هرآنچه دیابتیها باید درباره کتون بدانند
کتون و قند خون را مرتب چک کنید
اگر مبتلا به دیابت هستید، حتما از اهمیت تست مداوم قند خون خود آگاهی دارید. اما علاوه بر این باید به کتون هم توجه کنید به خصوص اگر دیابت نوع یک یا نوع دو دارید و انسولین استفاده میکنید. برای حفظ سلامت خود این مطالب را باید بدانید:
کتون سوختی است که از چربی درست میشود
رژیمهای غذایی کتوژنتیک که شامل مصرف مقدار زیاد چربی، میزان مناسب پروتئین و کربوهیدرات بسیار کم است، بسیار مضر هستند زیرا بدن را مجبور میکنند چربی ذخیره شده را برای سوخترسانی بسوزاند. افراد مبتلا به دیابت باید نسبت به این فرآیند چربیسوزی که کتوز گفته میشود، هوشیارتر باشند زیرا به معنای فقدان انسولین کافی در بدن است.
اگر انسولین کافی نداشته باشید، نمیتوانید از گلوکز برای تامین انرژی بدن استفاده کنید. اما در عین حال این فرآید چندان بد نیست. چه کسی هست که دوست نداشته باشد چربیهای ذخیره شده خود را بسوزاند؟ مشکل اینجاست که چربیسوزی در شرایطی که فقدان انسولین در بدن وجود دارد (در مبتلایان به دیابت نوع یک و برخی از مبتلایان به دیابت نوع ۲)، کبد شروع میکند به تولید کتون بیشتر و این کتونها وارد جریان خون میشوند.
میتواند موجب بیماری شود
کتون همیشه مشکلساز نیست، به خصوص در مورد دیابتیها. اگر سعی دارید وزن کم کنید و سطح قند خون خود را در حد نرمال نگه دارید، حضور کتونها میتواند خوب باشد. مشکل از جایی شروع میشود که میزان کتونها بسیار بالا میرود، زیرا خون بسیار اسیدی میشود. به این وضعیت کتواسید دیابتیک میگویند که یک موقعیت اورژانسی است. در چنین شرایطی احساس تهوع، استفراغ، مشکل تنفسی، سرگیجه یا بیهوشی خواهید داشت. نفس شما به دلیل کتون زیاد بوی میوه خواهد داد.
بهترین راه برای پیشگیری از این اتفاق این است که مدام قند خون را چک کنید و اگر انسولین استفاده میکنید، آن را دقیقا طبق دستور پزشک استفاده کنید. کتون به سرعت یا بعد از فراموش کردن انسولین بالا نمیرود، اما در طولانی مدت با غفلتهای مداوم زیاد میشود.
هر زمان آماده تست باشید
اگر دیابت دارید، نوارهای تست کتون را دم دست خود بگذارید. این به خصوص برای بیماران مبتلا به دیابت نوع یک بسیار مهم است زیرا بسیار در معرض کتواسید دیابتیک هستند. اما اگر دیابت نوع دو دارید نیز هر از گاهی این تست را بگیرید. نوارهای تست کتون در همه داروخانهها به فروش میرسد و استفاده از آن آسان است. تغییر رنگ نوار نشان میدهد کتون در سطح پایینی است یا خیر.
اگر در دو تستی که انجام دادید، قند خون شما بالای ۲۵۰ mg/Dl بود، باید کتون را تست کنید. هنگام مریضی نیز کتون را تست کنید زیرا بیماری ممکن است سطح قند خون شما را به طور ناگهانی بالا ببرد. اگر حساس خستگی دارید یا تنفس شما بوی میوه میدهد نیز این تست را انجام دهید. معده درد نیز یکی از علائم خطر کتواسید دیابتیک است به خصوص برای بیماران دیابت نوع دو و کسانی که از داروهای مهارکننده سدیم-گلوکز استفاده میکنند، داروهایی چون Jardiance، Invokana یا Farxiga.
اگر تست مثبت بود، چه باید کرد؟
تست مثبت کتون لزوما به معنای تهدید زندگی نیست اما میتواند باشد. اگر آزمایش ادرار شما نشان داد کتون بسیار بالاست، یا اگر آزمایش خون کتون نشان داد سطح کتون ۳.۰ mmol/L یا بالاتر است، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
اگر کتون در بدن شما هست اما سطح آن زیاد بالا نیست، با پزشک تماس بگیرید و بپرسید آیا لازم است انسولین بیشتری مصرف کنید. در عین حال نوشیدن زیاد مایعات کمک میکند کتون از بدن خارج شود. هر ۳ تا ۴ ساعت یکبار کتون و قند خون را آزمایش کنید تا سطح آن نرمال شود یا پزشک دستور دیگری تجویز کند.