یائسگی یک دوره گذر است که در ذهن بسیاری از زنانی که به سن ۵۰ سالگی نزدیک میشوند به یک مسئله بزرگ تبدیل میشود. گاهی “تغییری در زندگی” نامیده میشود. یائسگی پایان دوره های قاعدگی و در نتیجه بارداری است. می تواند به لحاظ فیزیکی و ذهنی چالش برانگیز باشد. نگرانی های شایع عبارتند از گر گرفتگی، مشکل در خواب و ایجاد تغییراتی. اما علائم می تواند در هر زنی متفاوت باشد. بسیاری از زنان نیازی به درمان ندارند. برای کسانی که علائم در آنها مشکل ساز میشود، انتخاب بهترین درمان می تواند گیج کننده باشد. درمانهای مختلف ریسکها و مزایایی دارند که باید به دقت بررسی شوند. دانش ما در مورد یائسگی در دو دهه گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است. تحقیقات گسترده در مورد دوران قبل، بعد و در طول یائسگی بینش جدیدی در مورد روند این دوران به ما داده است. گزینه های درمانی جدید در حال ارائه هستند و درمانهای طولانی مدت و پایدار بیشتر از پیش در حال تکامل هستند.
این گونه تحقیقات ضروری هستند چون در حال حاضر زنان زیادی در کشور در دوران یائسگی به سر می برند و هر ساله نیز به این تعداد اضافه میشود. یائسگی به صورت پایان دوران قاعدی تعریف میشود. به صورت میانگین، آخرین دوره قاعدگی زنان در حدود ۵۱ سالگی انجام میشود اما می تواند در دهه ۴۰ یا اواخر دهه ۵۰ نیز باشد. علائم اغلب چندین سال قبل از شروع یائسگی ظهور می کنند. این دوره زمانی تغییر گذر یائسگی نامیده میشود که تا یک سال بعد از آخرین قاعدگی ادامه دارد. در زمان گذر از یائسگی، سطوح استروژن و پروژسترون، این دو هورمون زنانه که در تخمدانها ساخته میشوند، به صورت نامرتب بالا و پایین می روند. این نوسان در سطوح هورمونها در طول گذر یائسگی می تواند بر بخشهای مختلفی از بدن تاثیر بگذارد. در تحقیقی، محققان بر روی تغییرات بسیاری که در طول این دوران گذر با آن مواجه می شوند تحقیق می کنند. در این تحقیق کهبر روی بیش از سه هزار زن انجام شده، آنها بیش از ۱۵ سال قبل و بعد از یائسگی مورد بررسی قرار گرفتند.
محققان سلامت استخوان، قلب و رگهای خونی، مغز، سرطان و انواع دیگری از علائم را تحت نظر داشتند. بخشی از هدف این تحقیق این بود که به زنان در مورد اتفاقی که قرار بود برایشان بیفتد آگاهی بدهد که شامل طیفی از تجربیات مشابه میشد چون این امر می توانست به آنها در درک آنچه که در طول این دوران گذر می افتد کمک نماید. این محققان در میان بسیاری از یافته های دیگر دریافتند که قدرت تفکر در زمان گذر می تواند کمی مختل شود. آنها در یافتند که این زنان دیگر همانند قبل نمی توانند به آسانی چیزی یاد بگیرند. در عملکرد ادارکی آنها در زمان گذر افت محسوسی مشاهده میشود. اما وقتی زنان این دوران گذر را پشت سر می گذارند دوباره به حالت اولیه خود باز می گردند. بنابراین در انتهای تونل روشنایی است. در بخش دیگری از این تحقیق به حالات افراد توجه شد و دریافتند که علائم افسردگی مثل احساس ناامیدی، از دست دادن اشتها و حالت پایدار غمگینی، در طول دوران گذر افزایش یافته و در دوران پس از شروع یائسگی نیز باقی می ماند. در همین دوران، گر گرفتگی و تعرق در شب نیز معمولا افزایش می یابد. گرگرفتگی ها می تواند شدید و بسیار آزار دهنده باشند. قبلا تصور میشد که این حالت۲ تا ۳ سال به طول می انجامد اما این تحقیقات نشان داد که این حالت در برخی زنان بسیار بیشتر یعنی تا ۷ تا ۱۰ سال نیز ممکن است باقی بماند.
در برخی از زنان این گر گرفتگی ها می تواند آن قدر شدید باشد که با فعالیت روزانه شان تداخل داشته باشد. در این صورت، با پزشک خودمشورت کنید. راههای بسیاری برای تسکین این امر وجود دارد. تغییر در سبک زندگی مثل ورزش یا کاهش دادن استرس می تواند کمک کننده باشد. برخی از زنان برای کاهش علائم به دارو ها روی می آورند مخصوصا به هورمون درمانی یائسگی. این درمان می تواند شامل ترکیبات هورمونی مختلف بوده و به شیوه ها ودوزهای مختلف موجود است. اما در برخی تحقیقات ایمنی هورمون درمانی مورد تردید قرار گرفته است.
در دهه ۱۹۹۰، هورمونها برای بیشتر زنان برای مابقی عمرشان پیشنهاد میشد. هورمونها نه تنها می توانند علائم را تسکین دهند بلکه به نظر می رسد از بیماری قلبی و دیگر بیماریها نیز پیشگیری می کنند. اما همه چیز در سال ۲۰۰۲ تغییر کرد، در این موقع تحقیقی انجام شد که مشخص شد که خطرات هورمون درمانی بیشتر از مزایای آن است. این درمان که نوع خاصی از استروژن به علاوه پروژسترون است، به کمتر شدن احتمال شکستگی استخوان و کم شدن خطر ابتلا به سرطان رکتوم و روده بزرگ میشود. اما ریسک ابتلا به سرطان سینه، حمله قلبی، سکته مغزی و لخته خون در پاها و ریه ها را نیز افزایش می دهد. در سال ۲۰۰۴، در این تحقیق مشخص شد در زنانی که فقط از استروژن استفاده کرده بودند ریسک شکستگی استخوان کاهش می یابد اما ریسک سکته قلبی افزایش داشت.
تحلیل های بیشتر نشان می دهد که برخی از ریسکها به زمان شروع هورمون درمانی برای یائسگی بستگی دارد. شواهد بسیاری نشان می دهد که اگر زنان در زمان نزدیک به یائسگی یا اوایل شروع آن از این هورمونها استفاده نمایند، احتمالا برای سلامت قلب و کاهش نرخ مرگ و میر مفید خواهد بود. در تحقیقی نیز ایده استفاده از هورمونها در نزدیکی شروع یائسگی برای کمک به سلامت عروقی بررسی میشود که انتظار می رود نتایج آن تا سال ۲۰۱۳ منتشر شود. امروزه استروژن همچنان موثرترین دارو برای درمان علائم یائسگی مثل گر گرفتگی و تعرق های شبانه محسوب میشود. دانشمندان به خاطر دلایل ایمنی پیشنهاد می دهند که پزشکان دوزهای موثر کمتری برای دوره های کوتاه مدت تجویز نمایند.
محققان در حال بررسی جایگزین هایی برای هورمونها هستند. آنها بر روی شیوه های ذهنی-بدنی، ورزش، داروهای مختلف، شیوه های رفتاری و داروهای جایگزین تحقیق می کنند. اگر نردیک است که یائسه شوید یا در اواسط یائسگی هستید علائم دوره گذر را بشناسید، با پزشک خود در این باره مشورت نمایید و اگر گزینه های درمانی وجود دارد ببینید که کدام یک برایتان مناسب تر است. هر زنی متفاوت است و بنابراین درمانها باید برای هر زنی فردی سازی شود.
- انتخابهای آگاهانه
- مدیریت یائسگی
اگر علائمی دارید که برایتان مشکل ساز شده اند، در زیر ایده هایی آورده شده اند که می توانید آنها را امتحان نمایید:
- اگر تعرق شبانه سبب میشود که شبها از خواب بیدار شوید، در یک اتاق خنک بخوابید و یا از یک پنکه استفاده کنید.
- در زمان شروع گرگرفتگی ها، به جایی خنک بروید.
- چند تکه لباس بپوشید که در صورت احساس گرما بتوانید آنها را از تن بدر آورید.
- از لباسهایی استفاده کنید که به پوستتان هوا برسد.
- در زمان شروع گر گرفتگی ها از مایعات خنک (آب یا آب میوه) استفاده نمایید.
- ببینید این گر گرفتگی ها چه زمانی معمولا شروع میشوند و حدس بزنید چه چزی محرک آنها است. سپس از آن محرکها اجتناب نمایید.
- سیگار نکشید.
- برای مدیریت علائم در مورد راههای دیگر از جمله هورمون درمانی و دیگر انواع داروها که بازدارنده های گزینشی بازجذب سروتونین نامیده میشوند که تاثیرگذاری آنها ثابت شده است با پزشک خود مشورت نمایید.