چه عواملی باعث چاقی می شوند؟

ضعف اراده، دلیل و عامل اصلی چاقی نیست. هزار و یک دلیل می‌تواند موجبات چاقی را فراهم سازد و با نسبت دادن بی‌ارادگی به افراد چاق، تپلی‌های اطراف‌مان را ناراحت و تحقیر می‌کنیم. چاقی نتیجه‌ی عادات غلط غذایی است. اگر بیشتر از آنچه می‌سوزانید غذا بخورید، اضافه‌وزن خواهید داشت و در مقابل اگر کمتر غذا بخورید و ورزش کنید، کاهش وزن پیدا می‌کنید. رفتار انسان‌ها بسیار پیچیده است و به عوامل بیولوژیکی بدن مرتبط است. خیلی از آدم های اطرافتان را می شناسید که رژیم های سخت و طاقت فرسایی برای آب کردن شکم و پهلو گرفته اند اما به نتیجه ی دلخواهشان نرسیده اند همین یک پرچم قرمز در ذهن شما ایجاد کرده است که درمان چاقی شکم بزرگ مشکل است. ابتدا باید عواملی که باعث چاقی می شوند را بشناسید تا راه حل مناسبی را برای درمان انتخاب کنید.

ژنتیک

ژنتیک یکی از عوامل اصلی چاقی است. والدین چاق با احتمال بیشتری نسبت به سایرین، فرزندان چاق خواهند داشت. البته نمی‌توان همه‌ی تقصیرها را به گردن ژن‌های بیچاره انداخت. علامت‌ها و نشانه‌هایی که به سمت ژن‌ها فرستاده می‌شود، تأثیر مهمی بر ژن‌ها دارند. برای مثال در جوامع غیر‌صنعتی و توسعه‌نیافته، استفاده از رژِیم غذایی غربی، از عوامل اصلی چاقی است. بسیار خب، در این مثال ژن‌ها تغییری نمی‌کنند، اما محیط و عوامل بیرونی، ژن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در حقیقت ژن تحت تأثیر محیط است. فراموش نکنید که عوامل و متغیرهای متعددی، دست در دست هم می‌دهند و بر موجودی پیچیده به نام انسان اثر می‌گذارند. نگاهی به آلبوم عکس های قدیمی بیندازید. اگر اغلب فامیل هایی که در یک عکس خانوادگی کنار هم ایستاده اند شکم گنده و به چاقی سیبی دچار هستند، نباید انتظار داشته باشید که صاحب شکمی تخت شوید. «دو نوع چاقی وجود دارد یکی گلابی شکل و یکی سیبی شکل که در نوع گلابی شکل شانه ها و پاها تقریبا لاغر هستند و ذخایر چربی بیشتر در اطراف شکم است و در نوع سیبی شکل در تمام نقاط بدن تقریبا یکسان چربی ذخیره شده است.» اگر شما هم چنین سابقه ژنتیکی را به ارث برده اید، ناامید نشوید. درست است که ژن های شما دلیل چاقی تان هستند اما اگر کمی بیشتر از دیگران برای وزن کم کردن زحمت بکشید، حتما موفق می شوید.

اعتیاد به غذا

فست‌فودها و غذاهای فرآوری‌شده، شما را به خود وابسته می‌کنند. شاید کمی عجیب به نظر برسد؛ اما این مواد غذایی، درست مانند الکل و نیکوتین و سایر مواد اعتیادآور عمل می‌کنند و باعث می‌شوند بدن به خوردن آنها وابسته شود. مصرف این غذاها، کم‌کم به عادت تبدیل می‌شود و کافی است بوی دل‌انگیزشان به مشام‌تان بخورد… ارتباط میان اعتیاد و حالت بیولوژیک بدن بسیار پیچیده است. مقابله با اعتیاد بسیار دشوار است و حق انتخاب و آزادی را از انسان سلب می‌کند. این مواد غذایی چرب، پرقند، پرنمک و مملو از کربوهیدرات هستند. شما را چاق می‌کنند و درست مانند مواد مخدر با خوشیِ گذرایی که به شما هدیه می‌دهند، عواقب نامطلوب به بار می‌آورند. اگر عادت به خوردن چنین غذاهایی دارید، سعی کنید، کم‌کم و به تدریج آنها را از برنامه‌ی غذایی خود بیرون کنید و همیشه به یاد داشته باشید که این بدجنس‌های خوشبو و خوش‌طعم با اندام و سلامت شما چه می‌کنند.

غم باد

حتما این عبارت را از قدیمی ها شنیده اید که می گفتند فلانی «غم باد» گرفته است. شاید برای مایی که ادعا می کنیم از علم روز سر در می آوریم و به همین دلیل چاقی را تنها حاصل نسوزاندن کالری کافی و انباشته شدن چربی ها در بدن می دانیم، «غم باد گرفتن» حرف خنده داری به نظر بیاید اما محققان به تازگی ثابت کرده اند که این ادعای قدیمی چندان هم بیراه نیست و غم های شما می توانند در شکم تان انباشته شوند و خود را به صورت چاقی شکمی نشان دهند. به نوشته ساینس دیلی، آدم هایی که در میانسالی روند زندگی شان را مثبت ارزیابی نمی کنند یا به خاطر مشکل خاصی گرفتاراسترس های فراوان و افسردگی می شوند، نمی توانند وزن شان را کنترل کنند و باوجود نخوردن غذای بیشتر از قبل، نه تنها چاق می شوند، بلکه صاحب شکمی بزرگ و آب نشدنی هم می شوند. محققان ترشح بی رویه هورمون کورتیزول را دلیل این اتفاق می دانند و تاکید می کنند که عصبی بودن، استرس داشتن و ناتوانی در مدیریت هیجانات و استرس ها می تواند شما را همیشه چاق نگه دارد. با این اوصاف شاید بهتر باشد به جای همیشه مراجعه کردن به متخصص تغذیه، در صورت ناکام شدن در وزن کم کردن سری به دفتر یک روانشناس بزنید و مطمئن شوید که ناراحتی ها و سرخوردگی های تان دلیل چاقی شما نیستند.

تبلیغات پرفریب

تبلیغات از عناصر ضروری و کاربردی در دنیای بازاریابی است. اما اگر از اخلاق فاصله بگیرد، چیزی جز فریب و دروغ نخواهد بود. متأسفانه بسیاری از شرکت‌های بزرگ، در برنامه‌های بازاریابی‌شان دور اخلاقیات را خط می‌کشند. آنها با وارونه نشان دادن واقعیت، مشتی دروغ به مخاطب تحویل می‌دهند. به شکلی که حتی ۱ درصد هم به محصولات‌شان شک نمی‌کنید. از قدیم گفته‌اند: «شنونده باید عاقل باشد». هرگز فریب برنامه‌های تبلیغاتی را نخورید. آنها برای متقاعد کردن مشتری از پزشک‌ها و انواع ادعاهای پزشکی کمک می‌گیرند. گناه این شرکت‌ها و تبلیغات از تولیدکنندگان سیگار و دخانیات هم بیشتر است؛ زیرا بخش اعظمی از مخاطبان آنها کودکانی هستند که برای تصمیم‌گیری عاقلانه، هنوز صلاحیت کافی ندارند و با شکل‌گیری ذائقه و سلیقه‌ی غذایی اشتباه، در بزرگسالی با مشکل مواجه خواهند شد.

 برون گرا

حتی ویژگی های شخصیتی شما هم روی وزن تان تاثیر می گذارد و تا اندازه ای عادات غذایی تان را تعیین می کند. بررسی هایی که محققان انجام داده اند نشان می دهد افرادی که برون گرا هستند، بیشتر احتمال دارد عادات غذایی ناسالم را انتخاب کنند و به خاطر این انتخاب ها هر روز چاق تر از قبل شوند. به نوشته تایم، محققان در این بررسی ها پنج گروه اصلی شخصیتی را مورد بررسی قرار دادند و تاثیر ویژگی های شخصیتی مثل آزادگرایی، وظیفه شناسی، برون گرایی، سازگاری و مشکلات روانی را روی عادات غذایی و سبک زندگی افراد سنجیدند.  نتایج این بررسی ها نشان داد که افراد وظیفه شناس از آنجا که همیشه به اصول اخلاقی مقید هستند، رفتارهایی مثل رعایت حقوق دیگران، بستن کمربند، تحرک کافی، خواب مناسب و مصرف سبزیجات و میوه ها را نشان می دهند اما افراد برون گرا برخلاف آنها تمایل بیشتری به استعمال دخانیات و انتخاب عادات نامناسب غذایی دارند. گذشته از این، محققان فهمیدند که افراد عصبی تمایل بیشتری به خوردن خوراکی ها و غذاهای پرکالری دارند. شاید این مورد هم از آن مواردی باشد که تغییر دادنش آسان یا حتی گاهی ممکن نیست.

انسولین

انسولین یکی از هورمون‌هایی است که تأثیرات مختلفی در متابولیسم و دیگر اعمال بدن می‌گذارد. انسولین با اثر به سلول‌های کبد باعث می‌شود این سلول‌ها با گرفتن قند از خون و ذخیره‌ی آن به صورت گلیکوژن، قند خون را کاهش دهند و با تجمع گلیکوژن در سلول‌های ماهیچه‌ای به عنوان یک منبع سوخت، انرژی را افزایش دهد. همچنین با اثر به بافت‌های چربی، استفاده از چربی به عنوان منبع سوخت را متوقف می‌کند. در صورت نبود یا کمبود انسولین در خون، بدن از چربی به عنوان منبع سوخت استفاده می‌کند. انسولین به عنوان مرکز کنترل متابولیسم بدن عمل می‌کند. پس متعادل نگه داشتن سطح انسولین خون بسیار مهم است. برای مثال مصرف کربوهیدرات‌ها موجب افزایش انسولین و برهم زدن تعادل آن در خون می‌شود و منجر به از دست رفتن کالری و کاهش وزن بی‌مورد در بدن می‌گردد. با کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها می‌توان به صورت منطقی، کاهش وزن پیدا کرد و همراه با سلامتی، زندگی لذت‌بخشی را تجربه کرد.

همسرتان سیگاری است؟

اینکه خودتان اهل سیگار و دود نباشید عالی است اما معنایش این نیست که با این خویشتنداری سلامت تان را بیمه کرده اید. محققان می گویند کافی است در کنار یک سیگاری ساعاتی از روز بنشینید تا بسیاری از آسیب های ناشی از استنشاق دود سیگار گریبان تان را بگیرد. به نوشته مجله shape، محققان بر این باورند که سرطان ریه، بیماری های ریوی دیگر، بیماری قلبی و سکته تنها بخشی از مشکلاتی است که با استنشاق دود سیگار گریبان شما را می گیرد اما یکی از عوارض عجیب همنشینی با سیگاری ها می تواند افزایش بافت های چربی در بدن باشد. محققان باتوجه به نتایج ثابت شده می گویند استنشاق دود سیگار حتی در افراد غیرسیگاری مشکلات سوخت و ساز ایجاد می کند و نمی گذارد بدن شان به انسولین واکنش طبیعی نشان دهد. پس اگر برای لاغر کردن به هر دری می زنید و موفق نمی شوید شاید بتوانید همسر سیگاری تان را برای شکست های تان متهم کنید.

لپتین

هورمون دیگری که در چاقی نقش مهمی ایفا می‌کند، لپتین است. این هورمون به وسیله‌ی سلول‌های چربی تولید می‌شود و به غده‌ی هیپوتالاموس فرمان سیری می‌دهد. افراد چاق چربی و لپتین فراوانی دارند. مشکل اینجاست که لپتین در بدن آنها به درستی عمل نمی‌کند و مغز نسبت به آن مقاوم است. به این حالت «مقاومت لپتینی» گفته می‌شود و دانشمندان آن را از عوامل چاقی می‌دانند.

جمع آوری و تنظیم: کاویاب