هرآنچه که باید درباره گروه خونی بدانید
به گروه خونی خود توجه خاصی داشته باشید
خون مایع سرخ رنگی که در تمام رگ‌ها جریان دارد و بدن از آن تغذیه می‌شود که حدود ۸ درصد از وزن انسان بالغ را تشکیل داده و مرکب از گلبول‌های سفید و سرخ و پلاسما است. با گروه خونی آشنا شوید
خون از چه موادی تشکیل شده است؟
خون از دو قسمت تشکیل شده اشت
۱- سلول های کوچکی به نام گلبول قرمز و گلبول سفید که ۴۵% از خون را تشکیل می‌دهند.
- گلبول قرمز: سلول‌های خونی حاوی هموگلوبین است که وظیفه‌ی آن انتقال اکسیژن از ریه به بافت‌های بدن و انتقال دی اکسید کربن از بافت‌ها به ریه می‌باشد. همچنین قرمزی رنگ خون به علت ترکیب هموگلوبین و اکسیژن بوجود می‌آید.
- گلبول سفید: سلول‌های خونی بی‌رنگ و فاقد رنگ دانه که بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می‌دهند و بدن را دربرابر بیماری‌های عفونی محافظت می‌کنند.
۲- پلاسما مایعی زرد رنگ و چسب‌ناک است که قسمت اعظم خون و ۵۵ درصد از حجم خون را تشکیل می‌دهد.
این مایع فاقد سلول‌های خونی و جزء اصلی خون محسوب می‌شود که گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها در آن شناورند. ۹۵ درصد پلاسما را آب و ۵ درصد بقیه را هورمون، پروتئن و موادغذایی تشکیل می‌دهند. پلاکت‌ها جزء کوچک‌ترین سلول خونی هستند که در واقع کار انعقاد خون به عهده آن‌هاست. هنگامی که قسمتی از بدن به هنگام بریدگی دچار خونریزی می‌شود، پلاکت‌ها با لخته کردن خون مانع خونریزی شدید می‌شوند. ولی گاهی اوقات انعقاد نابجای خون موجب بروز سکته‌ی قلبی و ایسکمی مغزی می‌شود.
- نکته: وجود ویتامیل K و کلسیم برای انجام روند انعقاد خون ضروری است.
گروه خونی
تقسیم‌بندی خون بر اساس وجود یا عدم وجود آنتی ژن در سطح گلبول‌های قرمز خون صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر وجود این عامل باعث مشخص شدن گروه خونی فرد می‌شود.
چگونگی کشف گروه‌های خونی
از زمانی که صحبت از نیاز به انتقال خون شد نیاز به کشف گروه‌های خونی ضرورت پیدا کرد. از آنجا که بهترین راه برای درمان خون‌ریزی‌های شدید که بدنبال جراحات ایجاد شده در بدن بیماران به وجود می‌آمد انتقال خون بود، عوارض ناشی از عفونت در حین انتقال خون گسترش پیدا کرد و مرگ ناشی از این انتقال، پزشکان را برآن داشت تا به مطالعه بیشتری در مورد خون و نحوه‌ی انتقال و تزریق خون از فردی به فرد دیگر برای جلوگیری از مرگ آنها بپردازند. بنابراین نخستین انتقال خون در اوایل قرن هفدهم توسط پزشک انگلیسی بنام ویلیام هاروی انجام گرفت، اما ناموفق بود و اغلب بیماران بعد از انتقال خون یا مریض می‌شدند یا از بین می‌رفتند. در این زمان بدلیل ناشناخته بودن گروه‌های خونی اغلب انتقال خون‌ها با عدم موفقیت همراه بود تا اینکه در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم میلادی- دانشمند آلمانی بنام لاند اشتاینر و همکارانش به علت انتقال خون ناموفق پی‌برده و چهار گروه خونی را که یکی از مهمترین عوامل انتقال خون موفق است را کشف کردند.
اما با کشف گروه‌های خونی مشکل دیگری بوجود آمد و آن انعقاد خون بود چرا که انتقال خون مستقیم، همیشه امکان نداشت و به همین دلیل باید مکانی برای نگهداری خون‌های گرفته شده که در آینده مورد استفاده قرار می‌گرفت فراهم می‌شد. محققان با تحقیقاتی که در طی این مدت و در این زمینه انجام دادند توانستند بانک خون را برای نگهداری خون‌های اهدایی ایجاد کنند.
پس از کشف گروه‌های خونی و احداث بانک خون بود که دیگر نگرانی برای انتقال خون وجود نداشت و بسیاری از مرگ و میرها از بین رفت و بسیاری از بیماران بهبود یافتند. لاند اشتاینر به خاطر کشف گروه‌های خونی جایزه نوبل پزشکی را در سال ۱۹۳۰ به خود اختصاص داد.
انواع گروه خونی
امروزه بیش از ۲۰ نوع عامل برای تعیین نوع گروه خونی وجود دارد که یکی از مهمترین عوامل تفاوت گروه‌های خونی، وجود یا عدم وجود پروتئین‌های مشخص به نام آنتی ژن روی گلبول قرمز و آنتی کور که داخل پلاسما می‌باشد. با توجه به بررسی‌های انجام شده محققان دریافتند که نوع آنتی ژن و آنتی کور در بعضی افراد متفاوت است.
این تفاوت را می‌تتوان باتوجه به گروه‌های خونی به صورت زیر نشان داد.
- A: وجود آنتی ژن نوع A در سطح گلبول‌های قرمز و آنتی کور B در پلاسمای خون.
- B: وجود آنتی ژن نوع B در سطح گلبول‌های قرمز و آنتی کور A در پلاسمای خون.
- AB: وجود آنتی ژن AوB در سطح گلبول‌های قرمز و عدم وجود هیچ یک از آنتی کور های AوB در پلاسمای خون.
- O: عدم وجود هیچ یک از آنتی ژن‌ها در سطح گلبول‌های قرمز و وجود هر دو آنتی کور AوB در پلاسمای خون.
علاوه بر آنتی ژن که مشخص کننده‌ی چهار نوع گروه خونی است، عامل دیگری بنام RH نیز در خون وجود دارد که اگر فزدی آنرا در سطح گلبول‌های قرمز خود داشته باشد گزوه خونی او مثبت و در غیر این صورت گروه خونیش منفی خواهد بود. فردی که گروه خونی مثبت دارد فقط می‌تواند به گروه خونی‌های مثبت خون بدهد، اما فردی که گروه خونی منفی دارد هم به گروه خونی مثبت و هم به گروه خونی منفی می‌تواند خون اهدا کند.
گروه خونی فرزندان براساس گروه خونی والدین
- اگر گروه خونی والدینی هر دو O باشد گروه خونی فرزندان O می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی هر دو B باشد گروه خونی فرزندان O , B می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی هر دو A باشد گروه خونی فرزندان O , A می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی هر دو AB باشد گروه خونی فرزندان B , A , AB می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی A , B باشد گروه خونی فرزندان A , B , O , AB می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی O , A باشد گروه خونی فرزندان O و یا A می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی O , B باشد گروه خونی فرزندان O و یا A می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی O , AB باشد گروه خونی فرزندان A و B می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی A , AB باشد گروه خونی فرزندان A و B و یا AB می‌شود.
- اگر گروه خونی والدینی B , AB باشد گروه خونی فرزندان B و A و یا AB می‌شود.
مثبت و منفی بودن گروه خونی فرزندان
- اگر والدین گروه خونی مثبت داشته باشند، ممکن است گروه خونی فرزندان نیز مثبت یا منفی شود.
- اگر والدین گروه خونی منفی داشته باشند، گروه خونی فرزندان نیز منفی خواهد بود.
- اگر گروه خونی یکی از والدین مثبت و دیگری منفی باشد گروه خونی فرزندان آنها نیز منفی یا مثبت خواهد بود.
کدام گروه خونی گیرنده و کدام دهنده است؟
| دهنده |
گیرنده |
|||||||
| O- | O+ | A- | A+ | B- | B+ | AB- | AB+ | |
| O- | √ | √ | √ | √ | √ | √ | √ | √ |
| O+ | √ | √ | √ | √ | ||||
| A- | √ | √ | √ | √ | ||||
| A+ | √ | √ | ||||||
| B- | √ | √ | √ | √ | ||||
| B+ | √ | √ | ||||||
| AB- | √ | √ | ||||||
| AB+ | √ | |||||||
اهمیت آگاهی از گروه خونی
- هر فرد با آگاهی از گروه خونی خود، می‌تواند نوع تغذیه، بیماری و ورزش متناسب با گروه خونی‌اش را بشناسد و در جهت سلامتی خود از آن استفاده کند.
- این آگاهی از نظر روان‌شناسی نیز می‌تواند به شما در شناخت روحیات خود، دوستان و همکاران‌تان، کمک کند تا بتوانید روابطی صحیح و مثبت با آنها برقرار کنید. حتی اگر استعدادهای پنهان خود را کشف کرده و در جهت شکوفا شدن آنها تلاش کنید و برای رسیدن به اهداف مهم زندگی، جنبه‌های مثبت شخصیت خود را پرورش و رشد دهید.
- اطلاع از گروه خونی در فوریت‌های پزشکی، مثل تشخیص هویت، نجات بیماران، ازدواج، جلوگیری از انتقال بعضی از بیماری‌ها و اهداء خون از اهمیت زیادی برخوردار است.
- با آگاهی از کم بودن بعضی از گروه‌های خونی مثل Oمنفی می‌توان بسیاری از مشکلاتی که هنگام درمان، معالجه و یا تزریق خون برای این افراد بوجود می‌آید را از بین برد.
گروه‌های خونی کمیاب (نادر)
طبق تحقیقات انجام شده، افرادی که گروه خونی آنها در بین پنج تا ده هزار نفر مشابه نداشته باشد، افرادی هستند که گروه خونی نادر دارند. بنابراین می‌توان گفت افرادی گروه خونی‌شان نادر است که یکی از گروه‌های خونی اصلی را ندارند. تاکنون بانک اطلاعات خون حدود ۴۷۰ نفر را که دارای گروه خون کمیاب بوده‌اند، ثبت کرده است. از این تعداد ۴۰ نفر دارای گروه خون بمبئی (Hh یا Oh)، هشت نفر گروه خونی چلانو دارند که از جمله گروه‌های خونی نادر هستند. کشف گروه‌های خونی نادر از لحاظ علمی هم ردیف با انجام عمل پیوند عضو است و از اهمیت بالایی برخوردار است.
علت پیدایش گروه‌های خونی نادر
تغییرات ژنتیکی ناشی از ازدواج‌های فامیلی و یا تغییرات محیطی که به دنبال یک شرایط جغرافیایی ویژه حاصل می‌شوند، موجب پیدایش گروه خونی کمیاب یا نادر در یک منطقه می‌گردند. شناسایی این گروه‌های خونی به چند روش صورت می‌گیرد یا به صورت تصادفی از طریق افرادی که خون اهدا می‌کنند مشخص می‌شود یا در جریان حادثه و بیماری متوجه گروه خونی نادر خود می‌شوند. گاهی نیز سقط‌های مکرر در زنان می‌تواند دلیلی بر گروه خونی نادر مادر باشد که این گروه از خانم‌ها، توسط متخصصان زنان و زایمان معرفی می‌شوند.
گروه خونی بمبئی
hh یا Oh، به نام گروه خونی بمبئی یا مومبای شناخته می‌شود، زیرا برای اولین بار در شهر بمبئی هندوستان در سال ۱۹۵۲ شناسایی شد. آنهایی که گروه خونی آنها بمبئی است آنتی ژن H را ندارند. در کشور ما ۴۰ نفر که دارای این گروه خونی هستند شناسایی شده‌اند که در استان‌های فارس، اصفهان، مازندران، تهران و چند شهر دیگر زندگی می‌کنند. این گروه خونی می‌تواند اهدا کننده به کلیه گروه‌های خونی باشد. البته قبل از انتقال باید به مساله مثبت و منفی بودن خون نیز توجه شود. متاسفانه افراد این گروه نمی‌توانند از هیچ کدام از گروه‌های خونی حتی Oمنفی، خون دریافت کنند و فقط می‌توانند دریافت کننده خون از گروه خونی HH یا بمبئی باشند.
گروه خونی چلانو
یکی دیگر از گروه‌های نادر خونی که در کشور ما شناسایی شده چلانو نام دارد. تاکنون ۸ نفر با این گروه خونی در کشور وجود دارند.
گروه‌های خونی جونیور و لانگریز
گروه‌های خونی “جونیور” و “لانگریز” به ویژه در شرق آسیا و در ژاپن فراوان دیده می‌شود به صورتی که بیش از ۵۰ هزار ژاپنی از گروه خونی”جونیور منفی” برخوردارند و به این ترتیب دچار مشکلات انتقال خون و یا ناسازگاری مادر با جنین هستند.
گروه خونی لوترن بی منفی
گروه خونی دیگری به نام RH NULL جدیدترین گروه خونی است که به تازگی در کشور شناسایی شده و متعلق به یک خواهر و برادر می‌باشد. افرادی که این گروه خونی را دارند، مبتلا به سندروم RH NULL می‌شوند و همیشه دچار کم خونی مزمن هستند، این افراد در صورت نیاز حتما باید خون سازگار خودشان را دریافت کنند.
گروه خونی KPB منفی
جزء نادرترین گروه خونی در کشور ایران است که تاکنون فقط یک نفر با این گروه خونی شناسایی شده است.
گروه خونیX
گروه خونیX کمیاب‌ترین نوع گروه خونی در دنیا است که تا به حال فقط ۲۷نفر در سراسر دنیا با این گروه خونی شناسائی شده‌اند که اکثرا در قاره آفریقا ساکن هستند.
طبع و گروه خونی
طبع
به حالتی که براثر عوامل ارثی و شرایط محیطی در انسان به وجود می‌آید طبع و مزاج گفته می‌شود که در افراد مختلف متفاوت است و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.
انواع طبع
در انسان سه نوع طبع وجود دارد
- طبع گرم
- طبع سرد
- طبع معتدل
براساس این تقسیم‌بندی، چهار نوع خلط در انسان به وجود می‌آید
- خلط دم
- صفرا
- سودا
- بلغم
خلط: زمانی که غذا در بدن شروع به هضم شدن می‌کند با شیره گوارشی ترکیب شده که از این ترکیب چهار خلط اصلی موجود در بدن سودا، بلغم، صفرا و دم به وجود می‌آید. کم یا زیاد شدن هر کدام از این اخلاط در بدن، موجب تغییر شکل در ساختمان بدن، تفاوت در ظاهر و نیز توانایی‌ها و رفتارهای انسان می‌شود. به همین دلیل هر فردی، دارای اندامی خاص با ویژگی‌های شخصیتی و تمایلات غذایی، اخلاقی و رفتاری متفاوت است.
شناخت طبع براساس گروه خونی
حفظ تعادل بدن از نظر طبعی و مزاجی به معنی حفظ سلامتی می‌باشد. هرگاه به هر دلیلی بدن از این تعادل خارج شود گرمی، سردی، خشکی یا رطوبت در آن افزایش و یا کاهش پیدا کرده و باعث بروز بیماری می‌شود. نوع تغذیه، عوامل محیطی، حالت‌های عصبی و روانی و گروه خونی، ارتباط مستقیمی با مزاج هر فرد دارد. شناخت مزاج یا طبع افراد براساس گروه خونی نیز یکی از عوامل داشتن یک زندگی سالم و موفق است. این در حالی است که گروه‌های خونی می‌توانند معیار خوبی برای تشخیص طبع در افراد مختلف باشند همچنین می‌توانند شما را در تشخیص طبع اصلی و اکتسابی راهنمایی کنند.
ریشه اصلی طبع، ژنتیکی و ارثی است اما می‌تواند اکتسابی هم باشد. مثلا فرد وفادار و خوبی که طبع دموی دارد ولی پس از مرگ یکی از عزیزانش آنقدر افسرده می‌شود که طبع جدیدی (طبع اکتسابی) سوداوی پیدا می‌کند که گاهی طبع اصلی (ژنتیکی) او را نیز تحت الشعاع خود قرار می‌دهد. بنابراین همان‌طور که گفته شد طبع اکتسابی به مرور زمان و بر اثر تاثیر شرایط محیطی مثل تنوع غذایی، مقدار خوب، حالات عصبی و روحی و … در فرد ایجاد می‌شود. آسان‌ترین راه برای تشخیص طبع مادرزادی اشخاص، مطابقت دادن آن با گروه خونی است.
هرکدام از گروه‌های خونی B , A , O , AB دارای طبع خاصی هستند که قابل تغییر نیست. اما در تشخیص طبع اکتسابی، گاهی گروه‌های خونی با تعارض مواجه می‌شوند. این بدان دلیل است که هر فردی با گروه خونی مشخص و ویژگی‌های مربوط به آن، ممکن است براثر تنوع غذایی و یا به علت وجود یک بیماری ارثی دچار تغییر طبع شود و ویژگی‌های ظاهری و رفتاری گروه خونی دیگری را بگیرد.
مثلا از آنجا که گروه خونی A طبع مادرزادی‌اش سودایی است ولی ممکن است براثر بیماری خاصی این طبع تغییر یافته و علائم طبع بلغمی در او ظاهر شده باشد که طبع گروه خونی دیگری است، در این صورت گفته می‌شود که طبع مادرزادی او (طبعی که با آن متولد شده) سودا و طبع اکتسابی‌اش که بر اثر بیماری به وجود آمده، بلغم است؛ بنابراین بهترین پیشنهاد برای درمان چنین فردی، درمان براساس طبع اکتسابی اوست نه طبع مادرزادی.
یک پزشک پس از بررسی وضع مزاجی و با توجه به گروه خونی هر فرد می‌تواند در مورد بیماری او، بهترین تشخیص را بدهد. بنابراین با آگاهی از طبع‌های مختلف، می‌توان بیماری‌های مرتبط با گروه‌های خونی را تشخیص داده و اقدامات لازم و متناسب با گروه خونی را برای درمان آن انجام داد.
بهترین ازدواج‌ها براساس نوع گروه خونی
| مرد | زن | توضیحات |
| O | O | اگر چند سال تفاوت سنی داشته باشند تفاهم بیشتری خواهند داشت و آنقدر می‌توانند به یکدیگر نزدیک شوند که حتی بدون صحبت کردن یکدیگر را درک کنند. اما اگر هر کدام علایقی جداگانه برای خود داشته باشند ممکن است به تدریج از هم دور شوند. |
| O | A | پیوندی عالی است. هرچند ممکن است روابط آنها خیلی نزدیک و ایده‌آل نباشد. |
| O | B | تا زمانی که علاقه متقابل باشد مرد به زن عشق می‌ورزد، اما زمانی که زن یک شخصیت کاری مستقلی برای خود ایجاد کند ممکن است علاقه مرد نسبت به او کم شود و ادامه زندگی بی‌روح و سرد ادامه پیدا کند. |
| O | AB | مرد سعی می‌کند به زن آرامش دهد و نیازهای او را برآورده کند. به این ترتیب آنها می‌توانند به مدت طولانی به یکدیگر عشق بورزند. اما اگر مرد بیش از حد روی همسر خود حساسیت نشان دهد روابط آنها از بین خواهد رفت. |
| A | O | ازدواجی ایده‌آل است، آنها یکدیگر را کاملا تکمیل می‌کنند. اما اگر زن در روابط بیرون از محیط خانه افراط کند و یا مرد در محیط کار دچار شکست‌های جدی شود ناسازگاری بین آنها به وجود می‌آید. |
| A | A | در اکثر امور مربوط به خانواده نظر یکسانی دارند. اما به علت اینکه تا مدت‌ها شخصیت واقعی خویش را آشکار نمی‌کنند، ممکن است ازدواج آنها به راحتی دچار شکست شود، مگر اینکه فعالیت‌ها و سرگرمی‌های یکسانی را دوست داشته باشند. |
| A | B | این پیوند پیوندی ایده‌آل است البته تا زمانی که زن به همسر خود اعتماد داشته باشد. |
| A | AB | ازدواجی بدون مشکل اساسی است. رابطه آنها شاید ضعیف باشد اما پایدار است و تنها خطر این است که در اثر نبود شور و حرارت ممکن است به سردی گراید. |
| B | O | این پیوند بسیار بی‌ثبات خواهد بود. |
| B | A | اگر مرد بیش از حد پرتحرک و سرزنده باشد ناهماهنگی شخصیتی بین آنها به وجود خواهد آمد. |
| B | B | آنان در ابتدا مشکل دارند چون هریک قصد دارد دیگری با روش او زندگی کند اما اگر این موضوع حل شود دوستان خوبی برای هم خواهند بود، عدم رابطه صمیمانه می‌تواند آنها را از هم دور سازد. |
| B | AB | هرگاه باهم هستند هماهنگی و درک متقابلی بین آنها به وجود می‌آید و البته این تا وقتی است که زن و مرد پا را از حد خود فراتر نگذارند. |
| AB | O | تفاهم بین آنها درصورت احترام و اعتماد متقابل به وجود می‌آید. در غیر این صورت، شرایط زندگی سخت خواهد شد. |
تغذیه و گروه خونی
نوع تغذیه نیز مانند سایر مسائل در افراد متفاوت است و هر کسی بنابر ذائقه و سلیقه، نوع خاصی از غذا را می‌پسندد و نسبت به بعضی غذاها حساس و از آن اجتناب می‌کند. با توجه به تحقیقات انجام شده، عادات و رژیم غذایی هر فرد با گروه خونی او کم و بیش در ارتباط است و هر گروه خونی رژیم خاص خود را دارد و گاهی استفاده از رژیم‌های غلط باعث ناراحتی‌های گوارشی و یا بیماری‌های دیگر می‌شود که در این موارد اصلاح رژیم غذایی لازم و ضروری است. بنابراین هر فرد باید رژیم غذایی خود را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که متناسب با گروه خونی و سازگار با بدن خود باشد.
با تغذیه مناسب برای چربی خون آشنا شوید.
برخی از مواد غذایی ممکن است به خوبی با بدن فردی با یک گروه خونی سازگار باشد اما مصرف همان مواد غذایی ممکن است برای دستگاه گوارش فردی با گروه خونی دیگر ناسازگار باشد که در این صورت می‌تواند به سلامت فرد آسیب برساند. در واقع تغذیه نامناسب نه تنها بر روح و روان انسان اثر نامطلوب دارد بلکه باعث مختل شدن فعالیت سایر سیستم‌های بدن به خصوص دستگاه گوارش می‌شود. همچنین تغییر عادات غذایی از جمله انتخاب نوع غذا، حجم وعده‌های غذایی، ساعات غذا خوردن و نیز گنجاندن فعالیت بدنی و ورزشی متناسب با هر گروه خونی و گنجاندن آن در برنامه روزانه می‌تواند کمک زیادی به سلامت افراد با هر گروه خونی نماید.
بیماری‌های شایع خونی
کم خونی
آنمی یا کم خونی به کاهش گلبول‌های قرمز خون یا هموگلوبین گفته می‌شود که وظیفه آن جابجایی اکسیژن در خون و اندام‌های بدن است. کم خونی یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان است.
درباره کم خونی کودکان چه می‌دانید؟
چه کسانی در معرض کم خونی قرار دارند؟
- شیرخواران زیر ۲ سال
- دختران نوجوان
- زنان باردار
- افراد سالمند
- زنان ورزشکار مخصوصا دوندگان و کسانی که ورزش‌های استقامتی انجام می‌دهند.
- افرادی که تغذیه نامناسب دارند.
انواع کم خونی
- کم خونی ناشی از فقر آهن
- کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین
- بیماری‌های نهفته
- بیماری‌های خونی ارثی
- کم خونی آپلاستیک
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب