مغز استخوان باشد.
غیرطبیعی بودن نوتروفیل‌ها
- میزان بالا: سطح بالای نوتروفیل می‌تواند نشان‌دهنده عفونت حاد باکتریایی، التهاب، مرگ بافتی (مانندحمله قلبی) و استرس باشد. همچنین در سه ماهه آخر بارداری نیز می‌تواند میزان آن بالاتر از حد طبیعی باشد.
- میزان کم: تعداد نوتروفیل‌ها ممکن است پس از یک واکنش نامطلوب دارویی یا شیمی درمانی کاهش یابد. بیماری‌هایی مانند اختلالات خودایمنی، سرطان مغز استخوان و کم خونی نیز می‌توانند باعث کاهش تعداد نوتروفیل‌ها شوند.
بیماری‌های مرتبط با آزمایش CBC Diff
به طور کلی همان‌طور که در قسمت بالا توضیح داده شد، غیر طبیعی بودن نتایج این آزمایش می‌تواند نشانه بیماری‌های زیر باشد:
- عفونت باکتریایی
- سکته قلبی
- حساسیت
- عفونت‌های ویروسی مثل آبله مرغان، ایدز، هپاتیت
- سرطان مغز استخوان
- آرتریت روماتوئید (روماتیسم)
انجام آزمایش CBC Diff در منزل با هومکا
اگر برای انجام این آزمایش، امکان مراجعه به آزمایشگاه ندارید نیازی به نگرانی نیست. با استفاده از خدمات آزمایش در منزل هومکا می‌توانید علاوه بر انجام این تست، تفسیر آزمایش CBC Diff را نیز در منزل انجام دهید. انجام خدمات آزمایش در منزل به شما کمک می‌کند که از سرایت بیماری‌های عفونی در محیط آزمایشگاه در امان بمانید و به راحتی یک آزمایشگاه مجهز را به منزل خود بیاورید. از مزایای هومکا این است که امکان استفاده از پوشش بیمه پایه و تکمیلی نیز وجود دارد.
برای ثبت درخواست آزمایش CBC Diff در منزل می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا به آدرس هومکا به نشانی www.homeca.ir مراجعه کنید. خدمات مجموعه هومکا در استان تهران و شهرهای کرج، مشهد، اصفهان، اهواز، رشت، شیراز، قزوین و تبریز قابل استفاده است.