لرزش دست چه عللی دارد؟

ممکن است صبح‌ها وقتی در حال نوشیدن چای یا نوشتن پیامک هستید، متوجه لرزش دست خود شوید. یا هر زمان که دست‌ها در دو طرف آویزان هستند، مدام بلرزند. شما تنها نیستید، لرزش یا رعشه بدن یک اختلال حرکتی است که معمولا خود را در دست‌ها نشان می‌دهد.

اما علل لرزش دست‌ها چیست؟ لرزش دست می‌تواند علل متفاوتی داشته باشد از بیماری‌هایی چون پارکینسون گرفته تا مصرف زیاده از حد کافئین. شما از کجا می‌توانید بفهمید علت لرزش دستتان چیست؟ در بسیاری موارد خودتان نمی‌توانید علت را تشخیص دهید. اما پزشک از روی زمان و نحوه لرزش دست می‌تواند تشخیص دهد. برای مثال ممکن است رعشه عملی داشته باشید، گونه‌ای از لرزش دست که وقتی با دست خود کار می‌کنید یا چیزی را بلند می‌کنید، خود را نشان می‌دهد. این نوع رعشه وقتی خلاف نیروی گرانشی عمل می‌کنید، مانند زمانی که چیزی می‌خورید یا می‌نوشید یا چیزی را بلند می‌کنید و مقابل صورت قرار می‌دهید، بیشتر قابل مشاهده است. یا ممکن است رعشه استراحت داشته باشید، یعنی وقتی دست‌ها بی حرکت یا در دو طرف بدن آویزان است، دچار رعشه می‌شود.

صرف نظر از نوع رعشه، اگر لرزش دستتان توانایی انجام کار را دچار اختلال می‌کند یا موجب شرمساری شما نزد دیگران می‌شود، بایستی به پزشک مراجعه کنید.

در ادامه به علل رایج لرزش دست اشاره می‌کنیم:

رعشه رایج

یکی از رایج‌ترین انواع رعشه که از هر ۲۵ نفر، یک نفر به آن دچار است (۴ درصد جمعیت). این نوع رعشه زمانی که می‌خواهید با دستان خود کاری انجام دهید، رخ می‌دهد.

اگر حین تایپ کردن یا نوشتن دستان شما می‌لرزد یا وقتی نمکدان دست می‌گیرد و یا چیزی می‌نوشید، متوجه لرزش دست‌ها می‌شوید، دچار این نوع از رعشه هستید. می‌تواند بسیار خفیف باشد یا بسیار شدید تا جایی که نتوانید فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهید. یک راه ساده برای تشخیص این نوع رعشه وجود دارد: یک نوشیدنی غلیظ بنوشید. اگر این کار را انجام دادید و رعشه از بین رفت، دچار این نوع از رعشه هستید. نوشیدن برای کسانی که دچار این نوع رعشه هستند، لرزش دست را کنترل می‌کند.

چه چیزی این رعشه رایج را ایجاد می‌کند؟ نمی‌دانیم. اما می‌دانیم ژنتیکی است اما دلیل اصلی آن را نمی‌دانیم. به نظر می‌رسد به ارسال و دریافت اطلاعات از مخچه ارتباط پیدا می‌کند (قسمتی از مغز که مهارت حرکتی را کنترل می‌کند). اما جزئیات آن روشن نیست.

این نوع رعشه معمولا از یک دست شروع می‌شود، معمولا دست غالب و به مرور به دست دیگر نیز سرایت می‌کند. گرچه ریسک این نوع رعشه با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد، اما در هر زمانی می‌تواند خود را نشان دهد. کودکانی هم هستند که دچار این نوع رعشه می‌شوند.

چه کاری می‌توان برای آن انجام داد؟ اگر خفیف است، لازم نیست کاری انجام دهید. ممکن است با بالا رفتن سن بدتر شود و ممکن است بدتر نشود. اما درمان نکردن آن احتمالا به مساله حادی منجر نمی‌شود.

اگر این مشکل زندگی شما را مختل کرده، داروهایی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند. مهمترین داروها در این زمینه، مسدودکننده‌های بتا هستند. اگر این داروها تاثیری نداشت، برخی داروهای ضدتشنج می‌تواند کمک کند.

اگر درمان دارویی نتیجه‌ای نداشت، عمل جراحی می‌تواند مفید واقع شود. یک شکل غیر تهاجمی جراحی سونوگرافی می‌تواند زندگی افرادی که لرزش شدید را تجربه کرده‌اند، تغییر دهد.

بیماری پارکینسون

در حالی که رعشه رایج هنگامی که دست فعال است، رخ می‌دهد، نوعی لرزش دست نیز وجود دارد که ناشی از بیماری پارکینسون است که به آن “رعشه استراحت” می‌گویند، زیرا وقتی دست‌ها سست و بی‌حرکت هستند خود را نشان می‌دهد. وقتی دست‌ها کنار پهلوها آویزان است یا هیچ انقباض ماهیچه‌ای در دست‌ها رخ نداده، این نوع رعشه خود را نشان می‌دهد.

گرچه رعشه رایج بیشتر حالت لرزش دارد، اما رعشه بیماری پارکینسون کیفیتی ریتمیک دارد. در بسیاری از بیماران، رعشه ابتدا به صورت حرکت غلتکی بین انگشت شست و انگشت شاخص شروع می‌شود.

پارکینسون نوعی بیماری عصبی است که در آن برخی از سلول‌های مغز به تدریج از بین می‌روند. از بین رفتن این سلول‌ها که علت آن هم هنوز مشخص نیست منجر به کاستن از دوپامین مغز می‌شود که در نهایت موجب رعشه و دیگر نشانه‌های حرکتی چون تیک عصبی در صورت، به هم ریختگی ظاهر و مشکل در صحبت کردن می‌شود.

معمولا پارکینسون در سن ۶۰ سالگی یا بالاتر خود را نشان می‌دهد گرچه درصد کمی از بیماران در سنین پایین‌تر به این بیماری مبتلا می‌شوند. هیچ درمانی برای پارکینسون وجود ندارد اما دارو و فعالیت بدنی به بهبود آن کمک می‌کند.

استرس

هر انسانی لرزش‌هایی خفیف و غیرقابل مشادهده در بدن خود دارد که از تپش قلب، جریان خون و دیگر فرآیندهای داخلی بدن ناشی می‌شود. اما تحت شرایط خاصی این لرزش‌ها شدیدتر می‌شوند.

یکی از این شرایط خاص استرس یا اضطراب شدید است. اگر دست یا صدای شما قبل از صحبت کردن در جمع می‌لرزد یا وقتی به برج بلندی نگاه می‌کنید، پاهایتان می‌لرزد، این نوع رعشه را تجربه کرده‌اید که به آن “رعشه فیزیولوژیک فزاینده” می‌گویند.

بسته به شرایط می‌تواند این رعشه آزاردهنده و خجالت‌آور باشد. اما تا زمانی که این رعشه همیشگی نیست و تاثیر منفی بر زندگی شما نمی‌گذارد، لازم نیست اقدامی برای آن انجام دهید. اگر احساس می‌کنید این رعشه‌های استرسی مشکل بزرگی برای شماست، حتما آن را با پزشک خود در میان بگذارید. فعالیت‌هایی که استرس را کاهش می‌دهند، همچون مدیتیشن، یوگا یا گوش کردن به موسیقی و همچنین داروهای ضداضطراب می‌تواند به شما کمک کند (نکات و حرکات پایه ای یوگا برای افراد مبتدی).

مصرف زیاد کافئین

مصرف زیاد کافئین نیز مانند استرس می‌تواند لرزش‌های فیزیولوژیک طبیعی بدن را افزایش دهد. اگر پس از نوشیدن قهوه یا دیگر خوراکی‌هایی که کافئین دارند متوجه لرزش دست خود می‌شوید، بهتر است دیگر کافئین مصرف نکنید یا مصرف آن را کاهش دهید.

کافئین می‌تواند لرزش‌های طبیعی بدن را بیشتر کند. اگر فکر می‌کنید لرزش دست شما خیلی بیشتر از مصرف کافئین است، آن را به پزشک خود اطلاع دهید.

داروها

برخی داروها، به طور خاص داروهای آسم مانند برونکودیلاتورها مانند استرس و کافئین می‌توانند رعشه را افزایش دهند. آمفتامین‌ها، برخی استاتین‌ها و برخی مهارکننده‌های بازجذب سروتونین نیز می‌توانند موجب لرزش دست شوند.

اگر متوجه شدید پس از مصرف داروها دچار رعشه می‌شوید یا لرزش دست با شروع داروهای جدید آغاز شده، باید از پزشک خود بخواهید داروهای جایگزین که موجب لرزش دست نمی‌شود، برایتان تجویز کند.

خستگی

یکی دیگر از علل افزاش لرزش فیزیولوژیک خستگی است. اگر فعالیت زیادی داشته‌اید و به اندازه کافی نخوابیده‌اید، یا زیاد ورزش کرده‌اید، تخلیه انرژی و خستگی عضلات موجب لرزش دست و دیگر قسمت‌های بدن می‌شوند. علاوه بر این، هر چیز دیگری که خواب شما را آشفته می‌کند مانند غذا خوردن زیاد نیز می‌تواند رعشه ایجاد کند (در زمان خستگی این کارها را انجام ندهید).

خستگی می‌تواند رعشه طبیعی بدن را بیشتر کند.