با خواص جوانه گندم آشنا شوید
ارزش غذایی چهار قاشق غذاخوری جوانه گندم معادل یک کف دست نان است
در کشور ما از هزاران سال پیش، در دوران باستان جوانه‌ها و اهمیت استفاده آن‌ها برای مردم شناخته شده بود. این موضوع به قدری اهمیت داشته که مردم ما استفاده از جوانه گندم را به عنوان یک آیین سنتی همواره در آغاز فصل بهار به شکل سمنو در سفره هفت سین لازم می‌دانستند. زمانی که گندم جوانه می‌زند، تغییر شکل داده، تغییرات شیمیایی که در دانه‌ها در حین جوانه زدن رخ می‌دهد باعث می‌شود املاح و ویتامین‌های آن افزایش یابد به طور کلی در فرآیند جوانه زدن ویتامین‌ها، املاح و پروتئین‌ها به مقدار زیادی افزایش می‌یابد در شروع روند جوانه زدن، نشاسته موجود در دانه شکسته شده و به قندهای ساده‌ی گلوکز و ساکارز تبدیل می‌شود که این عمل به وسیله آنزیم آمیلاز صورت می‌گیرد. گندم جوانه زده همچنین دارای ترکیباتی مانند ویتامین A،B1،B6،B12،E، اسید فولیک، کلسیم، فسفر، روی، ید، سلنیوم و منیزیم نیز می‌باشد که پس از اینکه جوانه به اندازه خود گندم رشد کرد می‌توان از این مواد بهره برد.
جوانه گندم قسمتی از هسته گندم است و مسئولیت آن، کمک کردن به گیاه برای تولید گندم جدید است. با اینکه جوانه گندم در طول بسیاری از فرآیندهای تولید آرد حذف می‌شود، یک جزء اصلی تغذیه از گندم کامل به حساب می‌آید. این جوانه به همراه پوسته، در فرآیند تولید آرد تصفیه شده حذف می‌شود تا طول عمر محصول نهایی افزایش پیدا کند. جوانه گندم، به صورت خام نیز موجود است و آن را در بعضی محصولات نیز به کار می‌برند. این جوانه روی ماست، بستنی، پای میوه و غلات سرد و گرم استفاده می‌شود. همچنین در درست کردن توپ‌های گوشتی و در کل پخت گوشت، جایگزین مناسبی برای پودر سوخاری به حساب می‌آید.
جوانه گندم چه کاری می‌تواند برایم بکند؟
جوانه به عنوان یک مکمل غذا، مواد مغذی با ارزشی دارد. همچنین منبعی عالی از پروتئین گیاهی در کنار فیبر و چربی‌های سالم، منیزیم، زینک، تیامین، فولات، پتاسیم و فسفر است. جوانه سرشار از ویتامین E – یک ماده مغذی ضروری با خواص آنتی اکسیدانی- است. متخصصان بر این باورند که آنتی اکسیدان‌ها، مقدار رادیکال‌های آزاد در بدن را کاهش می‌دهند و تحقیقات نشان داده منابع طبیعی آنتی اکسیدان برای پیشگیری از بیماری‌ها بهتر هستند. برخی متخصصان بر این عقیده‌اند که جوانه به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند و باعث سالم ماندن قلب و سیستم قلبی عروقی می‌شود. محققان ادعا می‌کنند جوانه می‌تواند موجب کاهش خطر بیماری‌های قلبی شود و به تثبیت وزن سالم کمک کند.
همچنین روغن جوانه می‌تواند به کنترل سطح کلسترول کمک کند. اما هنوز شواهد کافی برای اثبات دیگر ادعاها از جمله محافظت از پوست در برابر پیری زودرس، کمک به فشار خون، کمک به عملکردهای مغزی یا کمک به هضم غذا وجود ندارد. جوانه و بذر کتان هر دو، به حفظ سلامت قلب در خانم‌های یائسه کمک می‌کنند. برخی تحقیقات نشان داده جوانه می‌تواند به از بین رفتن علائم یائسگی نیز کمک کند اما برای اثباتش همچنان به تحقیقات جامع‌تری نیاز است.
آیا عوارض جانبی هم دارد؟
افرادی که به مشکل عدم تحمل گلوتن مبتلا هستند و یا به گلوتن آلرژی دارند بهتر است از خوردن جوانه بپرهیزند چون حاوی گلوتن است. افرادی هم که برنامه غذاییشان کم کربوهیدرات است، باید در مقدار استفاده خود از جوانه دقت کنند. چون یک فنجان جوانه حاوی حدود ۶۰ گرم کربوهیدرات است. روغن جوانه سرشار از تری گلیسیرید است. افرادی که به بیماری قلبی مبتلا هستند و آن‌هایی که در خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار دارند، باید مواظب مقدار استفاده خود از این روغن باشند چون مقدار بالای آن می‌تواند روی سلامتشان تاثیر بگذارد. اگر از بیماری خاصی رنج می‌برید بهتر است قبل از استفاده، با پزشک خود صحبت کنید.
روش تهیه جوانه گندم
مقدار ۲۰۰ گرم گندم را بعد از تمیز کردن خیس کرده و به مدت ۲ روز و هر روز آب آن را عوض کنید سپس داخل یک ظرف مانند آبکش ریخته و یک پارچه نمدار روی آن قرار دهید در گوشه از آشپزخانه قرار داده و تا زمانی که تمام گندم‌ها جوانه بزنند به پارچه با آب بپاشید تا نمدار بماند بعد از اینکه حدود ۵ میلی متر جوانه زدند داخل یخچال نگهداری کنید.
سلامت پوست
جوانه در درمان مشکلات پوستی تأثیر بسیار دارد. توصیه می‌شود که تا پایان درمان از مصرف روزانه جوانه در غذا و سالاد و از نوع خشک آن به صورت ماسک استفاده کنید. برای درست کردن ماسک، مقداری از پودر جوانه را به همراه مقداری شیر کم چرب روی صورت قرار داده و قبل از خشک شدن ماسک پوست را شست وشو دهید.
ماسک جوانه گندم
گندم جوانه زده را بعد از خشک کردن پودر کرده و به مصرف ماسک برسانید به این صورت که پودر جوانه را با ماست تازه خمیر کرده و روی پوست صورت بگذارید و پس از گذشت ۵ الی ۱۰ دقیقه پوست را کاملاً شستشو کنید.
درمان ضعف تخمک گذاری
جوانه سرشار از ویتامین E است که برای اختلالات قاعدگی و ضعف تخمک گذاری زنان مفید است و می‌توان برای دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید برای بدن جوانه را در رژیم غذایی افراد گنجانده شود.
پیشگیری از سرطان روده
گندم جوانه زده به مقدار زیادی دارای فیبر و آب است که باعث دفع کامل مدفوع شده، همچنین مانع از سرطان روده می‌شوند. مصرف آن یکی از بهترین روش‌ها برای حفظ سلامت بدن است.
جوانه گندم و رفع خستگی
ویتامین B1 موجود در جوانه موجب رفع خستگی مفرط، ضعف و بی‌حالی می‌شود.
جوانه گندم و تقویت قوای جنسی
ویتامین E موجود در جوانه تقویت کننده قوای جنسی و به عنوان معجزه گر و اکسیر جوانی معرفی می‌شود و برای درمان ضعف جنسی مردان از آن استفاده می‌شود.
جوانه گندم و تقویت عمومی بدن
در سنین بالا که بدن نیاز کمتری به انرژی داشته و نیاز بیشتری به پروتئین‌ها و ویتامین‌های گروه ب دارد می‌توان از جوانه در سالاد، غذاهای روزمره، و حتی نوشیدنی‌ها استفاده کرد.
جوانه گندم و تقویت بینایی
از آنجایی که جذب ویتامین آ در روده انجام می‌پذیرد جوانه به دلیل هضم غذا را در معده و روده آسان می‌سازد باعث جذب بهتر ویتامین آ در روده شده و همچنین خود دارای مقدار قابل توجهی ویتامین آ نیز هست و به سیستم بینایی و پوست کمک فراوانی می‌کند.
جوانه گندم و بی خوابی و تقویت حافظه
مصرف روزانه و مرتب جوانه به رفع کم خوابی و تقویت حافظه کمک می‌کند جوانه تازه را هر روز صبح ناشتا به صورت ۱ قاشق غذاخوری خوب جویده و فرو دهید.
جوانه‌ی گندم برای لاغر شدن و چاق شدن
اگر می‌خواهید لاغر شوید، پودر جوانه را همراه با ماست یا سالاد کاهو ۱۰ دقیقه قبل از صرف غذا و اگر می‌خواهید چاق شوید، آن را ۱۰ دقیقه بعد از غذا میل کنید.
خواص پودر جوانه گندم (طبیعت و خواص درمانی)
جوانه غلات از جمله جوانه گندم از دیدگاه طب سنتی دارای طبیعت گرم است و سرشار از املاح و ویتامین‌های ضروری است که برای سلامت بدن ضروری‌اند. برخی از مهمترین خاصیت‌های پودر جوانه عبارتنداز:
| چاقی صورت | جوانه برای چاقی صورت بسیار مفید است و یک روش طبیعی و بدون خطر محسوب می‌شود. جوانه گندم به دلیل داشتن پروتئین و کالری بالا برای افزایش حجم ماهیچه‌ها بسیار مفید است و با آب‌رسانی و افزایش آب میان بافتی به چاقی صورت کمک می‌کند. |
| جوانسازی پوست | مواد آنتی اکسیدان، ویتامین ب و ویتامین‌ای از جمله ویتامین‌هایی با خاصیت زیبایی و سلامت پوست هستند که در جوانه گندم به مقدار فراوان یافت می‌شود؛ لذا استفاده از پودر جوانه گندم چه به صورت مصرف خوراکی و چه استفاده از ماسک آن، تاثیر زیادی در کاهش چین و چروک و جوانتر شدن پوست دارد. |
| رفع کم خوابی و تقویت حافظه | مواد موجود در پودر جوانه گندم به تقویت حافظه و افزایش قدرت یادگیری کمک می‌کند و برای رفع مشکلات خواب مفید است. |
| تقویت تخمک‌زایی زنان | پودر جوانه گندم سرشار از ویتامین‌ای است. دریافت مقادیر کاقی از این ویتامین برای اختلالات قاعدگی و ضعف تخمک گذاری زنان مفید است و می‌تواند به کاهش مشکلات نازایی زنان ناشی از ضعیف بودن تخمک‌ها کمک کند. |
| رفع خستگی | از دیگر خواص پودر جوانه گندم، رفع خستگی، ضعف و بی‌حالی است. جوانه گندم حاوی ویتامین ب فراوان است که مصرف مقادیر کافی آن به برطرف شدن خمودی و افسردگی کمک می‌کند. همچنین بسیاری از خستگی‌ها ناشی از کم خونی است که با مصرف جوانه گندم به دلیل خون ساز بودن آن، برطرف می‌شود. |
| سلامت مو | تقویت موها، درمان ریزش مو، درمان شوره سر و پیشگیری از سفید شدن زودرس موها از خواص پودر جوانه گندم برای مو است. اسید فولیک، کلسیم، فسفر، روی، ید، سلنیوم و منیزیوم درون جوانه گندم به همراه ویتامین‌های A ،B۱ ،B۶ ،B۱۲ ،E همگی در تقویت موها و درمان ریزش مو نقش دارند. |
| سلامت دستگاه گوارش و رفع یبوست | پودر جوانه گندم سرشار از فیبر گیاهی است و مصرف آن به سلامت دستگاه گوارش و رفع یبوست کمک می‌کند. تحقیقات پژوهشگران نیز نشان داده است، مصرف این ماده در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان به خصوص سرطان روده موثر است. |
طرز تهیه پودر جوانه گندم در منزل
- برای تهیه پودر جوانه گندم در منزل به مقدار مورد نیاز خود، دانه گندم را خریداری و بعد از تمیز کردن آن‌ها را خیس کنید.
- اجازه دهید گندم‌ها به مدت دو روز در آب ولرم باقی بمانند و هرشب آب آن را عوض کنید تا از گندیدن و بدبو شدن آن پیشگیری شود.
- سپس داخل یک ظرف مانند آبکش ریخته و یک پارچه نمدار روی آن قرار دهید و آن را در محلی گرم قرار دهید.
- روزانه تا هنگامی که تمام گندم‌ها جوانه بزنند با کمک اسپری سطح پارچه را مرطوب نگه دارید.
- زمانی که اندازه جوانه‌ها به ۳ تا ۵ میلیمتر رسید آن‌ها را از ظرف خارج کرده و داخل یخچال نگهداری کنید.
- برای تهیه پودر جوانه گندم، جوانه‌های آماده شده رو روی یک سینی یا پارچه تمیز پهن کنید و در محیطی سایه قرار دهید تا خشک شوند.
- بعد از دو تا سه روز که کل جوانه‌ها خشک شدند، آن‌ها را توسط آسیاب پودر کرده و در ظرف بسته داخل یخچال نگهداری کنید.
ارزش غذایی پودر جوانه گندم
جالب است بدانید ارزش غذایی چهار قاشق غذاخوری جوانه گندم معادل یک کف دست نان است. مقدار مواد غذایی در ۱۰۰ گرم جوانه گندم عبارتنداز:
- انرژی ۳۶۷ کالری
- کربوهیدرات ۷۳ گرم
- پروتئین ۱۰ گرم
- چربی ۳ گرم
- کلسیم ۵۴ میلی گرم
- فسفر ۶۱۱ میلی گرم
- آهن ۶٫۹ میلی گرم
- پتاسیم ۶۷۱ میلی گرم
- فیبر ۱٫۸ گرم
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب