بیماری نقرس یک نوع آرتریت است. این عارضه می‌تواند به صورت یک حمله ناگهانی درد و سوزش، سفتی و تورم در مفصل (معمولاً در انگشت شست پا) بروز کند. این حملات می‌تواند بارها و بارها رخ دهد، مگر تا زمانی که نقرس درمان گردد. با گذشت زمان، این حملات می‌توانند به مفاصل، تاندون‌ها و بافت‌های دیگر آسیب برسانند. بیماری نقرص در مردان شایع‌تر است.
داشتن اضافه‌وزن، نوشیدن بیش از حد الکل، یا خوردن بیش از حد گوشت و ماهی که حاوی مقدار زیادی از مواد شیمیایی موسوم به پورین باشد، احتمال ابتلا به نقرس را افزایش خواهد داد. همچنین برخی از داروها، مانند قرص‌های ادرار‌آور (دیورتیک‌ها) می‌توانند منجر به نقرس شوند.
انواع نقرس
بیماری نقرس سه مرحله دارد، که بسیاری از افراد هرگز مرحله سوم را تجربه نمی‌کنند.
- در مرحله اول، سطح بالایی از اسید اوریک در خون بیمار وجود دارد، اما بدون علامت است. سطح اسید اوریک ممکن است ثابت باقی بماند و بیمار ممکن است هیچ گونه علائمی نداشته باشد. اما برخی افراد ممکن است قبل از بروز اولین حمله نقرس، دچار سنگ کلیه شوند.
- در مرحله دوم، بلورهای اسید‌اوریک به‌تدریج (معمولاً در انگشت شست پا) تشکیل می‌‌شوند. در این مرحله، حملات نقرس شروع می‌شود. بعد از یک حمله، مفصل آسیب دیده، نرمال و طبیعی به‌نظر می‌رسد. زمان بین این حملات ممکن است به‌تدریج کوتاه‌تر شود. اما حملات بعدی نقرس ممکن است شدیدتر و طولانی‌تر باشد و مفاصل دیگر را نیز درگیر کند.
- درمرحله سوم، علایم ممکن است از بین نرود. حملات نقرس ممکن است بیش از یک مفصل را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین ندول‌های ریزی موسوم به توفی ممکن است در زیر پوست تشکیل شود.
علت‌ها و عوامل بیماری نقرس
بیماری نقرس ناشی از وجود مقادیر زیادی از اسید اوریک در خون ( هیپراوریسمی ) است. علت دقیق هیپراوریسمی ناشناخته است، اگر چه به‌نظر می‌رسد که عوامل ارثی ( ژن‌ها ) در بروز این بیماری نقش دارند. اسید اوریک ممکن است به شکل کریستال درآمده و در مفاصل تجمع یابد. این امر باعث بروز درد و علائم دیگر می‌شود. نقرس می‌تواند بدون علت خاصی، به صورت ناگهانی بروز کند، یا اینکه می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
شرایط خاص مرتبط با وزن بدن و رژیم غذایی، مانند اضافه وزن، یک رژیم غذایی غنی از گوشت و غذاهای دریایی ( غذاهای سرشار از پورین ) و نوشیدن بیش از حد الکل.
داروهایی که ممکن است غلظت اسید اوریک را افزایش دهد، مانند استفاده منظم از آسپرین یا نیاسین یا استفاده از داروهایی که میزان نمک و آب را در بدن کاهش می‌دهد. (دیورتیک‌ها).
بیماری‌های عمده یا عوارض خاص پزشکی مانند کاهش وزن سریع و یا فشار خون بالا.
عمل جراحی.
داشتن یک بیماری نادر مادرزادی که باعث سطح اسید اوریک بالا در خون می‌شود. افراد مبتلا به سندروم “کلی- سیگمیلر” یا سندروم “لش- نیهان”، دچار کمبود نسبی یا کامل آنزیمی هستند که به کنترل سطح اسید اوریک کمک می‌کند.
علائم و نشانه‌های نقرس
علائم نقرس عبارتند از:
گرمی، درد، تورم و حساسیت به لمس شدید در مفصل (معمولاً مفصل یکی از انگشتان شست پا) . این علامت، پوداگرا نامیده می‌شود. درد آن اغلب در طول شب شروع می‌شود و ممکن است به‌سرعت بدتر شود، چند ساعت طول بکشد و آنقدر شدید باشد که حتی کوچک‌ترین فشار بر آن غیر قابل تحمل باشد.
پوست اطراف مفصل آسیب دیده، بسیار قرمز یا بنفش است. ممکن است به نظر برسد که مفصل دچار عفونت شده است.
مفصل آسیب دیده دچار محدودیت حرکتی می‌شود.
پوسته ریزی و خارش پوست اطراف مفصل، همزمان با فروکش کردن حمله نقرس.
بروز علائم متفاوت نقرس
علائم نقرس ممکن است متفاوت باشد:
برخی افراد نقرس را به صورت حملات دردناک تجربه نمی‌کنند. بلکه تقریباً در تمام اوقات دچار نقرس هستند ( نقرس مزمن ). نقرس مزمن در افراد مسن ممکن است کمتر دردناک باشد و ممکن است با انواع دیگری از آرتریت اشتباه گرفته شود. نقرس ممکن است منجر به التهاب کیسه‌های مایع ( بورس ) به صورت بافتی نرم، به ویژه در آرنج (بورس آرنج ) و زانو ( بورسیت پره‌پاتلار) شود. نقرس همچنین می‌تواند مفاصل پا، مچ پا، زانو، مچ دست، انگشتان دست و آرنج را درگیر کند.
علایم آن ممکن است پس از یک بیماری یا جراحی بروز کند.
نقرس ممکن است در ابتدا به صورت ندول ( توفی ) بر روی دست، آرنج و یا گوش ظاهر شود. بیمار ممکن است هیچ کدام از علائم کلاسیک حمله نقرس را نداشته باشد. عوارض متعدد دیگری وجود دارد که دارای علائم مشابه با نقرس هستند.
هنگام حمله نقرس چه باید کرد؟
به محض آنکه متوجه آغاز حمله نقرس شدید، باید در اسرع وقت هر گونه داروی تجویز شده را مصرف کنید. این داروها، به تدریج درطی دو یا سه روز تاثیر خواهد گذاشت.
- دراز بکشید و پاهای خود را بالا ببرید.
- از ضربه زدن و یا آسیب رساندن به مفصل مبتلا جلوگیری کنید.
- مفصل خود را خنک نگه‌دارید. لباس را از اطراف آن کنار بزنید و یک کیسه یخ، مانند یک کیسه نخود‌فرنگی یخ‌زده پیچیده شده در حوله را بر آن بگذارید.
- بسته یخ را بر مفصل خود را برای حدود ۲۰ دقیقه نگه‌دارید. بسته یخ را به طور مستقیم و بیش از ۲۰ دقیقه متمادی بر پوست قرار ندهید. زیرا این کار می‌تواند به پوست شما آسیب برساند.
داروهای NSAID
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) معمولاً به عنوان اولین درمان برای نقرس توصیه می‌شود. عملکرد این داروها باعث کاهش درد و التهاب در طول یک حمله می‌شود.
داروی کولشی‌سین
اگر شما قادر به مصرف داروهای NSAIDs نیستید و یا اگر این داروها برای شما بی‌تاثیر هستند، می‌توانید به جای آن از دارویی به نام کولشی‌سین استفاده کنید.
ورزش درمانی
مدیریت علائم نقرس با فیزیوتراپی، تحت اولویت‌بندی و برنامه ترجیحی برای اختلال تحرک مفصل، عملکرد حرکتی، عملکرد عضلانی و محدوده حرکت همراه با التهاب موضعی انجام می‌شود.
فیزیوتراپیست باید آگاه باشد که هر بیمار دارای سابقه نقرس، هیپراوریسمی و / یا مفصل سپتیک، باید قبل از درمان برای ارزیابی پزشکی فرستاده شود.در طول حملات حاد نقرس، درمانگر فیزیکی باید بر تقویت برنامه‌های مدیریت و اسپلینت‌گذاری، ارتز و یا سایر دستگاه‌های کمکی برای محافظت از مفصل مبتلا تمرکز کند. تحقیقات نشان داده است که استفاده از “سرما درمانی” برای کاهش درد همراه با حملات حاد نقرس، ممکن است مؤثر واقع شود.
در طول مراحل درمان بین حملات، درمانگران فیزیکی می‌توانند کمک‌های مفیدی در خصوص کاهش دامنه حرکتی، قدرت و عملکرد بیماران ارائه کنند. درمانگرهای فیزیکی همچنین می‌توانند با تهیه یک برنامه ورزشی منظم ومناسب و نیز کنترل وزن بیماران، آنها را یاری کنند.
طب سوزنی
گفته می‌شود که طب سوزنی الکتروآکوپانکچر در ترکیب با خون‌گیری و حجامت، نتایج نسبتاً خوبی برای درمان نقرس به همراه دارد. مؤثر بودن این درمان عمدتاً به این دلیل است که اسید اوریک خون به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. مطالعه دیگری در مورد طب سوزنی الکتروآکوپانکچر همراه با درمان انسداد موضعی در آرتریت حاد نقرسی انجام شده است که بهبود در وضعیت سلامت بیماران را نشان می‌دهد. نتیجه این درمان مثبت است و سطح اسید اوریک خون را کاهش می‌دهد.
تغییر در شیوه زندگی برای جلوگیری از حملات بیشتر
شما می‌توانید احتمال حملات نقرس را با ایجاد تغییرات در شیوه زندگی به منظور کاهش سطح اسید اوریک در بدن خود کاهش دهید. این تغییرات عبارتند از:
اجتناب از غذاهای حاوی سطح بالایی از پورین، مانند گوشت قرمز، امعاء و احشاء، ماهی‌های چرب، غذاهای دریایی و غذاهای حاوی عصاره مخمر، اجتناب از نوشیدنی‌های شیرین و تنقلات، زیرا با افزایش خطر ابتلا به نقرس در ارتباط هستند.
حفظ وزن سالم- از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید. رژیم غذایی خود را محدود و سخت نکنید و یا رژیم حاوی پروتئین بالا و کربوهیدرات کم را در پیش بگیرید.
انجام ورزش منظم- سعی کنید ورزش‌هایی (مانند شنا) را انجام دهید که فشار بیش از حد بر مفاصل شما وارد نمی‌کند. نوشیدن مقدار زیادی آب- بدن خود را کاملاً هیدراته نگه‌دارید تا خطر تشکیل کریستال در مفاصل خود را کاهش دهید. کاهش مصرف الکل- از مصرف آبجو و به‌ویژه نوشابه‌های الکلی و نیز شراب‌خواری پرهیز کنید.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب