گردشگری در سراسر دنیا در حال افزایش است و افزایش تعداد گردشگران تاثیر قابل توجهی بر منابع، آلودگی‌ها و جوامع محلی می‌گذارد. نحوه سفر و گردش ما بسیار مهم است. در این مقاله در خصوص قواعد گردشگری مسئولانه و پایدار سخن می‌گوییم و اینکه چگونه می‌توانیم اثرات منفی خود را بر اماکن گردشگری به حداقل برسانیم.
چرا باید به گردشگری مسئولانه اهمیت دهیم؟
مدام به آمار گردشگرانی که به کشورهای خارجی سفر می‌کنند، افزوده می‌شود و کره زمین هر لحظه تحت تاثیر و فشار این جا به جایی‌ها قرار می‌گیرد. باید مطمئن شویم اثری که بر مقاصد گردشگری خود می‌گذاریم، اثری مثبت باشد.
تفاوت بین گردشگری پایدار و گردشگری مسئولانه چیست؟
سازمان ملل متحد سال ۲۰۱۷ را به عنوان سال بین‌المللی گردشگری پایدار برای توسعه اعلام کرد که نشان‌دهنده یک تعهد جمعی برای تغییر سیاست‌ها، شیوه‌های تجارت و رفتار مصرفی است. بر این اساس اصول برجسته گردشگری پایدار عبارت است از: بر جای‌گذاشتن کمترین تاثیر ممکن بر محیط طبیعی و اجتماعی مقصد گردشگری و برآوردن نیازهای اقتصادی محلی در عین حال که تمامیت فرهنگی منطقه حفظ شود.
به گفته دبیر کل سازمان ملل متحد، رفاه اقتصادی، ظرفیت اجتماعی، صلح، درک، محافظت فرهنگی و زیست‌محیطی باید آینده صنعت گردشگری را شکل دهد.
از سوی دیگر مفهوم گردشگری مسئولانه بیشتر در سطح فردی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این به معنای حمایت از دوام گردشگری در یک محل خاص است با احترام به محیط زیست و تلاش برای بهبود کیفیت زندگی مردم محلی.
این می‌تواند تلاش برای درک فرهنگ محلی، کمک به حفظ محیط زیست یا سفر با سازمان‌هایی باشد که جامعه محلی آن را تایید می‌کند و از آن سود می‌برد.
چه مشکلاتی وجود دارد؟
بیشتر آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از گردشگری توسط سفرهای هوایی ایجاد می‌شود. مقدار زیادی گازهای گلخانه‌ای توسط بیش از ۱۰۰ هزار پرواز در روز در سراسر دنیا، وارد اتمسفر زمین می‌شود. برنامه زیست‌محیطی سازمان ملل (UNEP) بیان داشته‌است که هوانوردی مسئول ۲ تا ۲.۵ درصد از انتشار جهانی گاز CO2 است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ این میزان به ۱۵ درصد افزایش یابد.
در سطوح کوچکتر دیگر فاکتورهای زیست‌محیطی مطرح می‌شود. با رشد گردشگری، جاده‌ها، فرودگاه‌ها و تسهیلات دیگر برای جا به جایی گردشگران ایجاد می‌شود. در اغلب موارد این روند به سرعت انجام می‌شود بدون توجه به تخلیه منابع، تهدید حیات زیستی منطقه و آلودگی آب و زمین.
از سوی دیگر جامعه محلی شاهد آن است که گردشگران پول خود را در بیزنس‌های بزرگ صرف می‌کنند که تهدیدی است برای اقتصاد بومی.
باید راه‌هایی پیدا کرد تا درآمد گردشگری به سمت مردم محلی سرازیر شود. از جمله اقتصاد غیررسمی که در آن مردم با ارائه خدماتی چون راهنمای گردشگری یا میزبانی اقامت درآمد کسب می‌کنند. شرکت‌های گردشگری نیز باید مسئولانه عمل کنند طوری که به زیرساخت‌های محلی آسیبی نرسد.
سایت‌های تاریخی و فرهنگی از محبوب‌ترین سایت‌های گردشگری بین گردشگران است. اما بدون مدیریت دقیق به خصوص در کشورهای در حال توسعه، میراث فرهنگی یک منطقه گاهی دستاویز منافع اقتصادی می‌شود. در نهایت این موجب از بین رفتن سنت‌های قومی و شیوه زندگی سنتی می‌شود. جوامع بومی ممکن است فاقد نفوذ سیاسی و حقوق قانونی برای محافظت از خود در برابر آسیب‌های نفوذ خارجی باشند.
چطور می‌توان یک گردشگر مسئول بود؟
کاهش اثرات منفی گردشگری نیاز به اندکی حساسیت، برنامه‌ریزی و دوراندیشی دارد. برای ایجاد تغییری مثبت در این راه، توصیه‌های زیر ارائه می‌گردد:
تحقیق کنید
برای انتخاب شرکت یا آژانسی که می‌خواهید پول خود را به آن بسپارید، تحقیق کنید. آژانسی را پیدا کنید که با جامعه محلی کار می‌کند، از نیروی مردم محلی استفاده می‌کند، حقوق و دستمزد خوبی پرداخت می‌کند و هیچ اثری منفی بر محیط برجای نمی‌گذارد و نسبت به تنوع اجتماعی و میراث فرهنگی منطقه حساس است.
دنبال گزینه‌های سبز باشید
هتل‌هایی پیدا کنید که زباله‌ها را بازیافت می‌کند یا به کود تبدیل می‌کند و از منابع انرژی تجدیدپذیر استفاده می‌کند. در اقامتگاه‌های دوستدار محیط زیست اقامت کنید که کمترین تاثیر ممکن را بر محیط اطراف دارند.
سعی کنید میهمان مردم محلی باشید
به خانه‌های اطراف سری بزنید و با سبک زندگی مردم آشنا شوید.
کمتر بطری آب خریداری کنید
هر روز بطری‌های آب معدنی پلاستیکی خریداری می‌کنید، تصور کنید با هم چه حجم انبوهی از بطری را تشکیل می‌دهند. حال این میزان را در یک میلیارد ضرب کنید تا حجم سالانه آن بدست آید. برای به کار بردن روشی که دوستدار محیط‌زیست باشد می‌توانید دستگاه های تصفیه مسافرتی را امتحان کنید که آب را برایتان تصفیه می‌کند و هیچگونه ویروس و باکتری در آب باقی نمی‌گذارد.
در مصرف آب صرفه‌جویی کنید
معمولا هتل‌ها روزانه بیش از ۲۰۰ لیتر آب برای میهمانان مصرف می‌کنند. تا جای ممکن در مصرف آب صرفه‌جویی کنید و طولانی‌مدت حمام نروید.
از اقتصاد محلی حمایت کنید
سوغاتی‌های محلی را مستقیما از فروشندگان صنایع دستی خریداری کنید و به جای رستوران‌های بین‌المللی، از غذافروشی‌های محلی استفاده کنید.
به جامعه محلی احترام بگذارید
به فرهنگ و مذهب محلی احترام بگذارید، پوشش آن منطقه را رعایت کنید و پیش از عکس گرفتن اجازه بگیرید.
احتیاط کنید
غذاهایی که از گوشت گونه‌های در حال انقراض درست شده نخورید و صنایع دستی که از پوست اینگونه حیوانات ساخته شده نیز خریداری نکنید. مانند چیزهایی که از مرجان‌ها یا عاج فیل ساخته شده است.
سفر زمینی انجام دهید
برای کاستن از آثار منفی زیست‌محیطی پروازهای هوایی، سفرهای زمینی را انتخاب کنید و به جای اجاره ماشین یا تاکسی گرفتن، از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید.
اثر منفی زیست محیطی را به حداقل برسانید
اگر مجبور هستید سفر هوایی داشته باشید، بابت شرکت‌های هواپیمایی هزینه کنید که دوستدار محیط زیست هستند و برای جبران خسارت‌هایی که به اتمسفر زمین وارد می‌شود، در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و پروژه‌های زیست محیطی سرمایه گذاری می‌کنند.