گاه یک مزه تلخی در دهان ایجاد می‌شود که نمی‌توان آن را با خوردن شیرینی برطرف نمود. تلخ شدن دهان به عوامل مختلفی بستگی دارد و با برخی از اقدامات می‌توان این تغییر چشایی را از بین برد. یک طعم تلخ یا بد در دهان، می‌تواند یک واکنش طبیعی در برابر غذاهای تند و ترش باشد. طعم، یک حس پیچیده است که می‌تواند به دلیل بسیاری از عوامل مانند: بهداشت ضعیف دهان و دندان، خشکی دهان یا حاملگی باشد. تلخ شدن دهان را می‌توان با برخی از داروهای ساده خانگی کنترل کرد.
علائم و نشانه‌های طعم تلخ در دهان
طعم و مزه تلخ و دائمی در دهان از نظر پزشکی به نارسایی چشایی معروف است. این طعم به عنوان یک مزه ناخوشایند توصیف شده است و می‌تواند تا زمان طولانی ادامه داشته باشد تا وقتی که علت آن مشخص شود. افراد مبتلا به نارسایی چشایی ممکن است یک طعم همیشگی ناخوشایند ثابت را تجربه کنند که اغلب یکی از موارد زیر است:
- تلخ
- فلزی
- شور
- فاسد
طعم و مزه را می‌توان با خوردن یا چیزهای دیگر به سختی برای مدت کوتاهی تغییر داد. یک شخص ممکن است حتی پس از مسواک زدن همچنان طعم تلخ را حس کند.
علل تلخ شدن دهان
بسیاری از علل تلخ شدن دهان جدی نیستند با این حال علائم می‌تواند باعث تحریک و یا تداخل با رژیم منظم غذایی فرد و یا لذت از زندگی روزانه وی شود.
شرایط زیر می‌تواند طعم تلخ را در دهان ایجاد کنند
دهان خشک
دهان خشک همچنین به عنوان خشکی دهان نیز شناخته می‌شود و زمانی که دهان به اندازه کافی بزاق ترشح نمی‌کند، اتفاق می‌افتد. از آنجا که بزاق به کاهش باکتری در دهان کمک می‌کند، پس داشتن بزاق کمتر به معنی باکتری‌های بیشتر زنده در دهان است. افراد مبتلا به خشکی دهان، حس چسبناکی و خشکی در دهان خود را احساس می‌کنند که این می‌تواند ناشی از عواملی مانند داروها، مصرف دخانیات و یا اختلالات از پیش باقی مانده باشد. یک فرد همچنین با داشتن گرفتگی بینی، دهان خشک را تجربه می‌کند زیرا تنفس از دهان باعث خشکی آن می‌شود. افراد مبتلا به خشکی دهان همیشگی برای تشخیص باید با پزشک خود مشورت کنند.
مسائل مربوط به دهان و دندان
بهداشت ضعیف دهان و دندان می‌تواند همچنین باعث یک طعم تلخ در دهان شود و یا ممکن است باعث افزایش حفره‌ها، عفونت‌ها و بیماری‌های لثه یا ورم لثه شود. بسیاری از مسائل معمول مربوط به دهان و دندان را می‌توان از طریق مسواک زدن یا نخ دندان از بین برد یا از بروز آن جلوگیری کرد. استفاده از دهان شویه ضد باکتری در میان مسواک زدن نیز باکتری‌های مضر را به حداقل می‌رساند.
بارداری
بسیاری از زنان باردار از طعم تلخ یا فلز دهان خود در ۳ ماهه اول شکایت می‌کنند. هورمون‌های بدن در دوران بارداری دچار نوسان می‌شوند، این نوسان می‌تواند بر حواس تاثیر بگذارد که می‌تواند طعم برخی غذاها را غیر قابل تحمل کند. که این مزه با پیشرفت بارداری یا بعد از زایمان از بین می‌رود.
سندروم سوزش دهان
سندروم سوزش دهان یک شرایطی است که موجب احساس سوزش در دهان می‌شود. این احساس می‌تواند کاملا متفاوت باشد اما بسیاری آن را همانند خوردن فلفل‌های تند توصیف می‌کنند. در کنار آن برخی افراد می‌توانند طعم تلخ را در دهان نیز حس کنند. علائم سندرم سوزش دهان ممکن است به صورت پراکنده ظاهر شوند اما همچنین می‌توانند مزمن و طولانی مدت باشند. برخی افراد مبتلا به این سندرم، ممکن است در خوردن و یا نوشیدن دچار مشکل شوند در حالی که در دیگری ممکن است این علائم مشاهده نشود.
یائسگی
زنان در معرض یائسگی ممکن است طعم تلخی در دهان خود را تجربه کنند، که این امر به علت سطوح پایین استروژن موجود در بدن می‌باشد و از طرفی هم ممکن است به علت خشکی دهان ایجاد شود.
برفک دهان
یک عفونت مخمر در دهان، اغلب باعث ایجاد لکه‌های سفید روی زبان، دهان و گلو می‌شود. همچنین ممکن است طعم تلخ یا ناخوشایند را در دهان ایجاد کند، و ممکن است تا زمانی که عفونت درمان نشود، ادامه داشته باشد.
رفلاکس اسید
بیماری رفلاکس اسید معده، ممکن است منبع تلخی ناخواسته در دهان باشد.این شرایط زمانی رخ می‌دهد که ماهیچه یا اسفنکتر در بالای شکم ضعیف شود و باعث می‌شود که از اسید یا صفرا به داخل لوله غذا برسد و در آن رشد کند. این بیماری تمایل دارد تا لوله غذایی را تحریک کند و باعث سوزش در قفسه سینه یا شکم می‌شود. همچنین می‌تواند یک طعم فاسد یا تلخ را در دهان ایجاد کند و تا زمانی که علائم دیگر وجود داشته باشند، ممکن است ادامه پیدا کند.
استرس و اضطراب
سطح بالای استرس و اضطراب می‌تواند پاسخ استرس را در بدن تحریک کند، که اغلب باعث تغییر در احساس فرد برای طعم‌ها می‌شود. همچنین اضطراب می‌تواند باعث خشکی دهان شود، که اغلب با طعم تلخ همراه است.
آسیب عصبی
عصب‌ها نیز مانند سایر حواس ما، جوانه‌های طعم مستقیماً به اعصاب مغز متصل می‌شوند. آسیب به اعصاب می‌تواند باعث تغییر در نحوه‌ی برخورد فرد با طعم‌ها شود. آسیب عصبی می‌تواند از یک آسیب سر یا شرایط دیگری باشد، که عبارتنداز:
- بیماری صرع
- مولتیپل اسکلروزیس
- تومورهای مغزی
- فلج بل
- جنون
داروها و مکمل‌های خوراکی
در برخی از افراد داروهای خاص، مکمل‌ها و درمان‌های پزشکی ممکن است طعم تلخ در دهان را ایجاد کنند. فرد برای اطلاع از داروهایی که مصرف می‌کند، باید با پزشک خود مشورت کند.
داروهایی که ممکن است باعث طعم تلخ دهان شوند:
- برخی از آنتی‌بیوتیک‌های خاص
- برخی داروهای قلبی
- ویتامین‌هایی که حاوی مواد معدنی یا فلزاتی مانند: مس، آهن یا روی هستند.
- داروهای لیتیوم
بیماری‌ها
بعضی بیماری‌ها از جمله عفونت‌های سینوسی یا سرماخوردگی می‌توانند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شوند. در طول این بیماری، بدن پروتئین التهابی‌ای را برای جذب سلول‌های مضر می‌فرستد، که این پروتئین‌ها همچنین ممکن است بر زبان و جوانه‌های چشایی تاثیر بگذارند و باعث می‌شود فرد یک طعم تلخ‌تر از حد طبیعی را در دهان خود تجربه کند.
درمان سرطان
فردی که در معرض درمان سرطان قرار می‌گیرد، ممکن است در هنگام غذا خوردن و یا نوشیدن یک طعم خاص و تلخ مانندی را در دهان خود تجربه کند. شیمی درمانی و پرتو درمانی باعث تحریک جوانه‌های طعم در برخی از افراد می‌شود و ممکن است حتی با خوردن چیزهای ساده‌ای، مانند نان یا آب معدنی نیز طعم تلخ یا ناخوشایندی حس کنند.
درمان‌های خانگی که ممکن است طعم تلخ شدن دهان را کاهش دهند:
- مراقبت‌های منظم دهان و دندان از جمله مسواک زدن و استفاده از نخ دندان و دهانشویه‌های ضد باکتری به صورت منظم و همیشگی.
- جویدن آدامس‌های بدون قند که باعث نگه داشتن بزاق در دهان می‌شوند.
- نوشیدن مقدار زیادی مایعات در طول روز.
- اجتناب از عواملی که باعث ایجاد رفلاکس اسید معده می‌شوند، مانند خوردن غذاهای چرب یا تند
- کاهش مصرف دخانیات و الکل
- شست و شوی دهان با یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین مخلوط در یک لیوان آب
- استفاده از جوش شیرین در هنگام مسواک زدن که باید ابتدا مقداری پودر جوش شیرین را روی مسواک بریزید و سپس خمیر دندان بریزید و حدود ۳ دقیقه دندان‌ها و زبانتان را به طور کامل با آن شستشو دهید. انجام این کار دو بار در روز باعث از بین رفتن طعم تلخ در دهان می‌شود.
- مصرف مرکبات: میوه‌های مرکب در از بین بردن طعم تلخ در دهان بسیار موثر هستند، زیرا مرکبات می‌توانند تولید بزاق را تحریک کنند و به نوبه خود در از بین بردن طعم تلخ بسیار موثر هستند.
- خوردن حداقل یک قاشق چای‌خوری دارچین پس از هر وعده غذایی.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب