یک کارشناسارشد حقوق جزا گفت: چک برگشتی از جرائم علیه اموال است که مشکلاتی فراوان در جامعه به وجود آورده و بخش عظیمی از وقت دستگاه قضایی را به خود اختصاص داده است. یکی از مشکلات بزرگ بخش مالی اشخاص و شرکتها در کشورمان موضوع دسته چک است که با توجه به مقررات مربوط به دسته چک و عدم آشنایی مردم به قانون آن زمینه بروز کلاهبرداریها و صدور چک بلامحل و سوءاستفاده از آن زیاد شده است.
دسته چک چیست؟
چک ، سندی است که به موجب آن اشخاص عهده ی بانکها به حساب جاری خود صادر می کنند و دارنده ی آن تضمینی جز اعتبار صادر کننده ی آن ندارد.
چک در حکم اسناد لازم الاجرا
یعنی در صورت تأمین نبودن قسمت یا بخشی از مبلغ چک که منجر به برگشت خوردن آن می شود ، طبق قوانین و دستورالعملهای موجود می تواند مبلغ باقی مانده را از صادرکننده وصول نماید.
صدور اجرائیه
برای صدور اجرائیه، توسط دارنده ی چک ، عین چک به همراه گواهی عدم موجودی که از طرف بانک صادر شده به اجرائیات اداره ی ثبت تسلیم می گردد. اجرا درصورتی اجرائیه را صادر می نماید که مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک ، از طرف بانک گواهی شده باشد.
-
دقت
وقتی چکی برگشت می خورد می توان به میزان چک از دادگاه تقاضای توقیف اموال را نمود.این امر ظرف ۱۵ روز باید صورت پذیرد. بعد از انقضای مهلت ، باید با تشخیص دادگاه ، درصدی از مبلغ چک را بابت خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز و سپس تقاضای توقیف اموال نمود.
افراد درچک
- صادرکننده چک : کسی که چک را صادر کرده پرداخت وجه چک از حساب او صورت می گیرد.
- دارنده دسته چک : کسی که برای اولین بار به برای وصول چک به بانک مراجعه می کند. (چک می تواند در وجه او ، پشت نویسی شده برای او ، در وجه حامل در دست او باشد یا وی قائم مقام قانونی باشد)
- ظهرنویس : کسی که چک در وجه او صادر شده و او در پشت چک ، آن را به دیگری واگذار می نماید.چک ممکن است چندین بار ظهر نویسی گردد.
- ضامن : کسی که پرداخت وجه چک را ضمانت نموده است.
نکاتی که باید در هنگام نوشتن چک رعایت کنید:
- در هنگام نوشتن متن چک سعی کنید خودتان و با قلم خود متن چک را بنویسید، حتی اگر طرف مقابل مورد اعتماد شما باشد، هرگز اجازه ندهید دیگران متن چک را بنویسند.
- در قسمت «مبلغ چک» میزان آن را هم بهصورت ریال و هم تومان بنویسید و همچنین در قسمت «در وجه» سعی کنید که وجه را به اسم شخص بنویسید و تا میتوانید از نوشتن کلمه حامل خودداری کنید.
- بعد از آنکه اسم طرف را نوشتید، برای جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی بنویسید که چک «بابت» چه چیزی صادرشده است.
- در داخل شکل مستطیل که باید مبلغ به عدد نوشته شود سعی کنید از سمت چپ با کمترین فاصله به حرف «ر» در کلمه «ریال» شروع به نوشتن کنید و پس از نوشتن مبلغ در جلوی آن تا انتهای مستطیل خط تیره کشیده شود.
- پس از نوشتن عدد موردنظر برای جلوگیری از زیاد نمودن رقم، چسب نواری روی مبلغ چسبانیده شود.
- سعی کنید چک را بهآرامی بنویسید و از شتابزدگی و عجله در نوشتن خودداری کنید و تا آنجا که ممکن است بدون قلمخوردگی چک صادر شود.
- چنانچه بدون قلمخوردگی چک را نوشتید و امضاء کردید در بالای شکل مستطیل که رقم نوشتید این کلمه را امضاء کنید؛ × بدون خطخوردگی × و دو طرف آن را با علامت ضربدر ببندید.
- چنانچه در هنگام نوشتن دچار قلمخوردگی شدید ولو اینکه حرف یا یک عدد باشد پشت چک قید کنید که مبلغ فلان و تاریخ فلان صحیح است.
- در انتخاب امضاء برای دسته چک سعی کنید از امضاء ساده که بهراحتی قابل جعل باشد خودداری کنید و زیر امضاء نام و نام خانوادگی را به همراه تاریخ با خط خود قید کنید.
- پس از صدور چک ته چک را نیز کامل کنید و تاریخ چک و مبلغ چک و اینکه چک را به چه کسی دادهاید حتماً قید کنید.
- از نمونه امضاء خود در قسمت ته چک و برگه و جلد دستهچک خودداری کنید تا چنانچه چک یا دستهچک مفقود شد یا مورد دستبرد قرار گرفت جعل نمونه امضاء صورت نگیرد.
- همیشه سعی کنید دستهچک را در جای امن قرار دهید تا بهراحتی قابلدسترسی برای دیگران نباشد.
- چنانچه دستهچک یا یک برگ چک مفقود یا مورد سرقت قرار گرفت در اسرع وقت به بانک اطلاع دهید و طبق ماده ۱۴ قانون چک ظرف مدت یک هفته به دادسرا مراجعه نموده و ضمن طرح شکایت دستور قضایی را به بانک تحویل دهید. چنانچه به دادسرا مراجعه نشود و دستور قضایی صادر نگردد بانک مسئولیتی نخواهد داشت و میتواند وجه چک را پرداخت و یا چک را برگشت بزند.
- اگر در متن چک جعل و دستکاری صورت گیرد و یا مورد کلاهبرداری قرار گیرد و یا اختلاف حساب وجود داشته باشد مطابق بند ۱۴ عمل نمایید و چنانچه معامله و یا قراردادی با چک صورت گرفت شماره چک و مبلغ چک و تاریخ آن حتماً در متن قرارداد قید شود.
- از ضمانت با چک نسبت به افرادی که نمیشناسید یا احتمال عدم پرداخت او را میدهید خودداری کنید.
- با توجه به مشکلات و تراکم کار در بانک و برای جلوگیری از برگشت خوردن چک سعی کنید مبلغ چک را یک روز قبل از موعد آن در بانک تأمین کنید و چنانچه در تأمین وجه چک در موعد مقرر دچار مشکلی شدید حتماً با دارنده چک هماهنگی کرده به او اطلاع دهید و از او درخواست مهلت نمایید تا با برگشت خوردن چک و بدحسابی مواجه نشوید.
- کسی که چک بلامحل صادر کند علاوه بر اینکه دادگاه او را به پرداخت مبلغ چک و خسارت وارده محکوم میکند به مجازات حبس و جزای نقدی محکوم خواهد شد، پس با دست خود خودمان را گرفتار نکنیم و چنانچه چکی را بابت ضمانت یا تخلیه ملکی بهطرف مقابل دادید حتماً از او رسید اخذ کنید.
جمع آوری و تنظیم: کاویاب