حقیقتی در این دنیا وجود دارد و آن این است که هر کسی چیزی بیشتر از شما بلد باشد میتواند معلم شما باشد. این امر کاملا درست و بدیهی به نظر میرسد. اما عمل کردن بر این اساس به نوعی تنها در شرایط اضطرار که هیچ معلم دیگری در دسترس نباشد درست به نظر میرسد. در همین رابطه باید گفت حال که شما معلم موسیقی مورد نظر خود را پیدا کردهاید و در قبال شهریه پرداختی و سطح فعالیتتان به توافق رسیدهاید بهتر است یکبار دیگر با خود مرور کنید که آیا از معلم خود راضی هستید یا نه. معلمی که بهتر از شما ساز میزند لزوما معلم خوبی نیست. معلمی که عالی و بهتر از همه نوازندگان ساز میزند هم حتما معلم خوبی نیست. به خاطر داشته باشید، معلم خوب کسی است که خوب درس میدهد. همین و بس. ممکن است معلم شما نتواند قطعهای را با سرعتی که از شما توقع دارد بنوازد اما این دلیل نمیشود که او در کار خود ناتوان است. معلم شما میداند که چطور میتوان به آن سرعت دست پیدا کرد و این دانش را با شما در میان میگذارد. قطعات موسیقی آنقدر زیاد هستند که از هیچ معلمی نمیتوان توقع داشت که تمام آنها را نواخته باشد. آنچه باید از معلم خود توقع داشته باشید، دانش است، نه تکنیک نوازندگی.
با عنایت به آنچه گفته شد سعی میکنم در زیر فهرستی از خصوصیات یک معلم موسیقی خوب را ارائه دهم:
۱. معلم موسیقی خوب خود را محدود به یک کتاب آموزشی نمیکند. کتابهای آموزشی تنها قطعاتی هستند که توسط یک معلم دیگر گردآوری شدهاند و درس به درس دارای مفاهیم پیشرفتهتری هستند. اینکه معلم شما تنها یک کتاب را ملاک کار قرار دهد و توجهی به آنچه شما در نواختنش ضعف دارید و علاقه شما در انتخاب قطعاتتان نکند یک ضعف برای معلم محسوب میشود. مدرس موسیقی خوب سعی میکند با مجموعهایی ( رپرتواری) از قطعات معروف سازی که درس میدهد آشنایی داشته باشد و دائما با توجه به دانش دشیفر خود بر حجم رپرتوار خود بیافزاید.
۲. معلم موسیقی باید علاوه بر قطعه نوازی به مسایل تئوری شما هم اهمیت بدهد. معلم باید به شما دشیفر، گام نوازی، تئوری موسیقی، آنالیز موسیقی، ریتم خوانی آموزش بدهد. بدون داشتن دانش ریتم خوانی و آنالیز شما برای ابد نیاز به کسی خواهید داشت که همه چیز را به شما آموزش بدهد.
۳. معلم خوب موسیقی کسی است که به زور بتوانید او را ساکت کنید. مدرس موسیقی باید بتواند درباره همه چیز حرف بزند، از شیوه خواندن یک ریتم گرفته تا نقش فضای اجتماعی یک دوران در شکل گیری یک نوع موسیقی. معلمی که تنها توانایی او نواختن است، معلم بدی است.
۴. معلم خوب باید بتواند یک مساله را به چند روش به شما آموزش دهد.
۵. معلمی که از شما میخواهد با گوش دادن یا نگاه کردن به انگشتانش کار او را تقلید کنید معلم بدی است. معلم خوب موسیقی باید روش اندیشیدن و عمل کردن را در موسیقی به شما آموزش دهد.
۶. شیوه آموزش گوشی یا سینه به سینه که در آن معلم چیزی را مینوازد و هنرجو تقلید نواخته استاد را میکند و آن را به خاطر میسپارد در تمام دنیا منسوخ شده است. حتی در آموزش ردیف موسیقی ایرانی مدرس خوب کسی است که با معرفی تحریرها و جملهبندیهای ردیف هنرجو را از تقلید بینیاز کند.
۷. مدرسی که در گفتار خود دچار اشتباه میشود یا مسالهایی را فراموش کرده است یا در نواختنش دچار اشتباه سهوی میشود مدرس بدی نیست. معلمها هم با وجود اینکه شایسته احترام هستند انسان محسوب میشوند! مدرس بد کسی است که روی اشتباه خود اصرار داشته باشد، حتی بدتر از آن برای اینکه پیش شما کوچک نشود بخواهد همان اشتباه را به شما یاد دهد. مدرس بد کسی است که نمیداند کجا دنبال چیزی که فراموشش کرده است بگردد. مدرس بد مدرسی است که از ابتدا تا انتهای یک قطعه را تمیز و عالی بنوازد اما فقط توانایی درس دادن ۵۰ یا ۱۰۰ قطعه را داشته باشد. مدرس خوب هر قطعهایی را که علمش در حد آن باشد میتواند تدریس کند. بدون اینکه قبلا آنها را دیده باشد.
اگر احساس میکنید مدرس موسیقی شما دارای این خصوصیات نیست. او را وادار به انجام این کارها کنید. از او بخواهید قطعهایی که دوست دارید به شما آموزش بدهد. اگر تکنیک شما در حد آن قطعه باشد باید قطعه را با شما رفع اشکال کند. اگر لازم است چیزی را برای نواختن آن قطعه فرا بگیرید شما را در مسیری قرار دهد که برای نواختن آن قطعه لازم دارید. معلم خوب شما را عاشق موسیقی خواهد کرد. از معلمتان بخواهید برای شما کلاس تئوری و سلفژ برگزار کند. ممکن است شهریه شما افزایش پیدا کند اما به این ترتیب ممکن است از چندین سال شهریه دادن معاف شوید و زودتر به اهداف خود برسید.
فراموش نکنیم. مدرک تحصیلی یک معلم موسیقی، افرادی که یک معلم موسیقی پیش آنها آموزش دیده است، بزرگ بودن نام یک معلم موسیقی، نوازنده سطح بالا بودن یک معلم موسیقی و چیزهایی از این قبیل هیچ کدام به معنی معلم خوبی بودن نیست. معلم موسیقی خوب، یک معلم موسیقی خوب است. معلم موسیقی یک راهنماست نه کسی که همیشه بار شما را به دوش بکشد. معلم موسیقی خوب از شما یک جستوجوگر میسازد نه یک نیازمند. حالا که این پست را با یک عبارت از فرهنگ عامه شروع کردیم اجازه دهید آن را همانطور به پایان ببریم. معلم موسیقی خوب به شما ماهیگیری یاد میدهد اما معلم موسیقی بد در بهترین شرایط تنها میتواند به شما ماهی برای خوردن بدهد.
جمعآوری و تنظیم: کاویاب