راه‌های افزایش سرعت یادگیری
توانایی یادگیری سریع، سرمایه فوق‌العاده باارزشی است.
توانایی یادگیری سریع، سرمایه فوق‌العاده باارزشی است. افرادی که می‌توانند مفاهیم جدید را به سرعت یاد بگیرند و درک کنند، مزیت ویژه‌ای نسبت به کسانی که مدام با خود کلنجار می‌روند و همیشه هم به در بسته می‌خورند، دارند. این افراد قادرند اطلاعات جدیدی را که آموخته‌اند در مدت زمان کوتاهی پردازش کنند و از مهارت‌های جدیدشان بهره ببرند. حالا که صحبت از افراد خاص با مهارت ویژه شد ممکن است این سؤال برای‌تان پیش بیاید که آیا افزایش سرعت یادگیری مهارتی ویژه و مخصوص اقلیت خاصی است؟ این ویژگی موهبتی است که فقط به افراد باهوش با قدرت فهم بالا اعطا شده است؟ آیا فقط و فقط نابغه‌ها می‌توانند سریع یاد بگیرند؟ تمام این سؤالات جواب ساده و مهمی دارد: «خیر»
دوستان عزیزم با جرئت می‌توانم بگویم همه‌ی ما می‌توانیم سرعت یادگیری‌مان را افزایش بدهیم و هر موضوعی را سریع‌تر و بهتر بیاموزیم. تنها چیزی که نیاز داریم چند راهکار ساده است که در این مسیر ما را یاری کند. اگر این روش‌ها را درست به‌کار بگیرید و طوری به استفاده از آنها عادت کنید که روی تک تک آنها تسلط کافی داشته باشید، نتایج خیلی خوبی خواهید گرفت. می‌توانید مفاهیم را سریع‌تر بیاموزید، اطلاعات جدید را در مدت زمان کمتری تجزیه و تحلیل کنید و دانش و توانایی‌های خود را گسترش بدهید.
۱. به جای مدت زمان مطالعه، بر تعداد دفعات «تکرار مطالب» تمرکز کنید
دوستان عزیزم ما که با هم تعارف نداریم. وقتی می‌گوییم: «۵ ساعت درس خوندم» در واقع داریم خودمان را گول می‌زنیم. مدت زمانی که مثلا مشغول خواندن بودیم مهم نیست، آنچه واقعا اهمیت دارد مطالعه‌ی مفید است. چقدر از این ۵ ساعت را واقعا مطالعه کرده‌ایم؟! آیا همه‌ی ۵ ساعت با توجه و تمرکز کامل فقط صرف یادگیری شده است؟ چقدر از این زمان حواس‌مان به موبایل‌مان بوده است؟ چند بار در این ۵ ساعت نتوانستیم طاقت بیاوریم و ایمیل‌مان را چک کردیم و به توییتر یا فیس‌بوک سر زدیم؟ در واقع اینکه چه کار کردیم اهمیتی ندارد، نکته مهم این است که زمان‌مان ممکن است صرف هر چیزی شده باشد به‌جز یادگیری!
مهم‌ترین جمله‌ای که در این رابطه می‌توانم به شما بگویم این است: رمز یادگیری مؤثر، تکرار مطالب است. تکرار، یکی از اهرم‌های قدرتمند در اختیار ماست. تکرار باعث می‌شود اطلاعات مدام به مغز مخابره شود و مغز با این تکرار‌ها اصطلاحا به خوبی شیرفهم می‌شود. اگر می‌خواهید به قدرت تکرار کردن پی ببرید، پیشنهاد می‌کنم درباره‌ی معجزه‌ی این شیوه از بازیگران مشهور، ورزشکاران حرفه‌ای، موزیسین‌های موفق و ارتشی‌های منظم سؤال کنید. آنها قدرت تکرار را به خوبی درک کرده‌اند، چون همین تکرار مستمر و متمرکز (در ادامه درباره‌ی تمرکز با شما صحبت خواهم کرد) رمز موفقیت آنهاست و عامل مؤثری در پیشرفت‌‌شان به شمار می‌آید.
آنقدر که تکرار مهم است، مدت زمانی که به مطالعه اختصاص می‌دهید ملاک نیست. چیزی که اهمیت دارد نتیجه‌ی کار ماست. پس با توجه به آنچه گفته شد اولین قدم این است که از شر ساعت خلاص شوید و در عوض تمام توجه و تمرکزتان را روی «به اندازه‌ی کافی تکرار کردن» بگذارید. به جای اینکه بگویید: «من ۲ ساعت برای خوندن جزوه‌هام وقت گذاشتم» بگویید: « من تمام یادداشت‌هام رو خط به خط، سه بار از اول تا آخر به دقت مرور کردم.» می‌گویم بگویید چون قرار است از این به بعد انجامش بدهید. این روش شما را روی نتیجه‌ی کار یعنی میزان یادگیری متمرکز می‌کند و از طرفی باعث می‌شود دچار این توهم نشوید که چون زمان زیادی صرف مطالعه کرده‌ام پس نتیجه‌ی کار عالی خواهد بود. این تفکر می‌تواند خطرناک باشد، چون اگر از زمان نهایت بهره را نبرده باشید و به نتیجه مطلوب نرسید، ناامید می شوید و در ضمن وقت زیادی را هم هدر داده‌اید.
۲. مطالب را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید ![یادگیری]()
دانیل کویل (Daniel Coyle) نویسنده و متخصص استعداد در اثر پرفروش خود «رمز استعداد» می‌نویسد: «اینکه چگونه کلمات را به نوشته تبدیل کنیم مهارت می‌خواهد. کلمات به تنهایی بی‌فایده هستند، اما اگر بتوانیم آنها را کنار هم بگذاریم و از آنها قطعات بزرگ‌تری مثل جمله و پارگراف بسازیم، آن‌وقت از ترکیب جملات و پاراگراف‌ها به یک نوشته زیبا و نغز خواهیم رسید.» در واقع منظور جناب کویل این است که آنچه کل یک نوشته را تشکیل می‌دهد از جمله پاراگراف‌ها، جملات و نوشته‌ها، اجزای کوچکتری هستند که اگر درست کنار هم قرار بگیرند نوشته خوبی خواهیم داشت. پس کسی که نوشته را می‌خواند اگر جملات را خوب درک کند، کل نوشته را درک خواهد کرد.
درباره‌ی یادگیری مطالب و مهارت‌ها هم می‌توانیم از چنین روشی استفاده کنیم و البته مؤثر هم خواهد بود. تقسیم‌بندی مطالب به حجم‌های کوچکتر به مغز می‌آموزد هر مهارت یا دانشی که ما یاد می‌گیریم در واقع مجموعه‌ای از بخش‌های اطلاعاتی کوچکتر است که کنار هم قرار می‌گیرند و کل مطلب را شکل می‌دهند. یکی از اولین مواردی که باید هنگام تلاش برای آموختن هر موضوع جدیدی به‌کار بگیریم، تفکیک مطالب به بخش‌های کوچکتر است. با این کار حجم مطالب تقسیم می‌شود و در نتیجه یادگیری سریع و آسان‌تر خواهد بود. با این روش به یک‌باره با حجم زیادی از مطالب روبه‌رو نمی‌شویم، مأیوس نخواهیم شد و دست از تلاش نمی‌کشیم. وقتی مطالب به قسمت‌های کم حجم تقسیم شود، با آموختن هر بخش انگیزه‌ی ما تقویت و سرعت یادگیری‌مان بیشتر می‌شود، پس ترغیب می‌شویم و می‌توانیم تا آخر ادامه بدهیم. خوب حالا که مطالب را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کردید، می‌توانیم به مرحله‌ی بعد برویم. آماده باشید!
۳. هر بخش را کاملا یاد بگیرید، سپس آنها را به‌هم مرتبط کنید
حالا که مجموعه‌ای از بخش‌های کوچکتر و حجم مطالب کمتری برای یادگیری داریم، باید اول هر قسمت را به خوبی یاد بگیریم و مهارت لازم را کسب کنیم (مطمئنم مشکلی در این مورد ندارید، طبق مرحله‌ی اول پیش بروید: «تمرکز بر تکرار مطالب تا یادگیری کامل»). تمام بخش‌های کوچکتر را مطالعه و آنقدر تکرار کنید تا کاملا یاد بگیرید. خیال‌تان راحت باشد؛ در واقع شما در حال تلاش برای آموختن تمام مطلب مورد نظرتان هستید، چون کل آنچه هدف یادگیری شماست در واقع مجموعه‌ی این بخش‌های کوچک و ساده است. پس فقط کافی است کاملا متمرکز شوید و هر قسمت را آنقدر تکرار کنید تا ملکه‌ی ذهن‌تان شود. وقتی کاملا یاد گرفتید، تمام آموخته‌هایتان را کنار هم بگذارید تا به مرور پازل شما تکمیل شود و کل مطلب را یاد بگیرید.
ویژگی مهم دیگرِ تقسیم مطالب این است که وقتی هر قسمت را خوب یاد بگیرید می‌توانید راحت‌تر مطالب را به هم مرتبط کنید و از مفهوم یک قسمت به قسمت دیگر یا مفهوم کلی مطلب مورد نظر برسید. هیچ مطلبی به نظرتان پیچیده نخواهد بود و درک مطالب و تجزیه و تحلیل آنها آسان‌تر می‌شود. وقتی به روند شکل‌گیری مطلب پی ببرید، کل مطلب به خوبی برای‌تان جا می‌افتد و در آینده بهتر می‌توانید مطالبی را که آموخته‌اید به خاطر بیاورید یا در ذهن‌تان آنها را دوباره بازیابی و مرور کنید. آنچه یاد گرفته‌اید تمام عمر در ذهن‌تان می‌ماند و این یعنی آموختن به معنای واقعی کلمه!
۴. فرآیند یادگیری را به یک بازی مفرح تبدیل کنید
معمولا همه‌ی آدم‌ها به بازی کردن علاقه دارند و البته بازی برای مغز انسان نیز فرآیند جذابی به شمار می‌آید. هنگامی که فرآیند یادگیری تبدیل به یک بازی لذت‌بخش شود، زمان متوقف می‌شود، غرق در تکرار مطالب می‌شویم و به راحتی آنها را یاد می‌گیریم. اگر برای یادگیری موضوعی تلاش می‌کنید، یکی از راهکارهای مؤثر طراحی یک بازی است. از فرآیند یادگیری مطلب یا مهارت مورد نظرتان برای خود یک بازی بسازید، البته یادتان باشد که باید بتوانید از پس آن بربیایید. قوانین خودتان را وضع کنید و برای تکمیل هر مرحله به خودتان جایزه بدهید. اینکه با انجام هر مرحله از بازی یا به اتمام رساندن بخشی از آنچه می‌خواهید بیاموزید به خودتان پاداش بدهید، نکته‌ی مهمی است؛ چون مغز انسان به‌طور طبیعی جایزه گرفتن را دوست دارد و برای پیشرفت ترغیب می‌شود. پس به راحتی از خیر قسمت جذاب بازی نگذرید!
چارلز داهیگ (Charles Duhigg) در کتاب پرفروش خود «قدرت عادت» می‌نویسد: «پاداش‌ها پایه و اساس شکل‌گیری عادات هستند.» وقتی ذهن تلاش کند و پاداش بگیرد، به تلاش کردن عادت می‌کند و این دقیقا همان چیزی است که ما می‌خواهیم. به خاطر داشته باشید هنگامی که یک رفتار به عادت تبدیل شود، انجام آن هم ساده‌تر و هم سریع‌تر می‌شود. اگر برای یادگیری پاداش بگذاریم، به آن عادت می‌کنیم و این یکی از رموز افزایش سرعت یادگیری است.
دانیل کویل پیشنهاد می‌کند که به کاری مثل حفاری کردن فکر کنید؛ کاری که خسته‌کننده، سخت و طاقت‌فرساست و تکراری و بیهوده به نظر می‌رسد. یادگیری هم در وهله‌ی اول چیزی شبیه بیهوده کندن زمین است، اما بازی به معنی سرگرمی، تعامل با دیگران، شور و اشتیاق و تحرک است. به همین دلیل ساده برای افزایش سرعت یادگیری یک مطلب یا آموختن یک مهارت، بهتر است بازی کردن را جایگزین یک کار خشک و خسته‌کننده کنید.
۵. زمان‌های مطالعه را کوتاه کنید، اما میزان تمرکزتان را بالا ببرید
تحقیقات متعدد تأکید می‌کنند که استراحت کافی عملکرد مغز را افزایش می‌دهد. نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل قهوه که اکثر دانش‌آموزان حداقل یک‌بار در طول زندگی‌شان برای شب‌بیداری قبل از امتحان از آنها استفاده می‌کنند، راه مؤثری برای یادگیری نیستند. در واقع شواهد نشان می‌دهد این کار کم‌اثرترین روش بالابردن راندمان یادگیری است. تمام آنچه می‌خواهم به شما بگویم در این جمله خلاصه می‌شود: اگر بخواهیم واقعا چیزی را به سرعت یاد بگیریم، باید زمانی اقدام به آموختن کنیم که ذهن‌مان تازه‌نفس باشد.
ما به تمام توان ذهنی‌مان برای تمرکز نیاز داریم. با انرژی تازه و ذهنی که خوب استراحت کرده است تمام توجه و تمرکزتان را روی یادگیری مطلب مورد نظر بگذارید، سپس سعی کنید مطالب را کنار هم قرار دهید، بین قسمت‌های مختلف مطلب (آنچه در مرحله‌ی ۳ به آن اشاره کردیم) ارتباط برقرار کنید و آن را تکمیل کنید. به محض اینکه احساس کردید روند یادگیری‌تان کند شده است و ذهن‌تان کارایی اولیه را ندارد، به خودتان زنگ تفریح بدهید تا ذهن دوباره تغذیه شود و نیروی تازه به‌دست بیاورد. در غیر این صورت فقط زمان را هدر می‌دهید و چیزی یاد نمی‌گیرید، کلافه می‌شوید و در نهایت آموختن را رها می‌کنید. به یاد داشته باشید کسی با ذهن خسته چیزی یاد نمی‌گیرد.
روندی که باید برای راحت‌تر، سریع‌تر و بهتر آموختن در پیش بگیرید، بالا بردن میزان تمرکز، سپس استراحت و تغذیه‌ی ذهن و دوباره به‌کارگیری تمام تمرکز و ادامه‌ی مطالعه است. با تمام قدرت ذهن‌تان متمرکز شوید و یادگیری را آغاز کنید. هر زمان نیاز بود استراحت کنید و هنگامی که ذهن‌تان آماده شد، ادامه بدهید. این روشِ افزایش سرعت یادگیری است. جلسات طولانی مطالعه، هیچ‌گاه به اندازه‌ی جلسات کوتاه اما مداوم و متمرکز، مؤثر نخواهد بود. در جلسات طولانی احتمال حواس‌پرتی و از دست دادن تمرکز بیشتر است، زیرا فرآیند یادگیری به یک روند خسته‌کننده تبدیل می‌شود و چون حوصله‌تان سر می‌رود، ناخودآگاه تمرکزتان به چیزهای دیگر معطوف می‌شود. این هم یکی از دلایل مهم نبودن مدت زمان مطالعه است، چون ممکن است ساعت‌ها مطالعه کنید اما چیزی یاد نگیرید و حواس‌تان جای دیگری باشد. مطالعه‌ی طولانی‌مدت بیشتر شما را درگیر زمان می‌کند تا آنچه واقعا مهم است و می‌خواهید یاد بگیرید. در نتیجه زمان زیادی صرف می‌کنید اما نتیجه‌ای نمی‌گیرید.
یادتان باشد اگر اراده کنیم و خودمان را مانند یک ورزشکار با تمرینات کوتاه اما شدید آموزش بدهیم، قطعا نتایجی به‌دست می‌آوریم که ما را خوشحال می‌کند. شما هم مانند همین ورزشکار بازه‌ی زمانی هر بار مطالعه را کمتر کنید اما میزان تمرکزتان را بالا ببرید. خواهید دید که چقدر سریع‌تر یاد می‌گیرید و خسته هم نمی‌شوید. تمام این مراحل را قدم به قدم انجام بدهید و به نکات مهم توجه کنید. مطمئنم آموخته‌هایتان سریع‌تر و عمیق‌تر خواهد بود و زمان کافی برای کارهای دیگر هم خواهید داشت.
انجام دادن هم‌زمان چند وظیفه خوب نیست
اکثر افراد می‌دانند که انجام دادن چند وظیفه به‌طور هم‌زمان نشدنی است و مغز نمی‌تواند توجه یکسانی به دو وظیفه به‌طور هم‌زمان داشته باشد، با این حال تنها تعداد محدودی از افراد در یادگیری به این نکته توجه می‌کنند. علاوه بر اینکه یک وظیفه را باید به چند بخش کوچکتر تقسیم کنید، باید تمامی انرژی خود را صرف تنها همان مرحله از کار کنید. زمانی‌که حواس شما پرت شد، تقریبا ۲۵ دقیقه طول می‌کشد تا دوباره روی وظیفه‌ی اصلی تمرکز کنید. اگر چند وظیفه را به‌طور هم‌زمان انجام دهید، باگذشت زمان تنها بخشی از درک اصلی در مورد مهارت‌های مختلف یا مفاهیم را کسب خواهید کرد و دانش کامل یا استادی در آن زمینه نصیب شما نخواهد شد.
نباید از اشتباهات ناامید شد و این اشتباهات باید مورد مطالعه قرار بگیرند
کامل و بدون نقص بودن، اغراق‌آمیز است. نکته کلی در مورد یادگیری عبارت است از تلاش کردن، شکست خوردن و سپس یادگیری درمورد جایی که اشتباه و شکست رخ داده است. در سال ۲۰۱۴ یک مطالعه در مورد یادگیری موتوری نشان داد مغز فضایی دارد که مختص اشتباهاتی است که مرتکب می‌شویم. ما پس از یک اشتباه، از خاطرات آن درس می‌گیریم و بار بعدی بهتر عمل می‌کنیم. اگر والدین کودکان را طوری آموزش دهند که حق اشتباه نداشته باشند و اگر اشتباه کردند آنها را نادیده بگیرند، کودکان از بخشی از گنجینه دانش محروم می‌شوند.
تندخوانی می‌تواند زمان لازم برای یادگیری را کاهش دهد
بسیار ساده است؛ اگر بتوانید سریع‌تر بخوانید، سریع‌تر هم یاد می‌گیرید. البته ممکن است فکر کنید که تندخوانی نیازمند تلاش زیادی است؛ ولی برنامه‌هایی مانند اسپریدر می‌توانند به‌طور تدریجی برای یادگیری این مهارت به‌شما کمک کنند. شما با آموزش مغزتان برای پردازش سریع کلمات، می‌توانید به‌جای اینکه کلمات را تک‌تک بخوانید، آنها را به هم بچسبانید. این کار سرعت شما را افزایش می‌دهد.
گاهی اوقات نادیده گرفتن بعضی از چیزها چندان بد نیست
کودکان باید یاد بگیرند که چگونه با مشکلات سخت مواجه شوند. این کار به آنها نظم می‌دهد. اما شواهد نشان می‌دهند که زیاد وقت گذاشتن روی یک مسئله و مشکل می‌تواند آن را بدتر کند. درسال ۲۰۰۸ پژوهشگران متوجه شدند که مسائلی که نوک زبانمان هستند ولی ما آنها را به‌یاد نمی‌آوریم، می‌توانند کم‌کم افراد را به سمت حالت خطا بکشانند. این وضعیت به‌گونه‌ای است که حافظه‌ی افراد درمورد این مسئله توسط لحظه‌ای که مسئله نوک زبان آنها است جایگزین می‌شود. راه‌حل این است که اگر مطمئن هستید که جواب مسئله‌ای را می‌دانید ولی آن را به خاطر نمی‌آورید، در گوگل سرچ کنید.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب