وزن کم کردن تنها با دنبال کردن رژیم غذایی حاصل نمی‌شود بلکه بایستی هورمون‌ها نیز نرمال باشند. آیا می‌دانستید اگر هورمون‌های شما تنظیم نباشند، کم کردن وزن دشوارتر خواهد شد؟ هورمون‌ها، فعالیت‌ها و عملکردهای اساسی چون متابولیسم، سوخت و ساز، یائسگی و جذب گلوکز را کنترل می‌کنند. مختل‌کننده‌های تنظیم هورمونی می‌توانند استرس، سن، ژن و سبک زندگی نادرست باشد که به کند شدن متابولیسم، سوء‌هاضمه، گرسنگی غیرقابل کنترل و در نهایت افزایش وزن می‌انجامد. موارد مزمن عدم تنظیم هورمونی می‌تواند به بیماری‌های مرتبط با چاقی منجر شود.
در این مطلب می‌خواهیم بدانیم کدام هورمون‌ها مسئول چاقی زنان هستند و چه باید کرد.
تیروئید
غده تیروئید که زیر گردن قرار گرفته است، سه هورمون تولید می‌کند، T3، T4 و کلسیتونین. این هورمون‌ها متابولیسم، خواب، ضربان قلب، رشد و رشد مغز را تنظیم می‌کنند. گاهی غده تیروئید، هورمون تیروئید کمی تولید می‌کند که به آن کم کاری تیروئید می‌گویند. کم‌کاری تیروئید با افزایش وزن، افسردگی، یبوست، خستگی، بالا رفتن کلسترول خون، کند شدن ضربان قلب و … مرتبط است. دلایل بسیاری برای کم‌کاری تیروئید وجود دارد، از جمله عدم تحمل گلوتن، سوء تغذیه، سموم محیطی و … . کم‌کاری تیروئید منجر به انباشت آب و نه چربی می‌شود، بدین خاطر پف کرده به نظر می‌رسید. عدم تنظیم تیروئید افزایش وزن ۲ تا ۴ کیلوگرمی را می‌تواند سبب شود.
چطور عدم تنظیم تیروئید را درمان کنیم؟
- هورمون‌های تیروئید را مدام تست کنید و نتیجه آن را به پزشک گزارش دهید.
- از خوردن سبزیجات خام بپرهیزید. آنها را خوب بپزید.
- نمک یددار بخورید.
- منابع زینک مانند خرچنگ و دانه‌های کدو تنبل بخورید.
- روغن ماهی و مکمل ویتامین D مصرف کنید.
- در صورت تشخیص پزشک، داروی تیروئید مصرف کنید.
انسولین
انسولین هورمونی است که توسط پانکراس ترشح می‌شود. این هورمون به انتقال گلوکز به سلول‌ها کمک می‌کند تا به عنوان انرژی مصرف شود یا به عنوان چربی جذب بدن شود. این سطح گلوکز در بدن را نرمال نگه می‌دارد. مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده، الکل، نوشیدنی‌هایی با قند مصنوعی و تنقلات ناسالم (حتی مصرف مقدار زیاد میوه) می‌تواند مقاومت به انسولین ایجاد کند. در این حالت، سلول‌های ماهیچه نمی‌توانند بین گلوکز و انسولین تمیز قائل شوند و در نهایت گلوکز موجود در جریان خون سبب افزایش سطح قند خون می‌شود. در نهایت به افزایش وزن و دیابت نوع دو می‌انجامد.
برای درمان مقاومت انسولین چه باید کرد؟
- سطح قند خون خود را چک کنید و به پزشک گزارش دهید.
- ۴ ساعت در هفته ورزش کنید.
- از خوردن غذاهای فرآوری شده، الکل، تنقلات آخر شبی و نوشیدنی‌های شیرین بپرهیزید.
- سبزیجات فصلی و سبز (۴-۵ وعده در روز) و میوه‌های فصلی (۳ وعده در روز) استفاده کنید.
- ماهی چرب، آجیل، روغن زیتون، دانه‌های کتان استفاده کنید تا سطح اسیدهای چرب امگا۳ بهبود یابد.
- غذاهای کم کالری (۲۰۰۰-۲۲۰۰ کالری) اما با مواد مغذی بالا مصرف کنید.
- روزانه ۳ تا ۴ لیتر آب بنوشید.
لپتین
در شرایط نرمال، هورمون لپتین به مغز پیام می‌دهد که سیر هستید و باید از خوردن دست بکشید. اما با مصرف زیاد غذاهایی که قند زیادی دارند مانند شکلات، آبنبات و میوه‌ها (میوه‌هایی که فراکتوز بالایی دارند) و غذاهای فرآوری شده، فراکتوز زیاد در بدن تبدیل به چربی می‌شود که در کبد، شکم و دیگر قسمت‌های بدن ذخیره می‌شود. حال، سلول‌های چربی لپتین ترشح می‌کنند. اگر به خوردن غذاهای حاوی فراکتوز بالا ادامه دهید، چربی بیشتری ذخیره می‌شود و لپتین بیشتری نیز ترشح می‌شود. بدن نسبت به لپتین حساسیت خود را از دست می‌دهد و دیگر مغز پیامی مبنی بر توقف خوردن دریافت نمی‌کند. در نهایت این منجر به افزایش وزن می‌شود.
چطور سطح لپتین را پایین بیاوریم؟
- آزمایشات لازم باید انجام شود. محققان معتقدند کم‌خوابی می‌تواند سطح لپتین را بالا ببرد و مغز پیامی مبنی بر توقف خوردن دریافت نکند. بنابراین حتما ۷ تا ۸ ساعت در روز بخوابید.
- هر دو ساعت یکبار چیزی بخورید.
- از خوردن غذاهای فرآوری‌شده قندی بپرهیزید، بیشتر از سه وعده میوه در روز مصرف نکنید، سبزیجات سبز تیره بخورید و تنقلات سالم مصرف کنید.
- آب بنوشید زیرا کم‌آبی بدن سبب می‌شود احساس گرسنگی بکنید.
گرلین
گرلین که به عنوان هورمون گرسنگی شناخته می‌شود، به تحریک اشتها و ذخیره چربی کمک می‌کند. این هورمون توسط معده ترشح می‌شود. مقدار کمی از گرلین نیز توسط روده کوچک، مغز و پانکراس ترشح می‌شود. مقدار زیاد گرلین در خون منجر به افزایش وزن می‌شود و افراد چاق بیشتر به این هورمون حساس هستند. سطح گرلین زمانی که فرد رژیم غذایی سختی دارد یا روزه است، بسیار بالا می‌رود.
چطور سطح گرلین را پایین بیاوریم؟
- ۲ تا ۳ ساعت یکبار چیزی بخورید.
- روزانه ۶ وعده غذایی داشته باشید.
- میوه و سبزیجات تازه، پروتئین، فیبر لبنیات و چربی‌های سالم استفاده کنید.
- ۲۰ دقیقه قبل از غذا ۱ و ½ فنجان آب بنوش