هیستامین یک ماده طبیعی است که هم در بدن ما و هم در ترکیبات مواد مصرفی وجود دارد. هیستامین نقش متعدد و مختلفی را بعهده دارد و از این رو در فرآیندهای متابولیکی در بدن ساخته میشود هیستامین در عملکرد خود قادر میباشد فعالیت قلب را تحت تأثیر قرار داده و یا فشارخون را کاهش داده و ترشح اسید معده را تحریک و فعالیت رودهها را افزایش بدهد. اگر تحت تاثیر ماده خاص در فرد مصرف کننده فعل و انفعالات آلرژی‌زایی فرا خوانده شود، بلافاصله به میزان تولید هیستامین در بدن افزوده میشود.در مواد غذایی نیز ترکیبات دیگری مثل تیرامین و سروتونین وجود دارند که در اثر فعالیت‌های میگروارکانیسم‌ها و باکتری‌ها از اسید آمینه‌ها، در فرایند هضم و جذب هیستامین ساخته میشوند که در حالت طبیعی و عادی هیستامین‌های دریافتی یا ساخته شده به کمک دی‌‌آمین اکسیدازها Diamineoksidase یا (DAO) به طور طبیعی در مسیر رودهها و از طریق کلیه‌ها و کبد خنثی می‌گردند.ولی اگر بعلت عدم تکافوی دی‌‌آمین اکسیدازها یا بعلت عدم فعالیت (DAO) موجود به سرعت بی‌اثر نگردند، هیستامین باقی‌مانده از مواد غذایی مصرفی عکس‌العمل‌هایی شبیه حساسیت و آلرژی را به وجود می‌آورد.
تظاهرات بالینی عدم تحمل هیستامین:
عکس‌العمل‌های ناشی از انباشت هیستامین در بدن بعلت عدم تحمل آن، اغلب با آلرژی‌های واقعی اشتباه میشود و یا با تظاهرات بالینی به وقوع پیوسته و علایم عمومی ابتلا به بیماری‌های مختلف نسبت داده میشود.از این رو راه پرپیچ و خمی باید طی گردد تا این عدم تحمل نهایتاً معلوم و مشخص شود.
روند سیر تظاهرات بالینی و تشخیص نهایی:
بیشتر بانوان در دور و بر چهل سالگی از عدم تحمل هیستامین رنج می‌برند ولی گاهی خانم‌های جوان نیز ممکن است در بین آنها دیده شوند.این قبیل مبتلایان به عدم تحمل، وقتی در برنامه غذایی روزمره آنها شیری خورده و یا شرابی نوشیده و گوجه‌فرنگی تناول نموده باشند بطور ناگهانی دچار سردرد شده و زبان آنها دچار سوزش میشود. البته در دوران بارداری بعلت افزایش طبیعی میزان آنزیم‌های تجزیه کننده هیستامین هیچگونه تظاهرات بالینی در آنها مشاهده نمی‌شود ولی بعد از به دنیا آوردن بچه، مجدداً به عدم تحمل قبلی خود برمی‌گردند و چون هیچ درمان قطعی برای رفع این مشکل وجود ندارد لذا برای پیشگیری از بروز عوارض ناخواسته در تغذیه خود باید از مصرف مواد غذایی حاوی هیستامین خودداری باید نمایند.
برای تغذیه روزمره چه نکاتی باید مورد توجه قرار داده شود:
- هیستامین بطور طبیعی در محصولاتی که جهت رسیدن کامل، انبار می‌گردند ساخته میشود.
- منابع غذایی حیوانی که تازه مصرف میشوند مثل گوشت، شیر، لبنیات مثل ماست و دوغ حاوی مقدار بسیار خوبی هیستامین می‌باشند.
- بعضی از انواع ماهیهای پرچرب بطور طبیعی دارای میزان قابل توجهی هیستامین می‌باشند.
- مواد غذایی خاصی قبل از عرضه به بازار یک دوره محدودی جهت پیدا کردن طعم و مزه مقبول‌تر، نگهداری می‌گردند مثل بعضی از انواع پنیرها یا بعضی انواع خاص کالباس‌های خشک (سالامی) و غیره.در این دوره انتظار به میزان تولید هیستامین آنها افزوده میشود که مقدار آن در ارتباط کامل با مدت زمان نگهداری آنها میباشد.
- میزان هیستامین در طول زمان نگهداری مواد غذایی تازه تهیه شده به صورت گرم نیز افزوده میشود. یا در مواردی که غذاها را بارها و بارها مجدداً گرم نمایید هر بار به تجمع هیستامین این غذاها افزوده میشود.
- بعضی از مواد مصرفی حاوی میزان هیستامین کم و ناچیز می‌باشند ولی با مصرف آنها به تولید آن در بدن افزوده می‌گردد مثل کاکائو، شکلات، انواع مغزها مخصوصاً فندق، موز کاملاً رسیده، مرکبات، آناناس، توت فرنگی
- بعضی از افراد بسیار حساس به هیستامین با میل کردن کیوی، گلابی، جوانه گندم و بعضی از انواع حبوبات به حساسیت‌های کاذب دچار میشوند از این رو تمام عزیزانی که حساسیت واقعی به این یا آن ماده غذایی دارند یا در قبال هیستامین عدم تحمل نشان داده‌اند از میل کردن مواد فوق پرهیز نمایند.
- شراب قرمز سرشار از هیستامین میباشد ولی به طور کلی نوشیدنی‌های حاوی الکل، بعلت مهار نمودن اثرات دیامین اکسیداز، موجبات انباشت آن را در بدن فراهم می‌سازند و به موازات آن میزان عبور ترکیبات غذایی را از دیواره روده به داخل جریان خون افزون‌تر می‌سازد و با تجمیع آنها عکس‌العمل شبه حساسیت به هیستامین را مضاعف می‌سازند.
- افرادی که تحت هر شرایطی به کمبود ویتامین B6 و ویتامین C دچار می‌باشند زمینه لازم جهت عدم تحمل هیستامین مصرفی یا تولیدی در بدن را فراهم می‌آورند.
مواد غذایی حاوی هیستامین به مقدار قابل توجه:
- انواع پنیرهای خشک و نرم، پنیر لیقوان، گودا، پنیر خیکی، پنیر پارمزان و پنیر کاممبرت،پنیر سبز و قرمز
- انواع سبزیجات و بعضی میوه‌ها، خیارشور یا ترشی، کلم ترش پخته شده، گوجه فرنگی (کچاپ) بادمجان، اسفناج، بعضی از انواع قارچ‌های خوراکی
- ماهی تن، شاه ماهی، ساردین، هرینگ، ماهیهای که دارای گوشت تیره‌رنگ می‌باشند، تمامی کنسروهای ماهی و ماهی دودی
- انواع گوشت‌های فرآوری شده، ژامبون‌ها، سالامی، انواع کالباس‌ها، گوشت‌های نمک‌سود گوشت‌های دودی
- توجه:
افراد زیادی که در قبال هیستامین عدم تحمل از خود بروز می‌دهند به گلوتامات نیز حساس می‌باشند چرا که همان آنزیم‌هایی که در رودهها مسئول تجزیه هیستامین هستند، در صورت فقدان آنها ممکن است گلوتامات نیز بطور کامل تجزیه نشود و عوارض بالینی شبه حساسیت را موجب میشود.منابع گلوتامات در بیشتر انواع ادویه‌جات وجود دارد مخصوصاً منوی بعضی از رستوران‌های عرضه کننده غذاهای شرق دور (چین، ژاپن و تایلند) سرشار از این ماده میباشد.