شیوه درمان بیماری‌های گوارشی در طب سنتی

در آئورودا، آگنی (آتش) به عنوان منبع زندگی در نظر گرفته می‌شود. این به معنای لفظی سلامت خوب و استعاره برای همه عملکردهای متابولیک در بدن است. همه چیزهایی که می‌خورید، به عنوان یک پیشنهاد برای آگنی مطرح می‌شود و چه چیزی قوی‌تر و مستقیم‌تر از غذا است؟ چیزی که می‌‌خورید می‌‌تواند این آتش را تغذیه و تقویت کند، سیستم گوارش شما را تقویت کند، یا می‌تواند باعث مختل شدن، ضعیف شدن و یا ناکارآمد شدن آگنی شود و بیماری‌های گوارشی زیادی را ایجاد کند.

طبق گفته آیورودا، غذاهای مضر مثل غذاهای سرخ‌ شده، گوشت فرآوری شده و غذاهای بسیار سرد، باقیمانده هضم نشده‌ای را ایجاد می ‌کنند که سموم را تشکیل می‌دهند یا در اصطلاح آیورودیک، به عنوان “ama” یاد می‌شود. “ama” به عنوان علت ریشه‌‌ای این بیماری توصیف می‌شود. بنابراین متعادل نگه داشتن این آتش متابولیکی هدف سلامتی است. زمانی که از عادات غذایی خوب یاد می‌شود، این بهترین توصیه‌هایی که اکثر پزشکان آیورودا دارند، به صورت زیر است:

• فقط زمانی غذا بخورید که گرسنه باشید.
• حداقل سه ساعت بین وعده‌‌های غذایی فاصله بیندازید تا غذای قبلی هضم شود.
• از خوردن آگنی با مواد سرد، مرطوب، تند، چرب و سرخ شده خودداری کنید.

دکتر K.C. Lineesha از Greens Ayurveda در کرالا، هند. می‌گوید: “یک رژیم غذایی با غذاهای سبک و ساده بهترین رژیم غذایی است. کره آب کرده آگنی را تحریک کرده و هضم را بهبود می‌بخشد. جویدن صحیح نیز برای هضم خوب ضروری است.” حال با درمان سنتی انواع بیماری‌های گوارشی آشنا شوید.

استفراغ

ممکن است به علت پرخوری، مسمومیت، زخم مزمن گوارشی، سنگ کیسه صفرا، مراحل اولیه بارداری و شیمی درمانی باشد.

درمان خوراکی

انار، آلبالو، بلوط، کاسنی، سماق، سنجد، ریواس، پسته، پونه، پیاز، تمرهندی، خرمای کال، نعناع سبز، هل، آش آبغوره، مربای بالنگ، آب باقلا، به، آب زرشک، آب سیب‌زمینی.

درمان گیاهی

• ۱۰ گرم نارنج خشک را کوبیده و با آب میل نمایید.
• نوشیدن آب یا شربت جوشیده ترنجان، جهت درمان استفراغ خانم‌های حامله(ویار) مفید است.
• نیم‌کوب سماق مخلوط با زیره مفید است.
• دود و بخور سیاه‌دانه مفید است.

درمان با عرقیات

عرق بابونه رومی، بالنگ، کاسنی، پونه، مرزه و عرق نعناع.

درمان با آبمیوه‌جات

آب آلبالو، انار، زردآلو، آب غوره و آب لیمو.

موارد پرهیز

برگ بو، بنفشه سه رنگ، جوش شیرین، چغندر، زعفران، زیتون، شنبلیله، فلفل سیاه، فندق، کنجد، لوبیا سبز، نارگیل، بادمجان ترشی، باقلاقاتق، پیتزا، ترشی، خوراک قارچ، خورشت فسنجان، سس مایونز، شکر، قند، شیر.

اسهال

نشان‌دهنده‌ی مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، عفونت‌های انگلی یا باکتریایی، بدکاری لوزالمعده، التهاب روده، بیماری تیروئید و… می‌باشد.

درمان خوراکی

انار، ازگیل، بلوط، هویج، سماق، سنجد، ریواس، پونه، خرما کال، بادام، زالزالک، زرشک، گیلاس، سیر، خاکشیر، زردآلو، رب‌انار ترش، زغال‌اخته، دارچین، ترشک، جعفری، ترشی، باقلا، تخم‌مرغ آب‌پز + نعناع خشک، قهوه‌ی داغ، برنج کته با ماست.

درمان گیاهی

• جوشانده‌ی برگ اسفناج مفید است.
• خوردن خیسانده‌ی ۱۰ گرم برگ خشک زردآلو با آب سرد، درمان اسهال است.
• آب‌میوه‌ی به را با روغن زیتون مخلوط کرده، میل نمایید.
• باقلا را با پوست در آب و سرکه بپزید و بخورید.
• دم کرده‌ی گل‌های شاه‌پسند مفید است.
• یک قاشق غذاخوری سیاه‌دانه را آسیاب کرده، با نصف فنجان عصاره‌ی تره‌تیزک مخلوط کرده، و بعد از غذا میل نمایید.

درمان با عرقیات

عرق بابونه‌ی آلمانی، بارهنگ، جعفری، سیر، مرزه و عرق نعناع.

درمان با آبمیوه‌جات

آب زردآلو، لیمو، گلابی و آب توت.

موارد پرهیز

توت، جو، خربزه، خیار، شیر گاو، فندق، کره، گردو، اشکنه، خورشت بامیه، خورشت قورمه‌سبزی، خورشت کدو حلوایی، شیر کاکائو، رب آلو.

انگل روده و معده

علائم

دل‌درد، لاغری، آبریزش بینی، استفراغ، گاهی اوقات اسهال، کم‌خونی و ضعف عمومی، دندان قروچه.

درمان خوراکی

سیر خام، شربت زرشک، پیاز خام، آب شاهی، مصرف چند عدد لیموترش له شده بصورت ناشتا.

درمان گیاهی

• روزی چند مثقال تخم گلابی را بکوبید و میل نمایید.
• ۱۵ تا ۲۰ گرم برگ گردو را در ۴ لیوان آب‌جوش، دم کرده و روزی ۳ فنجان میل نمایید.
• سیاه‌دانه ضد کرم است و مقدار مصرف آن جهت دفع کرم، روزانه حداکثر یک قاشق چای‌خوری در یک لیوان آب‌جوش میل نمایید.
• ۱۰ گرم پوست نارنج را بسایید بعد با آب مخلوط کنید و بخورید، تا ۳ روز این‌کار را ادامه دهید.

درمان با آبمیوه‌جات

آب‌هویج.

درمان با عرقیات

عرق زیره، مرزه، بابونه و عرق کاکوتی.

بی‌اشتهایی

ممکن است به علت سرماخوردگی، آنفولانزا، سل، کم‌کاری غده‌ی تیروئید، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های ریوی، ناراحتی‌های کبدی، مصرف برخی از غذاها، داروهای مسکن و مدر، ناراحتی روانی، افسردگی و به ندرت سرطان باشد.

درمان خوراکی

بادمجان، اسفناج، به، جعفری، هلو، زرشک، زیتون، سماغ، سیب، عسل، ریواس، ترخون، پرتقال، زردآلو، بامیه، شلغم، آب ترب، پیاز، خاکشیر، زالزالک، ترنج قبل از غذا، مرزه، جویدن آدامس و سقز، قهوه، کباب، ماست و سیر، تخم‌مرغ پخته، زنجبیل، انجیر قبل از غذا، آب کرفس.

درمان گیاهی

• نوشیدن ۲ الی ۳ فنجان از شربت برگ بو قبل از هر وعده غذایی مفید است.
• اگر به نان، سیاه‌دانه یا کنجد بزنید اشتها را زیاد می‌کند.
• دم کرده‌ی سنبل‌الطیب، بسیار مفید است.
• دم کرده‌ی آویشن کوهی جهت درمان بی‌اشتهایی تجویز می‌شود.
• جوشانده‌ی گیاه‌ خارشتر اشتهاآور و مقوی است.

درمان با عرقیات

عرق آویشن، بابونه، بهارنارنج، بومادران، خارشتر، خرفه، رازیانه، شنبلیله، کرفس، نعناع، سیر، کاسنی، گشنیز، هویج، شاه‌تره، کاکوتی و عرق مرزه.

درمان با آبمیوه‌جات

آب کاسنی، آلبالو، انار، آناناس، توت‌فرنگی، خربزه، گریپ‌ فروت، نارنگی و آب لیموترش.

موارد پرهیز

جوش‌شیرین، خامه، شکر.

بواسیر

بواسیر عبارت است از سیاه‌رگ‌های گشاد شده یا واریس در راست روده یا مقعد.

علائم

التهاب و تورم مقعد، وجود یک برجستگی در مقعد، درد و خارش یا ترشح مخاطی پس از تخلیه مدفوع، احساس این‌که پس از تخلیه مدفوع راست روده بطور کامل تخلیه نشده است.

علل ایجاد بواسیر

زیاد نشستن در جای مرطوب، زیاد نشستن در مستراح، زیاد خوردن فلفل، یبوست طولانی مدت، نامنظم بودن دفع مدفوع، زور زدن هنگام تخلیه مدفوع.

درمان خوراکی

تره‌ی خام، انجیر، خرفه، برگ زردآلو، خربزه، طالبی، گوجه‌فرنگی، خرما نارس، هلیله سیاه، سنا، روغن گردو، تره.

درمان گیاهی

• خاکستر شاخه‌های انگور اگر بصورت پماد مالیده شود نافع است.
• خوردن هسته‌ی تلخ زردآلو و مالیدن روغن آن جهت مبتلایان به بواسیر مفید است.
• روغن کهنه نارگیل را با روغن هسته تلخ زردآلو مخلوط کرده روی محل درد بمالید.
• ۵ تا ۶ عدد آلو خشک یا برگه‌ی زردآلو یا انجیر خشک را شب در یک لیوان خیس کنید و صبح ناشتا با آب آن‌ها میل نمایید.
• پوست پرتقال و نارنج جهت تخلیه‌ی مدفوع و رفع یبوست مفید است.
• روغن بابونه‌ی چشم گاوی و روغن زیتون جهت درد بواسیر مفید است.

درمان با عرقیات

عرق کرفس، بارهنگ، ختمی، زرشک، بومادران، خارشتر، بنفشه سه رنگ، شنبلیله و عرق خرفه.

درمان با آبمیوه‌جات

آب‌هویج، انگور، پرتقال، به، گلابی، زردآلو، طالبی و آب سیب.

موارد پرهیز

عرق بولاغ‌اوتی، پیاز، فلفل، پنیر، تخم‌مرغ، شیرینی، سیر، گوشت، ماهی، پاچه، عدس، بادمجان، غذاهای شور و سبزی‌های تند.

بواسیر خونی

نوعی بواسیر است که در آن از مقعد خون جاری می‌شود.

درمان بواسیر

برگ چغندر، قره‌قروت، عناب، لیمو، طالبی، آلو، روغن شوید، روغن کنجد، روغن گردو، آش تمرهندی، آش آبغوره، نخود برشته، خاکشیر.

درمان گیاهی

• پودر هسته‌ی انبه برای بواسیر خونی بکار می‌رود.
• خوردن ۲۰ گرم آب تره و مالیدن تره‌ی کوبیده مفید است.
• خوردن ریحان برای بواسیر خونی مفید است.
• جوشانده‌ی خاکشیر همراه با نبات میل شود.

درمان با عرقیات

روزانه ۲ الی ۳ فنجان یکی از عرقیات زیر را میل نمایید:

عرق خرفه، زرشک، بومادران، بارهنگ، بابونه و عرق ختمی.

درمان با آبمیوه‌جات

آب نارنج، انار، تمشک، زرشک، هندوانه و آب طالبی.

موارد پرهیز

موز، کنسرو ماهی، شیرینی‌جات، سفیده و زرده تخم‌مرغ، سیر، کلم.

تهوع

تهوع می‌تواند به علت خوردن غذاهای چرب، دریا زدگی یا ماشین گرفتگی، اضطراب، داروهای بیهوشی و ضد افسردگی، شیمی درمانی، بوهای ناخوشایند، تغییرات هورمونی و آبستنی، ناراحتی‌های گوارشی، زخم‌های گوارشی، سردرد میگرنی، سنگ کیسه‌ی صفرا، بیماری‌های کلیه و کبد و احتمالا سرطان باشد.

درمان خوراکی

رب انار، سیب ترش و شیرین، شربت آبلیمو، شربت به‌لیمو، سنجد، تمرهندی، شاه‌دانه، آب زرشک، عصاره‌ی میوه‌ی به.

درمان گیاهی

• دود و بخور سیاه‌دانه مفید است.
• عصاره‌ی پونه‌ی نهری با سکنجبین و رب انار از تهوع جلوگیری می‌کند.
• برگ گشنیز از تهوع جلوگیری می‌کند.
• میخک تهوع را بند می‌آورد.

درمان با عرقیات

یکی از عرقیات زیر را روزی ۱ الی ۲ فنجان میل نمایید: عرق نعناع، بابونه، بالنگ، پونه، زرشک، شاه‌تره، کاسنی و عرق مرزه.

درمان با آبمیوه‌جات

آب انار، آب‌لیمو.

موارد پرهیز

سوپ، آبگوشت، آش.

تشنگی( استسقاء)

تشنگی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی کم شدن مایعات بدن، عرق کردن زیاد، استفراغ، اسهال، تب، گر گرفتگی، آفتاب‌ سوختگی، رژیم غذایی، داروهای استروئیدی و احتمالا بیماری قند در بزرگسالان باشد. فرد مبتلا به این بیماری، عطش فراوانی برای نوشیدن آّب دارد.

درمان خوراکی

هلو، زنجبیل، زردآلو، کاهو، ماست، سنجد، عسل، ترب، سرکه، خیار، خربزه، انار شیرین، آلو، شلیل، سکنجبین، شربت نارنج، مربای هندوانه، ماءالشعیر، شربت به‌لیمو، چای، خاکشیر، اسفناج، زرشک، سیب‌زمینی ترشی، قره‌قروت.

درمان گیاهی

• رب به ترش، تشنگی را تسکین می‌دهد.
• جوشانده‌ی شاخه‌های انجیرمفید است.
• خوردن و بخور سیاه‌دانه مفید است.
• تخم خرفه، جهت درمان استسقاء مفید است.

درمان با عرقیات

عرق بارهنگ، ختمی، شوید، شنبلیله، کاسنی، گشنیز، هویج و عرق شیرین‌بیان.

درمان با آبمیوه‌جات

آب‌آلبالو، انجیر، لیمو، هندوانه، گلابی، توت و آب پرتقال.

موارد پرهیز

انگور، بالنگ، آبغوره، حلوا، زیره سیاه، شیر، قهوه، نمک.

دل‌درد

ممکن است به علت هضم نشدن غذا، پرخوری، مصرف شیرینی‌جات بیش از حد، مسمومیت و… باشد.

درمان خوراکی

زنجبیل، سوپ پیاز، املت، پیاز، طاس کباب، فلفل، کرفس، آب خاکشیر، آب سیب‌زمینی.

درمان گیاهی

• چغندر پاک‌کننده‌ی شکم است و خوردن آن با خردل، تسکین درد شکم می‌باشد.
• زنجبیل دل‌درد را از بین می‌برد.
• دم کرده‌ی ۳۰ گرم شکوفه سیب در یک لیتر آب در مواقع دل‌درد مفید است.
• دم‌ کرده‌ی ۱۵ گرم رازیانه در یک لیتر آب برای دل‌درد مفید است.
• جوشانده‌ی سوسنبر مسکن دل‌درد می‌باشد.

درمان با عرقیات

عرق بهارنارنج و عرق نعناع.

موارد پرهیز

باقلا، تمرهندی، سیر، میرزاقاسمی.

درد معده

می‌تواند به علت زخم گوارشی، مصرف برخی از داروها، سوءهاضمه، مسمومیت غذایی، بیماری کیسه صفرا، التهال آپاندیس، التهال لوزالمعده و… ‌باشد.

درمان خوراکی

گلابی، هویج، شیر قبل از خواب، زیره، آش جو با سرکه.

درمان گیاهی

• هر روز ۰/۵ گرم شیرین‌بیان را در یک فنجان آب ولرم حل کرده و میل نمایید.
• یکی از گیاهان زیر را دم کرده و میل نمایید: آویشن شیرازی، شیرین‌بیان، نعناع و زیره.
• دم کرده‌ی گل شاه‌پسند مفید است.
• اگر گلاب را کمی دم کرده و بنوشید برای درد معده مفید است.
• ۱۰ گرم ریشه‌ی ریوند را به مدت ۲۰ دقیقه در یک لیوان آبجوش دم کنید و قبل از غذا میل نمایید.

درمان با عرقیات

یکی از عرقیات زیر را یک تا دو نوبت در روز میل نمایید: عرق نعناع، بیدمشک، بهارنارنج، شیرین‌بیان، بابونه، بالنگ، گل سرخ، خارخسک، ریحان و عرق کرفس.

درمان با آبمیوه‌جات

آب‌ پرتقال، آناناس و آب سیب.

موارد پرهیز

سیب‌زمینی سرخ کرده، سیب کال، ادویه‌جات، غذاهای بسیار داغ یا سرد، نوشابه‌های گازدار، شکلات و مواد رنگی، غذاهایی که ایجاد نفخ می‌کنند.

زخم اثنی‌‌عشر

درمان خوراکی

توت، کنگر، شاه‌تره، هویج، عناب، کباب، گوشت گنجشک و کبوتر، شیربرنج.

درمان گیاهی

• روزی ۲ بار هر مرتبه یک قاشق غذاخوری عسل بخورید.
• ۴۰ روز هر روز ۲ کیلو انگور را آب بگیرید و بخورید.
• روزی ۴ مثقال گز علفی را در آب‎‌جوش حل نموده، بعد صاف کنید آب آن را بنوشید.
• ریشه‌ی شیرین بیان + بهارنارنج + آویشن + اسطوخودوس + بابونه + مریم نخودی، از هر کدام ۶ مثقال بجوشانید و سپس صاف نموده، با نبات شیرین کرده و میل نمایید.
• دم کرده‌ی بومادران مفید است.

درمان با عرقیات

عرق خرفه و عرق شیرین‌بیان.

درمان با آبمیوه‌جات

آب پرتقال، موز، خیار، به و آب انگور.

موارد پرهیز

خوردن انار ترش، چای، دوغ، سرکه، آش‌های رقیق، آبگوشت تلیت، کاهو، میوه‌های هسته‌دار، سبزیجات خام، لوبیا، شاه‌دانه، عدس، ماش، نخود سبز، نشاسته، تمرهندی، آلوبخارا.

زخم معده

می‌تواند به علت اختلال در اعصاب بیماری‌های روانی، غم و غصه یا ارثی باشد.

درمان خوراکی

پرتقال شیرین، باقلا، بادمجان، سیب، گلاب با شکر، کباب، خوراک مغز، شیر، گوشت پرنده، عسل، زغال‌اخته، شربت گل سرخ، بولاغ‌اوتی.

درمان گیاهی

• ۴۰ روز ناشتا هر روز ۲ مثقال گل بومادران دم کرده‌ و بنوشید.
• ۴۰ گرم ریشه‌ی گل ختمی را در یک لیتر آب جوش دم کرده و بنوشید.
• دانه‌های زرشک برای زخم معده نافع است.
• ۲۰ تا ۳۰ گرم گزنه‌ی خشک یا تازه را در یک لیتر آب بجوشانید و ۱۰ دقیقه آن را دم کنید و از آن در بین غذا استفاده کنید.
• هر روز ۴ مثقال گز علفی در آب‌جوش حل کرده و آب آن را بنوشید.

درمان با عرقیات

عرق بارهنگ، خرفه، یونجه، کرفس و عرق بابونه گاوی.

درمان با آبمیوه‌جات

آب آناناس، پرتقال، توت، لیموترش و شیرین، هویج و آب سیب.

موارد پرهیز

آلبالو، انار، ترب، دارچین، شوید، وانیل، آش آبغوره، آش رشته، باقلاقاتق، سرکه، کوکو سیب‌زمینی، نوشابه‌های گازدار، آبگوشت تلیت، ساندویچ.

سنگ کیسه‌ی صفرا

علائم

تهوع و استفراغ، نفخ، آروغ، عدم تحمل غذاهای چرب، سوءهاضمه، درد در قسمت فوقانی شکم و سمت راست کتف.

درمان خوراکی

خاکشیر، کاهو، کدو سبز، جو، خرفه، کدو، سویا، عناب، هندوانه، کلم قمری و کم خوردن چربی، نمک و روغن.

درمان گیاهی

• هر ۱۵ دقیقه ۴ قاشق غذاخوری روغن زیتون و یک قاشق آب‌لیمو بعد از غذا میل نمایید و این کار را تا تمام شدن نیم لیتر روغن زیتون ادامه دهید.
• ۲۰ تا ۲۵ گرم پوست ریشه‌های زرشک را در نیم لیتر آب سرد به مدت ۱۵ دقیقه بخیسانید و سپس صاف کرده و با شکر شیرین کنید و پس از هر غذا یک فنجان میل نمایید.
• ۲۵ گرم برگ کاسنی وحشی را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب آن را میل نمایید.

درمان با عرقیات

عرق کاسنی، گزنه، زرشک، هویج، بیدمشک و عرق خرفه.

درمان با آبمیوه‌جات

آب‌پرتقال، آب سیب ترش، آب نارنج، آب هندوانه، آب اسفناج، آب آرتیشو( کنگر فرنگی)، آب پیاز، آب ترب، آب شاه‌توت.

موارد پرهیز

میگو، بادمجان، گوشت، چربی.

کولیت(التهاب روده)

به التهاب روده که نقاط زخمی هم در آن ایجاد می‌شود کولیت می‌گویند.

علائم

اسهال طولانی مدت همراه با دفع خون و بلغم.

درمان خوراکی

انار، کرچک.

درمان گیاهی

• کمپرس جوشانده کرفس، برای رفع التهاب مفید است.
• گل شاه‌پسند به‌ صورت کمپرس توصیه می‌شود.

درمان با عرقیات

عرق کرفس

درمان با آبمیوه‌جات

آب زرشک.

موارد پرهیز

سنگدان، گلابی، گلپر، گل کلم، نحود سبز، هویج، خیار، کاهو، کدو حلوایی، چغندر، برنج، انار ترش، پنیر پرچرب، عرق بالنگ.

مسمومیت

مسمومیت در اثر استفاده از غذاهای مانده یا فاسد، تخم‌مرغ یا گوشت فاسد و همچنین در اثر خوردن میوه‌ها و سبزی‌های آلوده عارض می‌گردد.

درمان خوراکی

فلفل سیاه، زردآلو، انار، توت‌فرنگی، نخودسبز، مغز پسته.

درمان گیاهی

• جوشانده‌ی سوسن زرد، پادزهر سموم است.
• خوردن تره با عسل جهت رفع مسمومیت غذایی مفید است.
• عصاره‌ی آویشن دشمن سم است.
• فورا سرکه را گرم نموده و به مسموم بخورانید، ایجاد استفراغ می‌کند.

درمان با آبمیوه‌جات

آب انار، لیمو، انگور، آناناس، تمشک و آب هویج.

ناراحتی کبد

درمان خوراکی

اسطوخودوس، اسفناج، بالنگ، دارچین، گل عناب، شوید، ریواس، کاکائو، کشمش، گریپ‌فروت، گشنیز، کرفس، آب برگ چغندر.

درمان گیاهی

• مصرف گل همیشه بهار مفید است.
• جوشانده‌ی شنگ مفید است.
• ۳۰ تا ۴۰ گرم غازیاقی خشک را در یک لیتر آب دم کرده و میل نمایید.
• ۵۰ گرم بوته‌ی توت‌فرنگی را در یک لیتر آب بجوشانید و به جای چای آن را بنوشید.
• ۴۰ گرم ریشه‌ی جعفری را در یک لیتر آب بجوشانید و آب آن را صاف کرده سپس میل نمایید.

درمان با عرقیات

عرق ختمی، زرشک، کاکوتی و عرق مرزه.

درمان با آبمیوه‌جات

آب انار، خیار، هویج، آلبالو، آناناس، انجیر و آب پرتقال.

موارد پرهیز

قهوه، کلم، کنجد، گوجه‌فرنگی، گوجه‌سبز، شیرینی، کنسرو ماهی، تخم‌مرغ، غذاهای سرخ شده.

نفخ

گازهایی است که در معده و روده جمع می‌شود و گاهی خیلی دردناک هستند، خصوصا در کودکان و نوزادان.

درمان خوراکی

کرفس، نعناع، مربای بالنگ، پیاز و اشکنه، گلابی، آلبالو، خربزه، گرمک، پرتقال، نارنج، لیموترش.

درمان گیاهی

• مرزه با طبیعت گرم و خشک جهت رفع نفخ مفید است.
• جوشانده‌ی ریشه‌ی جعفری برای رفع نفخ مفید است.
• زنجبیل به همراه نبات و کندر مفید است.
• گز علفی و گز خوانساری از هر کدام ۴ مثقال جوشانده و میل نمایید.
• ۳ روز، هر روز نیم‌ مثقال سیاه‌دانه با آب گرم بخورید.

درمان با عرقیات

عرق چهل گیاه، نعناع و عرق کاکوتی.

درمان با آبمیوه‌جات

آب ترخون، آب ریحان، آب کرفس بعد از غذا.

موارد پرهیز

خورشت قیمه، رب آلو، سیر ترشی، کرفس، قلیه‌ی کدو، کوکو بادمجان، میرزاقاسمی، مربای زردآلو.

وبا

وبا یک بیماری عفونی است که از طریق آب آلوده، لبنیات، سبزی و میوه‌های آلوده به بدن انسان منتقل می‌شود.

علائم

اسهال آبکی شدید و حاد و معمولا بدون درد شکم، ضعف بینایی، استفراغ، کبودی بدن و تنفس سریع و…

درمان خوراکی

جویدن ترخون، خوردن ریحان، سیر، سیب، آش سماق، آش آبغوره، آش انار بدون گوشت و روغن.

درمان گیاهی

• روزی سه بار و هر بار ۱۵ گرم طباشیر ساییده را با آب انار یا آب سیب میل نمایید.
• جوانه جو و دانه‌ی ارزن جهت درمان وبا مفید است.
• فلفل و قهوه جهت معالجه وبا مفید است.

درمان با آبمیوه‌جات

آب‌لیمو ترش و شیرین، آب انار.

موارد پرهیز

شیرینی‌ها.

یبوست

یبوست عبارت است از کاهش دفعات تخلیه‌ی مدفوع کمتر از سه بار در هفته یا مدفوع سفت و خشک که دفع آن با زحمت و دشواری همراه باشد.افرادی که یبوست دارند علاوه بر سختی و فشار هنگام تخلیه‌ی مدفوع احساس تخلیه‌ ناکافی نیز دارد.

درمان خوراکی

سیب زرد، مربای انجیر، خربزه، آلو، کوکوی‌ تره، کلم پلو، آب شلغم، آب کاهو، آب کنگر، آب ترشک.

درمان گیاهی

• دم کرده‌ی ۱ تا ۲ مثقال تخم اسفناج در یک لیوان آب، ملیم است و در معالجه‌ی یبوست معجزه می‌کند.
• جوشانده‌ی ۳۵ تا ۳۷ گرم ترخون در یک لیتر آب برای یبوست مفید است.
• جوشانده‌‌ی کاکل ذرت مفید است.
• خیسانده‌ی ده عدد آلوی خشک یا پخته مفید است.

درمان با عرقیات

روزانه ۱ الی ۳ فنجان یکی از عرقیات زیر را میل نمایید: عرق جعفری، کاسنی، ختمی، بولاغ‌اوتی، سیر، بنفشه سه رنگ و عرق بومادران.

درمان با آبمیوه‌جات

آب هندوانه، زردآلو، انگور، سیب، نارنج و آبغوره.

موارد پرهیز

انار، باقلا، برنج، پنیر شور، تخم‌مرغ آب‌پز، خامه، خرمالو، ماکارانی، دارچین، سنجد، سیب‌زمینی، حلیم بادمجان، لوبیا پلو، قهوه، لیمو عمانی، مربای گیلاس، پلو مرغ، خورشت و مربای به، خیارشور، روغن آفتابگردان، املت، آش سماغ، نشاسته، سیر، عدس، قارچ، هل، باقلاقاتق، ترشی، سرکه.

یبوست و راه های درمان آن.

یرقان

یک بیماری ویروسی است که در اثر تزریق خون یا سرم آلوده و یا از طریق ادرار فرد مبتلا سرایت می‌کند.

درمان خوراکی

مغز پسته، هندوانه، گیلاس، نعناع، کاهو، خربزه، کاکوتی، ترشی پیاز، کدو، ماش، گشنیز، مربای هویج، کلم پیچ، خورشت کرفس، آش آبغوره، نخود پلو، شربت پرتقال، ماست، گلپر، چای زنجبیل با کمی زعفران، آب کرفس.

درمان گیاهی

• ۱۵گرم کاسنی را در یک لیوان آب، دم کرده، میل نمایید.
• برگ کلم پیچ را با آب‌لیمو مخلوط نموده و میل نمایید.
• دم کرده‌ی ۳۰ گرم دم گیلاس یا آلبالو در یک لیتر آب، ضد یرقان است.
• جوشانده‌ی برگ‌های تازه و جوان توت‌فرنگی به مقدار یک مشت در نیم لیتر آب جهت درمان یرقان توصیه می‌شود.

درمان با عرقیات

روزانه ۲ الی ۴ فنجان یکی از عرقیات زیر را میل نمایید: عرق کاسنی، کاکوتی، گزنه، نعناع، شوید، کرفس، مرزه، شاه‌تره و عرق گل‌گاوزبان.

درمان با آبمیوه‌جات

آب انار، هندوانه، شاه‌توت، زردآلو، انگور، غوره، خربزه و آب‌هویج.

موارد پرهیز

خرما، تخم‌مرغ، گوشت قرمز، نمک، بادمجان، فندق، پسته.

منبع: برگرفته از کتاب (شیوه درمان در طب سنتی)