زیلو از زیراندازها و بافته‌های روستایی ایران است که در مناطق گرم ایران به ویژه یزد و میبد بافته می‌شود. زیلو به علت اینکه تار و پود پنبه ای دارد از گزند شن های روان کویر مصون میماند در حالیکه قالیهای رنگارنگ پشمی در برابر توفان شن تاب مقاومت نخواهند داشت. زیلو در نقش و بافت شباهت بسیاری به حصیر دارد.
زیلو بر خلاف بسیاری از فرشها و زیراندازها، فاقد تنوع رنگی است. معمولاً زیلوهای خانگی نسبت به زیلوهای مساجد از تنوع رنگ بیشتری برخوردار هستند و در رنگهای آبی، سفید، سبز، نارنجی، آبی و گلی بافته میشوند. علت اینکه اکثر مساجد و زیارتگاه های ایران و حتی خارج از ایران مانند کربلا، نجف، سامرا و … با زیلو مفروش میشوند همان سادگی و بی پیرایگی است که مختص خانه خداست و آرامشی است که رنگ آبی زیلوها به انسان میدهد. در موزه زیلو در استان یزد، شهرستان میبد، خیابان امام، بلوار قاضی میر حسین میتوانید انواع زیلوها را مشاهده نمایید.
انواع زیلو :
- زیلوهایی که با رنگ آبی و سفید بافته می شود و مختص مساجد و اماکن متبرکه می باشد.
- زیلوهای جوهری که با رنگ آبی و گلی بافته می شود و برای مصارف خانگی به کار می رود. این زیلوها نسبتاً ارزان قیمت می باشد.
- زیلوهای نفتال که با رنگ سبز و گلی بافته می شود و مرغوبترین نوع زیلو است.
قدیمی ترین زیلوها :
قدیمی‌ترین زیلوی یافت شده در ایران، زیلویی است که اکنون در مسجد جامع میبد قرار دارد که در سال ۸۰۸ هجری قمری بافته شده است. به جز زیلویی که قدیمی‌ترین زیلوی ایرانی به شمار می‌رود، زیلوهای منحصر به فرد و تاریخی دیگری نیز در اماکن متبرک این شهر و دیگر مناطق گرم کشور یافت شده که از میان آنها می‌توان به زیلوهای موره در خانقاه «بیداخوید» متعلق به ۹۲۷ و ۹۳۰ هجری قمری و تکه زیلوی مسجد شاه ولی تفت متعلق به ۹۶۳ هجری قمری اشاره کرد.