بروز افسردگی در افراد مختلف متفاوت است و هر فردی با هر سن و در هر موقعیتی ممکن است دچار افسردگی شود. شیوه زندگی، رفتار فرد و نوع ارتباط با دیگران در بروز افسردگی موثر هستند. عواملی نظیر کمبود مواد مغذی یا دریافت بیش از حد آن‌ها، داروها، الکل، کافئین (قهوه)، نیکوتین (سیگار)، قندخون پایین، عدم تعادل هورمونی بدن، آلرژی، مسمومیت با فلزات سنگین و سایر مسمومیت‌ها می‌توانند موجب افسردگی شوند. گاهی نیز افسردگی در اثر برخی وقایع ناگوار رخ می‌دهد، مانند فوت یکی از عزیزان، وجود یک بیماری خطرناک در یکی از افراد خانواده، طلاق، ورشکستگی یا سایر مشکلات مالی. بعضی افراد نیز ممکن است دچار افسردگی فصلی شوند، مثلا در فصل زمستان بیشتر دچار افسردگی شوند، زیرا روزهای این فصل کوتاه و بیشتر ابری و شب‌های آن طولانی است. اگر فردی ۵مورد از علائم زیر را داشته باشد و مدت آن‌ها هم بیش از یک ماه طول بکشد، نشان می‌دهد دچار افسردگی شده است.
- کم خوابی یا پرخوابی
- تغییر اشتها که منجر به کاهش یا افزایش وزن شود
- کنترل نداشتن بر رفتار
- فعالیت بیش از حد یا سستی و رخوت
- کاهش علاقه و میل جنسی
- خستگی و بی حالی
- احساس بی‌ارزشی یا احساس گناه
- عدم تمرکز حواس
- فکر خودکشی
معمولا برای درمان مشکلات روانی از داروهای روان درمانی استفاده می‌کنند، درحالی که می‌توان از جایگزین‌های آن مانند تغذیه صحیح که هم در دسترس و هم مناسب‌تر است، استفاده نمود. تغذیه صحیح باعث بهبود افسردگی و ارتقاء سلامت روحی و توانایی ذهنی می‌شود. برای تامین مواد مغذی مورد نیاز برای بهبود افسردگی باید انواع مختلفی سبزی، میوه، سالاد، غلات سبوس دار، لوبیا، ماکارونی، برنج و نان را مصرف کنید. انگور، جوانه گندم، مخمر آبجو (ماءالشعیر)، جوی دوسر، گندم، شیر و لبنیات، انواع توت، انجیر(خشک یا تازه)، آجیل (بدون نمک)، زنجبیل، ریحان و رزماری نقش مهمی در بهبود افسردگی دارند. کمبود مواد مغذی در اثر یک رژیم نامناسب، اثرات بسیار بدی بر روی حافظه، تمرکز، رفتار و حالات روحی فرد به جا می‌گذارد، هرچند که به ندرت این کمبودها توسط متخصصین تشخیص داده می‌شود. کمبود روی، آهن، منیزیم و ویتامین‌های گروه B باعث افسردگی می‌شود. بسیاری از این داروهای ضدافسردگی، مانع جذب روی در بدن می‌شوند. کاهش مقدار روی در بدن علاوه بر کاهش اشتها و ایجاد خستگی، باعث بروز افسردگی می‌گردد، بنابراین برای جلوگیری از بروز افسردگی باید روزانه به مقدار کافی از منابع غذایی روی استفاده کنید.
روی
منابع غذایی روی شامل: تخمه کدو، قارچ، سویا، جوانه گندم، سبوس گندم، کنجد، کاکائو، تخمه آفتابگردان، برنج، ذرت، نان سبوس دار (مثل نان سنگک)، جو، پنیر، حبوبات مثل نخود و لوبیا، آجیل (مخصوصا بادام)، بادام زمینی، کره بادام زمینی، آرد سبوس دار و برنج قهوه‌ای است. مصرف بیش از حد کافئین از جذب املاح در بدن جلوگیری می‌کند و باعث بروز افسردگی می‌شود. کافئین در قهوه، چای، کاکائو و نوشابه‌های سیاه وجود دارد. کافئین باعث تحریک بیش از حدسیستم عصبی مرکزی و در نتیجه آشفتگی ذهنی می‌شود. مصرف بیش از حد شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند کیک، شیرینی، شکلات، نوشابه و ژله نیز باعث افسردگی می‌شود. الکل نیز افسردگی شدید به دنبال دارد. کمبود بعضی ویتامین‌ها نیز بر وضعیت روحی اثرات منفی دارد که شامل مواد زیر است:
درباره ویتامین‌ها بیشتر بدانید.
ویتامینC
- افسردگی، خستگی بیش از حد، طغیان رفتارهای عصبی و هیجانات زیاد.
- منابع غذایی ویتامینC: پرتقال، لیمو، نارنج، نارنگی، کیوی، توت فرنگی، تمشک، سیب زمینی، فلفل قرمز، فلفل دلمه‌ای، فلفل سبز، گوجه فرنگی، گریپ فروت، هندوانه، شلغم، پیاز بهاری، نخودفرنگی و سبزیجات سبز مثل کلم بروکلی، کلم پیچ، جعفری، شاهی آبی، اسفناج و گل کلم.
ویتامینB12:
- رفتارهای روانی، جنون، کاهش قدرت حافظه، هذیان گویی، وضعیت بیمارگونه روحی.
- منابع غذایی حاوی ویتامینB12: جگر، قلوه، شیر، پنیر، تخم مرغ و ماهی.
ویتامینB1:
- افسردگی، بداخلاقی، کاهش قدرت حافظه و تمرکز، احساس خستگی.
- منابع غذایی حاوی ویتامینB1: غلات صبحانه، نخودفرنگی، تخمه آفتابگردان، ارزن، جوانه گندم، کنجد، سویا، آجیل (به خصوص بادام هندی، بادام، گردو)، حبوبات (به خصوص نخود، لوبیا، عدس)، گندم سبوس دار، سیب زمینی، گندم سیاه یا چاودار (گیاهی از خانواده گندمیان که دانه آن مانند گندم لاغر و کشیده است).
ویتامینB6:
- جنون و افسردگی.
- منابع غذایی حاوی B6: جوانه گندم، آرد جوی دوسر، آجیل (مخصوصا گردو)، حبوبات (مثل سویا، عدس، لوبیا)، جو، موز، بادام زمینی، کره بادام زمینی، آووکادو، گندم، کشمش.
ویتامینB3:
- کاهش حافظه، آشفتگی‌های روحی، افسردگی و اضطراب.
- منابع غذایی حاوی B3: عصاره مخمر، مخمر آبجو، پنیر، بادام زمینی، کره بادام زمینی، کنجد، برنج قهوه‌ای، آرد سبوس دار، جوانه گندم، نان سبوس دار، جو، حبوبات مخصوصا نخود.
اسید فولیک یا ویتامینB9:
- خستگی مزمن، پریشانی، بی خوابی، فراموشی، گیجی.
- منابع غذایی: مخمر، لوبیا، کلم بروکلی، کاسنی، حبوبات (مخصوصا نخود)، سویا، سبزیجات (مخصوصا اسفناج، کلم، بامیه)، بادام، چغندر، هویج، گردو، آرد جوی دوسر، برنج قهوه‌ای و ذرت.
بیوتین یا ویتامین B7:
- بی‌حالی شدید، افسردگی، پرخوابی.
- منابع غذایی: تخم مرغ، جگر، گل کلم، قارچ، موز، هندوانه، توت فرنگی، بادام زمینی.
پانتوتنیک اسید یا ویتامینB5:
- بی‌خوابی، خستگی شدید، افسردگی، جنون.
- منابع غذایی: لوبیا، بادام زمینی، کره بادام زمینی، حبوبات مخصوصا نخود و سویا، قارچ، آجیل به خصوص بادام هندی و فندق، آووکادو، کلم بروکلی، آرد جوی دوسر.
منبع: برگرفته از کتاب آشپزی (تغذیه درمانی)