پوست بدن در اثر کاهش ترشح چربی توسط غدد پوستی خشک می شود که در این صورت نسبت به عوامل محیطی و بعضی مواد حساس می شود. پوست حالت سوختگی پیدا می کند که به دلیل نداشتن رطوبت کافی است. بعد از شست و شو، پوست سفت و ناخوشایند می شود ، مگر اینکه با کرم آن را نرم کنید. علامت تشدید خشکی پوست ، ترک خوردن آن است. در اثر باد، دمای زیاد و شرایط آب و هوایی، ترک و خشکی پوست بدتر می شود. پوست روی استخوان ها به سختی کشیده می شود بخصوص روی گونه ها، اطراف لب و چشم که باعث می شود خطوط ریزی در این قسمت ها به وجود آید.
علل ترک و خشکی پوست :
- غدد چربی به مقدار کافی پوست را چرب نمی کنند، در نتیجه پوست خشک می شود.
- قرار گرفتن پوست در معرض عناصر و فلزات بخصوص در زمستان.
- عوامل ژنتیکی
- برنامه غذایی نامناسب. کمبود مواد مغذی به خصوص ویتامینA و ویتامین های گروه B باعث خشکی پوست می شود.
- عوامل محیطی مثل تابش نور خورشید، باد، سرما، مواد شیمیایی یا مواد آرایشی یا شست و شوی زیاد بدن با صابون های تند.
- بیماری هایی مثل درماتیت (التهاب پوست)، اگزما، پسوریازیس یا سبوره ( فقدان ترشح غدد پوستی )
ترک و خشکی پوست همچنین می تواند در اثر عوامل زیر باشد:
- کم کاری تیروئید
- بیماری دیابت
- بعضی داروها مثل دیورتیک ها، ضد اسپاسم ها، آنتی هیستامین ها
- خشکی کبد، افزایش حرارت و در نتیجه افت رطوبت بدن
در این باره، دکتر شیربیگی، متخصص طب سنتی گفت: «خشکی پوست بدن اکثرا به دلیل کم شدن رطوبت زیر جلدی و در اصطلاح طب سنتی، غلبه خلط سرد و خشک بر عضو پوست بروز می کند و با توجه به سرد و خشک بودن مزاج فصل پاییز، شیوع خشکی پوست در این فصل بیشتر است.» وی در ادامه افزود: «اگر خشکی پوست با افزایش حرارت بدنی همراه باشد، معمولا نواحی خشک بدن دچار خارش می شود. البته در قسمت هایی از بدن مثل پاشنه و ساق پاخشکی پوست ممکن است به دلیل استمرار تماس این ناحیه از بدن با جسم سخت نیز ایجاد شود. ضمن اینکه کسانی که دچار خشکی پوست هستند، باید از استحمام با آب بسیار داغ امتناع کنند و بعد از حمام و خشک کردن آب بدن به وسیله حوله، زمانی که پوست بدن نمناک است، سطح آن را با استفاده از روغن های مرطوب کننده چرب کنند.»
وی با اشاره بر اینکه استفاده از ترکیبات موضعی مرطوب کننده در کاهش خشکی پوست موثر است، گفت: «از منظر طب سنتی، مالیدن روغن های رطوبت دار مانند روغن بنفشه، روغن کدو یا روغن بادام شیرین و همچنین لعاب گل ختمی می تواند از خشکی پوست بکاهد، به خصوص اگر بلافاصله بعد از حمام و خشک کردن بدن مالیده شود.»
- اختلال در عملکرد طحال که بیشتر منجر به کم کاری تیروئید خواهد شد.
خشکی پوست پا می تواند ناشی از کم کاری تیروئید باشد که در صورت تشدید این عارضه باید فرد از نظر اختلالات تیروئید بررسی شود، همچنین در برخی افراد به دلیل کمبود روی فرد دچار ترک و خشکی پوست می شود.
مواردی که باعث افزایش رطوبت پوست خواهد شد:
- شیر و عسل: حتما شما نیز مزایای فراوان شیر و عسل را به خوبی می‌دانید. بر اساس مطالعات انجام شده، چربی و اسید لاکتیکی که در شیر وجود دارد می‌تواند پوست‌های تحریک شده و اسیب دیده را تسکین دهد. برای اینکه بتوانید از این خاصیت شیر استفاده کنید، کمی شیر خنک بردارید و یک پارچه تمیز را به آن آغشته کنید. سپس آن را بر روی پوست بگذارید. عسل نیز یک ماده شگفت انگیز برای پوست محسوب می‌شود. این ماده نه تنها جذب کننده طبیعی رطوبت است( رطوبت را می‌گیرد و در خود نگه می‌دارد) بلکه خاصیت آنتی باکتریایی و ضد قارچی آن به مبارزه با میکروب‌ها کمک می‌کند.بنابراین می‌توانید از این ماده نیز برای رطوبت رسانی به پوست استفاده کنید.
- روغن نارگیل: این روغن علاوه بر اینکه مرطوب کننده طبیعی است دارای خواص آنتی باکتریایی، ضدقارچی و ضد ویروسی نیز هست.روغن نارگیل خالص و طبیعی برای پوست‌هایی که زیاد جوش می‌زنند عالی است.
- روغن زیتون: افرادی که به طور مرتب از روغن زیتون استفاده می‌کنند نسبت به سایر افرادی که از این روغن استفاده نمی‌کنند نشانه‌های پیری کمتری خواهند داشت. این موضوع بدین خاطر است که روغن زیتون سرشار از پلی فنول است. همانطور که می‌دانید پلی فنول خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. روغن زیتون مرطوب کننده اصلی در بیشتر کرم‌های موجود است.
- سویا: ماده اصلی بیشتر کرم‌های معروف سویاست. مصرف موضعی یا خوراکی سویا، می‌تواند خاصیت کشسانی پوست را بهبود بخشیده و خشکی پوست را رفع کند. همچنین استفاده از آن از شکسته شدن کلاژن جلوگیری می‌کند.
- چای سبز: زمانی که چای سبز به صورت موضعی مورد استفاده قرار گیرد یا به صورت چای نوشیده شود،در برابر اشعه ماورابنفش از پوست محافظت می‌کند. چای سبز موضعی باعث بهبود روزاسه(روزاسه باعث قرمزی پوست در ناحیه بینی، چانه، گونه ها و پیشانی می‌شود)، آکنه و اگزما می‌شود.