تعداد بسیاری موجود خطرناک وجود دارد که موریانه یکی از بدترین و خطرناک‌ترین نوع آنها می‌باشند. با ورود موریانه‌ها به خانه‌هایتان، می‌توانند طی چند سال متوالی خانه‌تان را به ویرانه تبدیل نمایند. در جهت حذف تمام موریانه‌ها راه‌های زیادی همراه با مواد شیمیایی مختلف ارائه شده‌اند و می‌توانید با آنها از شر تمام موریانه‌ها خلاص شوید.
راه‌های شناسایی و مبارزه با موریانه
موریانه شباهت ظاهری زیاد به مورچه دارد و با توجه به این واقعیت آن را مورچه سفید نیز می‌نامند . به طور کلی موریانه‌ها حشرات کوچک به رنگ شیری و گاهی مایل به زرد و قهوه‌ای بور هستند و در یک اجتماع از آنها نوع جنسی ( نر و ماده ) و غیر جنسی ( کارگران و سربازان ) نیزوجود دارند. نر و ماده موریانه بر خلاف مورچه‌ها و زنبورهای عسل بعد از پرواز آمیزشی از هم جدا نمی‌شوند بلکه با از دست دادن بال به یک زندگی مشترک و طولانی در کنار هم تشکیل می‌دهند . موریانه‌ها عموماً به طور مخفی در محیط‌های بسته، زیر زمین، داخل تنه درختان، ساختمان‌ها و وسایل چوبی زندگی می‌کنند.
انواع موریانه:
- زیرزمینی: دالانی در زیر زمین حفر می‌کنند و از طریق سطح زمین خود را به خانه‌ها می‌رسانند. ( موریانه‌های ایران عمدتاً از این نوع‌اند )
- تپه ساز: با توجه به قدرت باروری زیاد جعیت کلنی آنها زیاد است. انتشار آنها بیشتر در آفریقا و تنها یک گونه آن در بلوچستان ایران یافت می‌باشد.
- چوب خشک: جنس نر و ماده این نوع پس از پرواز دسته جمعی ار طریق سوراخ‌های موجود بر روی چوب وارد آنها شده و کلنی خود را تشکیل می‌دهند.
موریانه‌های زیرزمینی (Subterranean termites):
این نوع موریانه‌ها معمولا در خاک زندگی می‌کنند و تمایل دارند بزرگترین لانه‌ها را که با درختان و چوب‌های ساختمانی مرتبط هستند، بسازند. این موریانه‌ها در سراسر ایالات متحده یافت می‌شوند و اغلب دراز، باریک و بیضی شکل هستند و می‌توانند از رنگ کرم سفید تا قهوه‌ای یا سیاه و سفید متفاوت باشند.
موریانه‌های چوب مرطوب (Dampwood):
این نوع موریانه معمولا در جنگل‌های بسیار مرطوب در تنههای درختان یافت می‌شوند و اغلب می‌توان آنهارا نیز در کشورهای اطراف سواحل آرام نیز یافت. بنابراین نگران نباشید چرا که امکان پیدایش این موریانه در خانه شما محال است.
موریانه‌های چوب خشک (Drywood):
موریانه‌های چوب خشک نیازی به تماس فیزیکی با خاک ندارند، چرا که آنها اغلب در زیر و یا داخل چوب‌های خشک زندگی می‌کنند. این نوع موریانه‌های مسئول آسیب رساندن به خانه‌ها هستند گرچه میزان آسیب رساندن آنها نسبت به موریانه‌های زیرزمینی کمتر است ولی باز مشکل ساز هستند. همچنین شما می‌توانید این نوع موریانه را در ساحل کارولینای جنوبی و همراه با کالیفرنیا پیدا کنید.
اهمیت بهداشتی:
موریانه‌ها از نظر بهداشتی برای انسان‌ها هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند و مشکلات ناشی از این حشرات بیشتر اقتصادی می‌باشد. چرا که آنها از مواد سلولزی تغذیه کرده و به وسایل چوبی، کاغذ، کتاب و هرگونه موادی از این قبیل خسارت وارد می‌کنند.
اقداماتی که صرفا” جنبه پیشگیری دارد به شرح زیر می‌باشد:
موریانه‌های خاکزی
- دقت در تهویه
- استفاده از زیرزمین یا ایجاد ساختمان برروی ستون و پایه
- جلوگیری از مرطوب شدن محیط
- استفاده از موانع مکانیکی مانند قطعات بتون پیش ساخته به صورت ممتد حداقل ۱۵cm و فاقد هر گونه شکاف تا از رسیدن موریانه‌های خاک جلوگیری شود
- نصب کلاهک در قسمت پایه ساختمان که مانع از بالا آمدن موریانه از پایه می‌شوند
- آغشته کردن محل به سموم شیمیایی مانند دیلدرین Dieldrin ، پنتاکلروفنات سدیم و هگزاکلروبنزن و یا گازوییل و آهک
- استفاده از سموم خاک خصوصا در ساختمان‌هایی که از قطعات بتون ساخته می‌شوند و امکان بازبینی وجود ندارد
- پاکسازی محل ساختمان از لانه‌های موجود و منهدم کردن چوب و فرآورده‌های چوبی آلوده و ریشه گیاهان
- مقاوم نمودن الوارهایی که به کار برده می‌شود
مبارزه با موریانه چوب
این موریانه‌ها در شاخه‌های خشک و مرده درختان و الوار بریده در حال خشک شدن زندگی می‌کنند آنها به صورت دست جاتی کوچک پرواز کرده انتشار می‌یابند در ساختمان‌های جدید هر جا که الوار ساختمانی یا مبلمان چوبی که دارای شکاف یا بریدگی باشد محل جایگزینی موریانه‌ها است. استفاده از چوب ساختمان‌های قدیمی در محلی که موریانه چوب وجود دارد اشتباه محض است با این همه موریانه‌های چوب از طریق انتقال وسایل چوبی آلوده به ساختمان‌های جدید منتقل می‌شوند. تنها راهکار موثر در ساختمان‌ها استفاده از الوارهایی است که نسبت به موریانه مقاوم هستند یا بوسیله مواد موثر ضد موریانه محافظت شده‌اند، همچنین معدوم نمودن وسایل آلوده و سوزاندن آنها توصیه می‌شود.
مبارزه با موریانه در ساختمان‌ها
- شناسایی موریانه‌هایی که خسارت زده‌اند زیرا اقدامات مبارزه فقط با آگاهی از عادات موریانه‌ها و اطلاع کافی از نحوه ساختمان سازی آنها امکان پذیر است.
- مشخص نمودن محل ورود موریانه که با بر داشتن تکه‌های چوب چوبی امکان پذیر است ضمن اینکه ارتباط موریانه‌ها نیز از بین خواهد رفت زمانی که ارتباط موریانه‌های داخل ساختمان با خارج از ساختمان قطع شود موریانه‌ها به تدریج از بین می‌روند.
- استفاده از سموم شیمیایی در خاک که موریانه‌ها از میان آنها عبور می‌کنند تا به ساختمان برسند روش متعارفی است مانند استفاده از امولسیون۱% کلردان chlordane امولسیون ۰/۵% دیلدرین ، دیازینون ۳- ۲ در هزار.
- برای سمپاشی اماکنی که بر روی بتون پیش ساخته روی خاک بنا شده باید سوراخ‌هایی با فاصله ۴۵-۳۰ سانتیمتر ۱۵ سانتیمتر از سطح داخلی دیوار فاصله داشته باشند ایجاد نموده و از این طریق حشره کش را وارد خاک نمود.
- چوب ساختمان‌هایی که به موریانه چوب خشک آلوده شده‌اند بایستی بتدریج با مواد شیمیایی محافظت کننده آغشته نموده تا با نفوذ به عمق کافی موریانه‌های موجود را نابود نماید. برای مبلمان آلوده برای ریشه کن کردن موریانه‌های چوب خشک از روش تدخین استفاده می‌شود که این عمل با پوشاندن ساختمان به چادر پلاستیکی و استفاده ازمتیل برد ماید به میزان ۱ کیلوگرم در ۲۰ متر مکعب به مدت ۲۴ ساعت صورت می‌پذیرد.
نشانه وجود موریانه در خانه شما
نشانه‌هایی که می‌توانید تشخیص دهید که موریانه‌ها در خانه شما وارد شده‌اند عبارتنداز: قبل از مقابله با موریانه‌ها و پخش مواد شیمیایی در خانه‌تان باید اطمینان حاصل نمایید که آیا ورود موریانه‌ها در خانه‌هایتان حتمی است یا خیر. در ادامه برخی نشانه‌ها وجود دارند که نشان دهنده وجود موریانه‌ها در خانه‌هایتان می‌باشند.
آسیب رساندن به چوب:
موریانه‌ها اغلب به وسایل چوبی موجود در خانه‌ها صدمه وارد می‌کنند و برای اینکه مطمئن شوید که هیچ مشکلی برای وسایل چوبی شما اتفاق نیوفتاده است می‌تواند هر هفته وسایل چوبی‌تان را بررسی نمایید تا ببینید که مشکلی پیش نیامده باشد و اگر پیش آمده باشد در سدد حذف آنها بپردازید و اگر بررسی وسایل خانگی‌تان کمی کار سختی است، می‌توانید دنبال شرکت‌هایی بگردید که دشمن حشرات هستند و این عهده را برعهده بگیرند.
پیدا کردن بال:
موریانه‌ها در هنگام وارد شدن به چوب، ممکن است بال‌هایشان ریخته شود و با کمی جستجو می‌توانید آنها را بیابید و فورا اقدام به حذف آنها نمایید.
لوله‌های گل آلود:
موریانه‌ها برای زنده ماندن نیاز به رطوبت دارند و در مکان‌هایی که مرطوب هستند رشد می‌کنند. شما برای اطمینان بیشتر می‌توانید به جستجوی و بررسی حیات خانه، سایبان‌ها و درختان تلاش کنید و در صورت مشاهده این حشرات، فورا اقدام به حذف و از بین بردن آنها نمایید.
گلوله‌های قهوه‌ای:
در کنار وسایل چوبی قدیمی و کهنه به دنبال گلوله‌های قهوه‌ای بگردید و این کار ممکن است کمی سخت باشد و با استفاده از یک چراغ کارتان آسان خواهد شد.
چوب را آزمایش کنید:
همانطور که در ابتدای مطلب به شما بیان کردیم، موریانه‌ها می‌توانند چوب‌ها را از حالت تو پر به حالت تو خالی در بیاورند و شما برای اطمینان بیشتر به زیر زمین خانه‌تان بروید و چوب را آزمایش کنید و با زدن چند ضربه می‌توانید احساس کنید که چوب تو خالی است یا تو پر.
راه‌های مبارزه:
تغییرات ساختاری:
عبارت است از نامناسب کردن محیط، جهت زیست موریانه‌ها با انجام روش‌های زیر:
- جمع آوری کلیه مواد چوبی از اطراف ساختمان و پاک سازی کامل محیط به طوری که تا عمق ۵۰ سانتی متری خاک ماده‌ای چوبی در زمین نباشد
- انجام تهویه مناسب زیر زمین ساختمان و شیب بندی مناسب کف جهت دفع صحیح آب و رطوبت از ساختمان
- مسدود کردن کلیه درزها و شکاف‌ها با مصالح ساختمانی مناسب و مستحکم
- ایجاد زهکش‌های دور کننده رطوبت در اطراف ساختمان جهت کم کردن رطوبت خاک
مبارزه شیمیایی:
ایجاد سدی از مواد شیمیایی بین کلنی موریانه‌ها در داخل خاک و ساختمان جهت جلوگیری از نفوذ آنها به ساختمان با استفاده از روش‌های زیر:
الف ) آغشته سازی خاک با استفاده از حفر گودال: این روش در ساختمان‌هایی کاربرد دارد که از بناهای اطراف فاصله داشته باشد. روش کار به صورت زیر می‌باشد:
- ابتدا گودالی باعرض ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر و عمق آن تاکف فونداسیون و در ساختمان‌های دارای زیر زمینی تا ۳۰ سانتیمتر پایین‌تر از کف زیر زمینی احداث می‌شود.
- در طول گودال سوراخ‌هایی با فاصله ۳۰ سانتیمتر حفر کرده و سم مخصوص توصیه شده برای موریانه (امولسیون۱% کلردان chlordane امولسیون ۰/۵% دیلدرین ، دیازینون ۳- ۲ در هزار ) را به داخل این سوراخ‌ها تزریق می‌شود.
- خاک برداشته شده از گودال را با محلول سمی و با غلظت مناسب توصیه شده آغشته نموده.
- داخل گودال را با سم و غلظت مناسب سمپاشی کرده.
- در نهایت خاک آغشته به سم را داخل گودال ریخته و به این ترتیب در اطراف ساختمان سدی سمی به وجود می‌آید که مانع از نفوذ موریانه‌ها خواهد شد.
ب )آغشته سازی خاک با استفاده از روش تزریق سم: این روش در مواردی کاربرد دارد که فاصله‌ای بین ساختمان و دیوار همسایه وجود نداشته باشد. روش کار به این صورت می‌باشد:
- ابتدا با مته‌هایی به قطر ۱۲ ، ۱۴ ، ۱۶ و یا ۱۸ میلی متری سوراخ‌هایی را به فاصله ۳۰ سانتی متر و با عمق ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر در طول دیوار و اطراف ساختمان ایجاد می‌کنند.
- سپس سم مخصوص با غلظت مناسب به داخل سوراخ‌ها به مقدار لازم ( ۲ تا۳ و حداکثر ۵ لیتر ) تزریق می‌شود.
- بلافاصله پس از تزریق سم مداخل سوراخ با ملات سیمان مسدود می‌گردد.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب