یکی دیگر از جاذبه های توریستی استان گیلان جاده و جنگل رویایی اسالم به خلخال است .بر کسی پوشیده نیست که ایران جاذبه‌های گردشگری بسیاری دارد که طبیعت چهار فصل ایران نیز یکی از اصلی‌ترین دلایل این موضوع است. بسیاری از افراد در زمان‌های تعطیل، شهر‌های شمالی کشور را برای مسافرت انتخاب می‌کنند که منجر به بار ترافیکی سنگینی در مسیر‌های منتهی به شمال کشور می‌شود. اما در بین تمام بخش‌های پر ازدحام شمال، رویایی‌ترین جاده جنگلی ایران مورد توجه افراد زیادی قرار نگرفته و همین باعث شده است تا این مسیر همچنان رویایی باقی بماند و هر چه آرام‌تر به زندگی‌اش ادامه دهد. جاده اسالم به خلخال در بین مردم به رویایی‌ترین جاده جنگلی کشور شهرت دارد. این جاده‌ی ۷۰ کیلومتری از شهر اسالم در استان گیلان شروع و به شهر خلخال در جنوب استان اردبیل و بین استان آذربایجان شرقی و زنجان منتهی می‌شود.
اطلاعات جغرافیایی منطقه
به دلیل قرار گرفتن جاده اسالم به خلخال در منطقه شمالی کشور و استان گیلان و اردبیل، در اغلب فصول سال بارش باران در منطقه دیده می‌شود و به دلیل ارتفاع زیاد آن (در نزدیکی خلخال) دمای هوا نیز حتی در تابستان سرد است و باید لباس مناسب به همراه داشت. گردشگرانی هم که تصمیم دارند شب‌ها در این منطقه بمانند، باید لباس و تجهیزات کافی به همراه داشته باشند و البته در نزدیکی روستا‌ها و بخش‌های عشایری چادر بزنند.
بخش‌های زیادی از این جاده را جنگل و درختان جنگلی به خود اختصاص می‌دهد و برخی رودخانه‌ها نیز در این مسیر وجود دارند که تماشای آن‌ها خالی از لطف نیست.
اسالم بخشی از شهرستان تالش است که حدود ۱۰ هزار نفر جمعیت دارد. مردم شهرستان تالش به زبان تالشی و ترکی حرف می‌زنند و از محصولات آن می‌توان به گلیم، سفال، محصولات دامی، چوب و کاغذ اشاره کرد. در اطراف تالش نیز جاذبه‌های گردشگری دیگری وجود دارد که می‌توان به جنگل گیسوم و بخش‌های تفریحی آن اشاره کرد. گردشگرانی که از خلخال به سمت اسالم حرکت می‌کنند، با کمی رانندگی از جاده زیبای گیسوم و جنگل و ساحل آن نیز دیدن خواهند کرد. گفتنی است که بخش‌هایی از فیلم حضرت سلیمان نیز در مناطقی از اسالم ساخته شده بود و شهر اورشلیم را تداعی می‌کرد.
شهرستان خلخال نیز به دلیل نزدیکی به استان گیلان طبیعت زیبایی دارد که در فصل تابستان هم هوای خنکی دارد و همین موضوع یکی از دلایل مسافرت گردشگران در این فصل به خلخال است. از جمله جاذبه‌های گردشگری خلخال می‌توان به تفرجگاه ازنو و پارک اللر باغی اشاره کرد. در زمستان برخی مسابقات ورزشی نیز در این منطقه انجام می‌شود. یکی دیگر از بخش‌های تفریحی خلخال، آبگرم گیوی است که در نزدیکی این شهر واقع شده و بر خلاف بسیاری از آبگرم‌های ایران که مملو از جمعیت هستند، آبگرم گیوی می‌‌تواند مکانی آرامش‌بخش برای سفر‌هایتان باشد.
جاده اسالم به خلخال که در این مقاله قصد پرداختن به آن را داریم، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. اگر از شهر اسالم این مسیر را شروع کنید، ابتدا با جاده‌ای پوشیده از درختان جنگلی مواجه خواهید شد که مسیر بسیار پیچ در پیچ و البته زیبایی دارد. با دور شدن از شهر اسالم و حدود یک ساعت رانندگی، منظره اطراف به دشت‌های سرسبز تغییر پیدا می‌کند و دامنه دید زیادی خواهید داشت.
بهتر است که در سفرتان به این جاده، حتما باک ماشین را در اسالم یا خلخال پر کنید، زیرا در این مسیر ۷۰ کیلومتری پمپ بنزینی وجود ندارد. طبیعت این جاده بسیار بکر و زیبا است و اگر قصد گذر از این مسیر را دارید، بهتر است زمانی را برای استراحت و کنجکاوی در جنگل‌های آن اختصاص دهید. به دلیل وجود دریای خزر در نزدیکی این جاده، همیشه شاهد رطوبت و مه در جاده هستیم و البته همین موضوع نیز ظاهر بسیاری زیبایی به آن بخشیده است. در این میان روستا‌ها و مناطق عشایرنشینی وجود دارند که بسیار زیبا هستند و حتما آرزو خواهید کرد که کاش جای آن‌ها بودید و صبح‌ها در منطقه‌ای به این زیبایی چشم باز می‌کردید. کلبه‌های کوچک، کندو‌های عسل، دشت‌های گل و موارد این چنینی دلایلی هستند که باعث می‌شود سفر به این منطقه لذت‌بخش‌تر باشد. البته پیشنهاد می‌کنیم در زمستان بعد از پرس‌و‌جو وارد این جاده شوید، زیرا به دلیل سرمای فوق‌العاده هوا در این منطقه، احتمال بسته بودن راه به دلیل بارش برف وجود دارد. اما در کل پیشنهاد می‌شود که در فصل بهار، تابستان و پاییز به آن سفر کنید. هنگام رانندگی به این نکته توجه داشته باشید که جاده کاملا پیچ در پیچ با دره‌های عمیق است و بهتر است آرام رانندگی کنید.
در ماه‌های اردیبهشت و خرداد، در این مسیر گل‌های شقایق زیبایی می‌رویند که جلوه خاصی به مسیر می‌بخشند و این زیبایی با حضور مه دو چندان می‌شود. در این مسیر دریاچه زیبایی به نام دریاچه نئور وجود دارد و گردشگران در سفرشان می‌توانند به بازدید از آن نیز بپردازند. تور‌هایی برای گردش در این مسیر وجود دارند که افراد می‌توانند از طریق آن‌ها به این منطقه سفر می‌کنند. البته در برخی از این تور‌ها باید مقداری از مسیر را نیز کوهنوردی کنید. مسیر کوهنوردی، مسیری در کنار جاده آسفاله است که مسیری مال‌رو به حساب می‌آید و اغلب مورد استفاده ساکنان روستاهای اطراف قرار می‌گیرد. برخی افراد نیز کل مسیر را کوهنوردی می‌کنند که به این افراد پیشنهاد می‌شود از سمت خلخال این مسیر را شروع کنند و به اسالم بیایند، زیرا در این حالت از ارتفاع ۲۱۰۰ متری به ۳۳۰ متری می‌روند و این موضوع به نظر راحت‌تر از بالا رفتن از کوه است.
مسیر‌های ارتباطی
گردشگرانی که از تهران قصد سفر به این منطقه را دارند، باید توجه کنند حدود ۴۵۰ کیلومتر مسیر در پیش خواهند داشت تا به خلخال برسند و اگر بدون توقف به صورت عادی این مسیر را طی کنند، بعد از حدود ۸ ساعت به آنجا خواهند رسید. اما اگر می‌خواهید که ابتدای حضورتان در این مسیر از اسالم باشد، در این صورت باید به ترتیب قزوین، رشت و پلیس راه سراوان را پشت سر بگذارید و از پل دو برگردان فومن به رضوان‌شهر و چوکار بروید تا به اسالم برسید.
مسیر اسالم- خلخال برای مسافرانی که از تبریز و ارومیه به شمال کشور سفر می‌کنند، مسیر اصلی محسوب نمی‌شود و استفاده از آن، مسیری طولانی‌تر را پیش رویشان می‌گذارد، اما اگر برنامه خاصی نداشته باشند، استفاده از این مسیر توصیه می‌شود. البته باید حدود یک یا چند ساعت تفاوت در مسیرشان را به جان بخرند.
امکانات و خدمات رفاهی
در جاده اسالم به خلخال هتل چند ستاره‌ای وجود ندارد، اما اتاق‌هایی به‌عنوان میهمان‌خانه در مسیر و نزدیکی روستا‌ها وجود دارند که از آن‌ها میتوانید برای اقامت استفاده کنید. برای خوردن ناهار و شام نیز میتوانید از غذاخوری‌های موجود در مسیر استفاده کنید. از موارد جالب توجه در این غذاخوری‌ها، طریقه نگهداری گوشت است. به دلیل خنکی هوای منطقه، مغازه‌دارها گوشت را بیرون از مغازه آویزان می‌کنند که ظاهر جالبی به محیط می‌بخشد.