بالا بودن قندخون در مدت طولانی سبب بروز مشکلاتی در فرد دیابتی می‌شود که می‌تواند به قسمت‌های مختلف بدن مثل قلب و عروق صدمه برساند. البته این عوارض قابل پیشگیری بوده و یا می‌توان روند آن را آهسته‌تر نمود.
بیماری‌های قلبی و عروقی در افراد دیابتی:
بیماری‌های قلب و عروق علت اصلی مرگ‌‌ومیر و از عوامل مهم ایجاد ناتوانی‌های افراد دیابتی هستند. خطر بروز حوادث قلبی- عروقی در بیماران دیابتی۲ برابر بیش از سایر افراد است. در حقیقت ۶۵ درصد بیماران دیابتی به علت عوارض قلبی و عروقی، جان خود را از دست می‌دهند این در حالی است که تقریباً ۷۰ درصد بیماران دیابتی از افزایش خطر حمله قلبی در اثر دیابت بی‌اطلاع هستند.
مهم‌ترین علت ایجاد بیماری‌های قلبی- عروقی، تصلب شرایین است:
تصلب شرایین سبب می‌شود که سرخرگ‌های گوناگونی که به قسمت‌های مختلف بدن خون می‌رسانند، به‌تدریج سخت‌تر و تنگ‌تر شوند و توانایی آنها برای انتقال اکسیژن و مواد غذایی به سلول‌های بدن کاهش یابد. عواملی هستند که موجب سریع‌تر شدن فرایند تصلب شرایین می‌گردند و در صورت وجود آنها احتمال پیدایش بیماری قلبی- عروقی افزایش پیدا می‌کند. عوامل خطر برای بروز بیماری‌های قلب و عروق عبارتند از: سن بالا، جنس مذکر، سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس، فشار خون بالا، افزایش چربی خون (به‌ویژه کلسترول)، دیابت قندی، سیگار کشیدن، چاقی، کم‌تحرکی (انجام ندادن فعالیت‌های بدنی) و اختلال در انعقاد خون. دیابت ایجاد تصلب شرایین و تنگ شدن سرخرگ‌ها را تسریع می‌کند. این تنگی سبب تنگ شدن یا حتی انسداد مسیر جریان خون به قلب، مغز و سایر قسمت‌های بدن و نهایتاً بروز حمله قلبی یا مغزی می‌شود.
با توجه به این که دیابت از جمله عوامل خطر بروز بیماری‌های قلبی- عروقی است، دیابتی‌ها باید بیش از دیگران مراقب سلامت قلب و عروق قندخون خود باشند.
چه اقداماتی انجام دهیم تا با وجود مشکلات دیابتی سالم بمانیم؟
- از برنامه غذایی که توسط پزشک یا کارشناس تغذیه طرح‌ریزی شده است پیروی کنید. همه وعده‌های غذایی را به موقع مصرف کنید. به ازای هر ۱۰۰۰ کالری، ۱۴ گرم فیبر در رژیم غذایی مصرف کنید. مقدار فیبر(سبزیجات) غذا را به‌تدریج افزایش دهید تا دچار مشکلات گوارشی نشوید.
- حداقل ۵ روز در هفته هر روز به مدت ۳۰ دقیقه ورزش کنید و با پزشکتان در مورد ورزشی که برای شما مناسب‌تر است مشورت نمایید. وزن مناسب خود را حفظ کنید.
- داروهای خود را هر روز سر ساعت مصرف کنید.
- قندخون خود را هر روز کنترل کنید وآن را در دفترچه مخصوصی یادداشت کنید. اگر۲ تا ۳ نوبت قندخون خیلی بالا و یا خیلی پایین داشتید با پزشکتان در این باره مشورت کنید.
- پاهایتان را روزانه از نظر قرمزی، ورم و …. کنترل کنید.
- سیگار نکشید. اگر سیگاری هستید آن را ترک کنید.
- مصرف روزانه آسپیرین با مقدار کم خطر بروز حملات قلبی و حوادث عروقی مغز را در بسیاری از افراد کاهش می‌دهد. پس از مشورت با تیم پزشکی خود، آسپرین مصرف کنید.
نشانه‌های مهم بیماری قلبی:
درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، ادم یا ورم اندام‌ها
قلب و عروق چگونه صدمه می‌بینند؟
با افزایش قند خون با افزایش فشارخون با سیگار کشیدن با افزایش کلسترول و دیگر چربی‌های خون با خوردن غذاهایی که دارای اسید چرب اشباع‌شده و کلسترول بالا هستند با افزایش وزن بدن با بی‌تحرکی
اصول اولیه پیشگیری و درمان:
قند خون خود را کنترل کنید. هموگلوبین A1C متوسط قند خون شما در طی ۳-۲ ماه گذشته است. مقدار مناسب برای خود را بدانید و قند خون را در حد مناسب کنترل کنید. کنترل فشار خون مؤثرترین راه برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی در بیماران دیابتی است. فشار خون خود را در منزل اندازه‌گیری کنید و میزان مناسب برای خود را بدانید. مقدار مناسب کلسترول خود را بدانید تا قلب خود را محافظت کنید. رگ‌های خود را با کنترل کلسترول و تری‌گلیسرید باز نگه دارید. ترک سیگار ورزش روزانه کم کردن وزن (در صورت نیاز)
چگونه می‌توان مشکلات قلبی- عروقی را تشخیص داد؟
هر زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید فشارخون خود را کنترل کنید و از پزشکتان بپرسید که فشارخون شما چقدر بوده است و چقدر باید باشد؟ ممکن است جهت تشخیص هر نوع مشکل قلبی پزشک شما برایتان تست ورزش انجام دهد. در طی تست ورزش پزشک می‌تواند وضعیت سلامت قلب شما را بررسی کند. هر سال سطح چربی‌های خون خود را کنترل کنید. این کنترل شامل ۴ مورد است:
- کلسترول خون که مقدار آن باید حدود ۲۰۰ یا کمتر باشد. LDL (کلسترول بد) که مقدار آن باید حدود ۱۰۰ یا کمتر باشد.
- HDL (کلسترول خوب) که مقدار آن باید در مردان بیشتر از ۴۰ و در زنان بیشتر از ۵۰ باشد.
- تری‌گلیسرید که مقدار آن باید کمتر از ۱۵۰ باشد. اگر مقدار این چربی‌ها در حد طبیعی نباشند، پزشک شما داروهایی می‌دهد تا بتواند آنها را به حد طبیعی برساند.