علت خشکی دهان در خواب چیست؟

خشکی دهان، یک مشکل و در واقع بیماری آزار دهنده‌ای است که در طی آن بدن به یک دلیل خاص، قادر به تولید کافی بزاق نیست و می‌تواند مشکلات دیگری را نیز به دنبال خود بیاورد. تشخیص خشکی دهان کار دشواری نیست، زبان حسی همانند شن و ماسه را منتقل می‌کند، به نظر می‌رسد توانایی تولید هیچ گونه بزاقی وجود ندارد، و عمل بلع بسیار دشوار می‌شود. باکتری‌هایی که باعث پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه می‌شوند، در محیط خشک دهان رشد می‌کنند که می‌توانند به نوبه‌ی خود در درجات شدیدتر موجب بروز مشکلات قلبی و سکته شوند. خشکی دهان که به نام زروستومیا (Xerostomia) شناخته می‌شود، در درجه نخست با کمبود ترشح بزاق تعریف شده است. بزاق یک ماده‌ی قلیایی است و تا حدی اسید موجود در غذاها را خنثی می‌کند تا نتوانند به دندان‌ها آسیب وارد کنند. گلودرد، مشکلاتی در صحبت کردن و یا بلع غذا و احساس سوزش دهان از عوارض آزاردهنده خشکی دهان هستند.

علت اصلی مواجه شدن با چنین مشکلی هنگام خواب این است که بعضی از افراد به جای تنفس از طریق بینی از راه دهان نفس می‌کشند و در نتیجه این فرآیند موجب خشکی دهان و مجاری تنفسی می‌شود. عملکرد بینی به گونه‌ای طراحی شده است که می‌تواند هوای ورودی به بینی را گرم کرده و میزان رطوبت آن را افزایش دهد. اما اگر به دلایل مختلفی مانند سرماخوردگی، ابتلا به زکام یا حساسیت فصلی، انسداد مجاری بینی به علت وجود پولیپ یا به هر علت دیگری تنفس از طریق بینی امکان‌پذیر نباشد، به ناچار هوا باید از طریق دهان وارد مجاری تنفسی شود. خشکی دهان می‌تواند به دلیل عدم کارکرد صحیح غدد بزاقی رخ دهد. برخی از شایع‌ترین علل آن عبارتنداز: 

• استرس
• برخی داروها
• درمان سرطان (تابش/ شیمی درمانی)
• اختلالات خود ایمنی مانند سندرم شوگرن
• سیگار کشیدن

خشکی دهان می‌تواند علت‌های زیادی داشته باشد، اما خشکی دهان در خواب اغلب به دلیل خوابیدن با دهان باز یا خروپف رخ می‌دهد. مهم نیست که علت آن چیست، خشکی دهان مزمن به خصوص در خواب مسئله‌ای است که باید توسط دندان پزشک متخصص رفع شود. دهان شما به رطوبت نیاز دارد، به خصوص زمانی که خواب هستید این امر اهمیت بیشتری می‌یابد. بزاق دهان به جلوگیری از پوسیدگی دندان،، به دلیل آن شستن باکتری‌ها و مواد غذایی و کمک به بلع، کمک می‌کند. هنگامی که دچار خشکی دهان در خواب می‌شوید، دهان و لثه‌ها قرمز و ملتهب می‌شوند و احتمال عفونت بالاتر می‌رود. جدا از این تاثیر بلند مدت، خشکی دهان در خواب مانع خواب خوب و آرامش فرد می‌شود.

در طول روز می‌توان با استفاده از راهکارهای مختلف از ایجاد اختلال در عملکرد بینی در فرآیند تنفس تا حد زیادی ممانعت به عمل آورد اما در هنگام شب که بدن در حالت افقی قرار می‌گیرد این مشکل برای افراد قدری دردسر ساز می‌شود. بنابراین در چنین شرایطی بیمار باید حتما به پزشک مراجعه کند. در مواردی که سرماخوردگی یا ابتلا به حساسیت فصلی یا آلرژی منجر به گرفتگی بینی، ایجاد اختلال در عملکرد بینی و خشکی شدید دهان هنگام خواب شبانه شده باشد، با تجویز داروی مناسب می‌توان تا حدی این مشکل را برطرف کرد. علاوه بر این خروپف کردن در خواب نیز می‌تواند به خشکی دهان منجر شود.

خروپف کردن نه تنها خواب شبانه فرد را مختل می‌کند، بلکه برای اطرافیان نیز مزاحمت ایجاد می‌کند و در مواردی که شدید باشد می‌تواند موجب توقف تنفس هنگام خواب شود. تجویز داروی مناسب و استفاده از ابزارهایی که می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد تنفس داشته باشند از جمله راهکارهایی است که در درمان خروپف در خواب موثر است. البته باید توجه داشت ابتلا به برخی بیماری‌های نادر و همچنین مصرف بعضی از داروها نیز می‌تواند موجب ابتلا به خشکی دهان هنگام خواب شود که در چنین مواردی بهتر است فرد بیمار به پزشک متخصص بیماری‌های عمومی مراجعه کند تا بررسی و آزمایش‌های لازم برای تشخیص علت اصلی ابتلا به این وضعیت انجام شود.

درمان خشکی دهان در خواب

بهتر است برای درمان خشکی دهان با دندانپزشک خود صحبت کنید، اما با استفاده از برخی گام‌های ساده نیز می‌توانید درد و ناراحتی خود را از بین ببرید. برای شروع برخی عادات خود را تغییر بدهید، برای مثال مصرف کافئین و قهوه، الکل و سیگار را قطع کنید. در صورتی که دچار خشکی دهان هستید از غذاهای شیرین یا اسیدی و آب نبات دوری کنید، چرا که تا حد زیادی خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهند. در طول روز، مقدار زیادی آب بنوشید. مایعات به رفع خشکی دهان کمک می‌کنند. برای جلوگیری از خشکی دهان در خواب، توصیه می‌شود که با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و از دهان شویه‌های حاوی الکل، که می‌توانند این مشکل را حادتر کنند، دوری کنید. توصیه می‌شود که یک دستگاه بخار سرد در اتاق خود قرار دهید تا رطوبت اتاق را تامین کند. همچنین یک لیوان آب در نزدیکی خود قرار دهید تا در زمان‌هایی که بیدار می‌شوید مقداری آب بنوشید.

روش‌های درمان خشکی دهان در طب سنتی 

فلفل کاین

 هنگامی که جوانه چشایی و پایانه‌های عصبی محرک شدیدی را تجربه می‌کنند، واکنش طبیعی بدن ترشح بزاق است. به عنوان مثال، هنگام خوردن غذای تند، بزاق برای تسکین احساس سوزش ترشح می‌شود. پس اگر از خشکی دهان رنج می‌برید، مقداری پودر فلفل کاین را روی زبان یا لثه‌های خود بمالید.

آب بنوشید

مصرف نوشیدنی‌های الکلی مخصوصا انواع خاصی از آن‌ها تمام رطوبت دهان را به خود می‌کشد. بهتر است به جای این نوشیدنی‌ها مصرف آب روزانه را بالا ببرید. یخ بمکید، این یخ می‌تواند تکه‌های آب یخ زده و یا شربت یخ زده باشد. جویدن آدامس‌های بدون قند نیز سبب تحریک غدد بزاقی و ترشح بزاق می‌شود. گاهی اوقات هم آب نبات بدون قند بمکید. یک دستگاه بخور در اتاق‌تان بگذارید.

آلوئه‌ورا

استفاده از آلوئه‌ورا یکی از قدیمی‌ترین و مورد اعتمادترین درمان‌ها برای خشکی دهان است. آلوئه‌ورا سرشار از آنتی اکسیدان‌ها، مواد مغذی، و مواد طبیعی مرطوب کننده است و همچنین می‌تواند تولید بزاق را تحریک کند. افزون بر این، آلوئه‌ورا می‌تواند عملکرد جوانه‌های چشایی را بهبود ببخشد و از عفونت دهان و دندان پیشگیری کند.

روغن هسته انگور

روغن هسته انگور از ویژگی‌های مرطوب کنندگی طبیعی بهره می‌برد و از این رو، گزینه‌ای خوب برای پیشگیری یا از بین بردن نشانه‌های خشکی دهان محسوب می‌شود. تنها کافی است مقداری روغن هسته انگور را روی لثه‌ها و زبان خود بمالید و برای چند ساعت دهان خود را مرطوب و هیدارته نگه دارید.

خمیر دندان

برخی دهانشویه‌ها و خمیر دندان‌ها هم علاوه بر تمیز کردن دندان‌ها می‌توانند به ترشح بیشتر بزاق کمک کنند. قرص بزاق و اسپری هم برای ترشح بیشتر بزاق وجود دارد و می‌توانید از آن‌ها هم کمک بگیرید.

ترک سیگار

کلیه محصولات دارای تنباکو خشکی دهان را موجب می‌شوند. اگر به طور مرتب سیگار می‌کشید یا تنباکو می‌جوید، جای شگفتی نیست که با خشکی دهان مواجه شوید. بهترین روش برای از بین بردن این مشکل چیزی جزء ترک محصولات دارای تنباکو نیست.

عوارض خشکی دهان چیست؟

زمانی که بزاق کافی نیست، باقی مانده‌های مواد غذایی کمتر تخلیه می‌شوند، و این امر باعث ایجاد پوسیدگی دندان‌ها و عفونت‌های دهانی می‌شود. بنابراین مراجعۀ منظم و در صورت بروز مشکلات دهانی دندانی، مراجعۀ فوری به دندانپزشک، بسیار مهم است. مسلماً، رعایت کامل بهداشت دهان و دندان بسیار ضروری است، یعنی، مسواک زدن بعد از هر وعدۀ غذایی، که با استفاده از نخ دندان تکمیل می‌شود.

جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب