طریقه جوانه زدن و سبز کردن سبزیجات
نوع سبزی را جهت سبز نمودن با دقت انتخاب كنيد
دانستنی‌های اکثر ما، در مورد سبزی کاری، از درون بشقابی کوچک سرچشمه گرفته است. چون در این موارد، ظرف یکی دو هفته جوانه ها بریده می‌شوند و در درست کردن سالادها و ساندویچ‌ها استفاده می‌شوند. این خود لحظه‌ای افتخار‌آمیز برای باغبانان خانگی و تازه‌‌کار به حساب می‌آمد. متاسفانه کار ما، در سبز کردن بذر سبزیجات برای استفاده در آشپزخانه‌ها در همین‌جا خاتمه پیدا می‌کرد. از طرفی دیگر یافته‌های دانش تغذیه نشان می‌دهد که سبزینه سبزیجات سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است، حتی اگر کسی این خاصیت‌های غذایی را در نظر نداشته باشد، با پرورش دادن اینگونه سبزیجات می‌‌تواند در هر فصلی از سال چه به صورت خام و چه به صورت پخته از طعم‌های متنوع آنها، از ساده تا تند و تیز بهره‌مند گردد که خود مشوق بزرگی برای اقدام به این کار است.
نوع سبزی را جهت سبز نمودن دقیقاً انتخاب کنید. اما روی هم رفته نیازی نیست که شما از نظر تکثیر گیاهان کارشناس باشید. چون با استفاده از یک سینی یا یک شیشه دهان‌گشاد و کم‌عمق و کمی صبر و حوصله می‌توانید به این کار اقدام نمایید. پرورش سبزی‌ها به نظر کار ساده‌ای می‌آید و حتی بچه‌ها هم می‌‌توانند با آن سرگرم شوند و این روش را می‌توانید به یکی از فرزندان خود با چند عدد بذر نظیر لوبیا یا گندم آموزش دهید که هم به نوعی سرگرم شوند و هم پس از مدتی تمرین می‌توانید برای همیشه از دانه سبز شده استفاده نمایید. قبل از شروع به کار در نظر داشته باشید که اگر به هر طریقی بذرها خشک شوند یا از رطوبت بسیار بالایی برخوردار باشند مسلماً محصول خوبی نخواهید داشت و کار شما بی‌نتیجه خواهد ماند. دستورالعمل‌ها به نظر ساده می‌آیند، اما باید برای توفیق در کار، به دقت مورد اجرا گذاشته شوند. ابتدا مقدار بذری را که در نظر دارید بکارید، وزن کرده و برای جلوگیری از کپک زدن آن نیم‌دانه‌ها را از داخل بذرها جدا نموده و بذرها را با آب سرد بشویید و درون آب‌کش بریزید تا آب آن کاملا خارج شود. مجدداً بذرها را در ظرفی محتوی آب ولرم ریخته و حداقل بگذارید یک شب در این ظرف باقی بماند تا اصطلاحاً خیس بخورد. روز بعد دوباره بذرهای خیس خورده را درون آب‌کش ریخته و آب بذرها را کاملا بگیرید.
روش‌های رویاندن و سبز کردن
روش درون شیشه‌ای: بذرهای خیس شده را درون ظرف شیشه‌ای کاملا تمیز و شسته شده نظیر جای مربا، سس یا هر شیشه دیگری که شفاف باشد، بریزید. به خاطر داشته باشید که حجم این بذرها پس از مرطوب شدن تا زمان برداشت، چهار تا پنج برابر در داخل شیشه خواهد شد. درِ شیشه را نیز مثلا با تکه‌ای از جوراب‌کشی زنانه بسته و با یک یا دو عدد حلقه‌کش محکم نمایید. شیشه را در درون یک تشت یا کاسه بزرگ قرار دهید. دقت کنید بذرها در درون آب قرار نگرفته باشند. اگر می‌خواهید بذرها زودتر جوانه بزنند یا به اصطلاح جوانه زدن را سریع‌تر نمایید همان تشت یا کاسه بزرگ درون گنجه یا قفسه‌ای که کاملا تاریک باشد، جای بدهید. توجه داشته باشید دمای داخل قفسه باید بین ۱۲ تا ۲۴ درجه سانتیگراد بوده و به نحوی هم هوا در آن جریان داشته باشد. حال اگر می‌خواهید بذرها زودتر به رنگ سبز برسند و سبزینه‌دار شوند، همان ظرف را تا زمانی که بذرها جوانه می‌زنند در تاریکی مطلق نگاه دارید. یک یا دو روز قبل از بهره‌برداری، ظرف را به نقطه‌ای روشن ولی به دور از نور مستقیم آفتاب انتقال دهید. باید روزانه دو بار بذرها را شستشو دهید.
روش درون سینی یا تشت: چند دستمال کاغذی سفره را در ته یک سینی پلاستیکی بخوابانید. این لایه‌ها را کاملا مرطوب کنید. پس از خارج کردن آب اضافی، بذرهای خیس شده را به صورت یکنواخت در سطح سینی پخش کنید. اگر می‌خواهید به بذرها نیرویی اضافی جهت زودتر سبز شدن جوانهها وارد کنید، سینی را درون کیسه‌ای پلاستیکی قرار داده و سپس آن را درون قفسه یا گنجه‌ای کاملا تاریک جای دهید. دمای داخل این گنجه باید بین ۱۲ تا ۲۴ درجه سانتیگراد بوده و هوا نیز در آن جریان داشته باشد. برای زود سبز شدن، سینی را تا زمانی‌که بذرها جوانه می‌زنند در تاریکی نگهداری نمایید. سپس سینی را در نقطه‌ای روشن که از نور مستقیم آفتاب به دور باشد به مدت یک تا دو روز نگهداری کنید. باید مرتباً به لایه‌‌های کاغذی درون سینی سرکشی کرده و مطمئن شویم که آنها هنوز مرطوب هستند. البته نباید آب در سطح سینی جمع شده باشد، بلکه باید تنها از مرطوب شدن لایه‌‌های کاغذی اطمینان حاصل نماییم.
شنبلیله
سبزی شنبلیله خواص دارویی متعددی دارد. اگر بذرهای این گیاه را بو کنید، بویی شبیه ادویه تند و تیز دارد. برای تکثیر و جوانه‌زدن این سبزی باید از روش درون شیشه‌ای استفاده نمود. اگر می‌خواهید طعم تند و تیز آن محفوظ بماند، زمانی‌که جوانهها حدود ۲ سانتیمتر طول پیدا می‌کنند بهره‌برداری را آغاز کنید. اگر می‌خواهید طعم ملایم‌تری داشته باشند بگذارید جوانهها به درازای ۸ سانتیمتر برسند که این روند البته به ۴ تا ۸ روز وقت نیاز دارد.
یونجه
این سبزی در مقیاس مزرعه‌ای برای استفاده دام کاشته و پرورش داده می‌شود اما وقتی که جوانهها تازه و جوان هستند و طعمی شیرین شبیه طعم نخود را دارند و ترد و ظریف می‌باشند، به صورت خام در تهیه سالاد به کار می‌روند. برای تکثیر و پرورش از روش درون شیشه‌ای استفاده کنید. پس از ۳ تا ۵ روز جوانهها به طول ۵/۲ تا ۵ سانتیمتر می‌رسند و می‌توانید آن را به مصرف برسانید.
شاهی (تره‌تیزک) و خردل
این دو سبزی از قدیم به عنوان چاشنی در سالادها و ساندویچ‌ها استفاده می‌شده‌اند. تره‌تیزک‌ها بر دو نوع می‌باشند. یک نوع برگ‌هایی مجعد و دندانه‌دار دارند و نوعی دیگر برگ‌هایی با لبه‌های صاف دارند. از بذر ترب که طعمی ملایم‌تر دارد معمولا به عنوان جانشین خردل سفید استفاده می‌شود. برای تکثیر و سبزه‌دهی از روش سینی استفاده نمایید. بذر شاهی را به صورت یکنواخت و پرپشت بکارید و پس از سه روز بذر خردل را بر روی جوانه‌های شاهی یا در کناره‌های آن بپاشید. زمانی که برگ‌ها شروع به باز شدن می‌کنند آنها را به نقطه‌ای کاملا پرنور منتقل نمایید. پس از ۱۰ تا ۱۵ روز جوانهها سبزی کامل به بار آورده و قابل بهره‌وری می‌شوند. البته باید جوانهها را از ته ساقه با قیچی برید و به مصرف رساند.
تربچه
تربچه‌ها معمولا در لیست سبزیجات جای دارند، ولی نام آنها جزء سبزینه‌های غذایی کمتر به کار می‌رود، ولی تعجبی ندارد، چون بذر تربچه‌ها خیلی سریع جوانه زده و با طعم مطبوع و خاص خودشان (طعمی شبیه فلفل) در فراهم آوردن سالادها و ساندویچ‌ها تاثیر به سزایی دارند. جالب این است که هر گونه‌ای از تربچه همان طعم و خاصیت بنیادین را دارد. بعد از ۳تا ۴ روز وقتی که جوانهها به طول ۳ تا ۴ سانتیمتر رسیدند قابل مصرف و بهره‌برداری هستند.
لوبیا چیتی
این لوبیا بومی آسیای شرقی است و در تهیه مواد غذایی از آن استفاده می‌شود. گرچه این لوبیا مدت‌ها در چین معروف بوده ولی امروزه در اکثر فروشگاه‌ها در دسترس همگان قرار دارد. این لوبیاهای سبز جوانه‌هایی دراز و گوشتالو به بار می‌آورند که هم می‌توان آنها را به صورت خام در سالادها مصرف نمود و هم به صورت پخته در تهیه انواع غذاها به کار گرفت. تکثیر این لوبیاها هم به صورت درون شیشه‌ای و هم سینی امکان‌‌پذیر است. پس از ۴ تا ۶ روز که جوانهها به طول ۵ سانتیمتر رسیدند می‌توانید بهره‌برداری از آن را شروع کنید.
گندم و جو
جوانه های گندم و جو در غذاهای متنوع مصرف می‌شوند. نه تنها در سالاد، سوپ و آش بلکه در تهیه خمیر نان هم از آن استفاده می‌گردد. می‌توانید با روش درون شیشه‌ای و سینی آنها را تکثیر و پرورش دهید. پس از کاشت معمولا پس از ۲تا۳روز جوانهها به طول ۵ سانتیمتر می‌رسند و قابل برداشت و مصرف می‌باشد.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب