علائم افسردگی در نوجوانان چیست؟

نوجوانی دارید که تا عصر می‌خوابد، بیشتر زمان خود را در اتاقش است و به ندرت با شما صحبت می‌کند. پس از چند هفته شما نگران می‌شوید: آیا این خاصیت دوران نوجوانی است یا او افسرده شده است؟ احتمالا شما نیز آمار مربوط به افسردگی در میان نوجوانان را شنیده‌اید. طبق گزارش موسسه ذهن کودک در امریکا، افسردگی و اختلال شخصیت دوقطبی سومین اختلال روانی رایج شناخته شده در میان کودکان زیر ۱۸ سال است.

چه موقع باید نگران افسردگی نوجوان بود و چه باید کرد؟ طبیعی است که نوجوانان مودی و حساس می‌شوند اما این تغییر خلق نوجوانان لزوما به معنای افسردگی آنان نیست. نشانه‌هایی وجود دارد که می‌تواند علامت خطر باشد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

احساس غم و ناراحتی نوجوان شما بیش از احساس شادی و خوشحالی اوست

استاندارد کلی که متخصصان در نظر می‌گیرند، این است که نوجوان بیشتر روزهای هفته به مدت دو هفته یا طولانی‌تر ناراحت، حساس یا هر دو این احساسات است. ناراحتی و کج خلقی او با هم توام می‌شود. بسیاری از افراد گمان می‌کنند فرد افسرده فقط دچار احساس غم و بی‌انرژی بودن می‌شود اما علاوه بر این در افسردگی ممکن است کج خلقی نیز رخ دهد.

نوجوان شما علاقه خود را به چیزهایی که قبلا دوست داشته، از دست می‌دهد

شاید دیگر دوست نداشته باشد گیتار بزند یا فوتبال بازی کند. این یک علامت هشدار است و به آن “anhedonia” یا فقدان لذت می‌گویند.

نوحوان شما از مردم دوری می‌کند

او دوست ندارد با دوستان و فامیل وقت بگذراند حتی آنهایی که تا پیش از این با آنها خوش می‌گذراند و لذت می‌برد.

احساس نوجوان شما بر زندگی او تاثیر اساسی می‌گذارد

ممکن است بیش از حد معمول بحث و جدل کند، روابط او با دیگران از هم بپاشد. در کل زندگی او به طور قابل توجهی تحت تاثیر احساسات او قرار می‌گیرد.

عادات تغذیه و خواب نوجوان شما تغییر می‌کند

ممکن است نوجوان شما بیشتر یا کمتر از حد معمول احساس گرسنگی کند. ممکن است بیش از قبل با خواب خود مشکل پیدا کند. یا ممکن است احساس خستگی زیاد داشته باشد و انرژی و انگیزه کمی داشته باشد طوری که برایش مهم نباشد چقدر می‌خوابد.

احساس خوبی نسبت به خودش ندارد

اغلب نسبت به چیزی که تقصیر او نبوده احساس گناه، ناامیدی یا بی‌ارزشی می‌کند.

رفتارهای پرخطر انجام می‌دهد

رابطه جنسی بی‌قاعده یا سوء مصرف مواد مخدر. اگر تغییر بزرگی در رفتارهای نوجوان خود مشاهده کردید یا رفتارهای افراطی در او دیدید یا احساس کردید هیچ اهمیتی به زندگی خود نمی‌دهد، اینها علائم خطری هستند که باید به آنها توجه کنید.

نوجوان از افکار خود درباره آسیب زدن به خودش می‌گوید

این علامت خطر بزرگی است که نشان می‌دهد باید نوجوان را به سرعت نزد یک متخصص ببرید تا تحت درمان قرار بگیرد.

حال اگر نوجوان چنین علائمی را از خود نشان داد، چه باید کرد؟

با نوجوان خود صحبت کنید:

در نوجوانان این عادی است که حرف نزنند و نخواهند با شما صحبت کنند حتی اگر افسرده نباشند. مهم این است که والدین در پیدا کردن محیط و شرایطی برای حرف زدن نوجوان خلاق باشند. موقع رانندگی یا زمانی که دارید کاری را با هم انجام می‌دهید مانند بازی کردن، با او صحبت کنید. اگر بتوانید نوجوان خود را به خارج از اتاق یا خانه ببرید، بیشتر احساس راحتی خواهد کرد و بهتر صحبت می‌کند. چطور سر صحبت را باز کنیم؟ “عزیزم، به نظر میاد مدتیه سرحال نیستی. زیاد می‌خوابی و زیاد نمی‌خوای فوتبال بازی کنی. می‌خوام بدونم آیا ناراحتی؟”

تنها شنونده باشید:

حمایتگر باشید. سخنرانی و نصیحت نکنید و نشان دهید که نمی‌خواهید او را قضاوت یا سرزنش کنید. “من فقط می‌خوام به حرفای تو گوش بدم. اگر چیزی هست که می‌خوای به من بگی، من سر تا پا گوشم” (چطور گوینده و شنونده بهتری باشیم؟).

از تلاش برای حل مشکل دست بکشید:

اگر نوجوان شما گفت دوستش با او قهر کرده، به او نگویید چرا به او تلفن نمی‌زنی؟ در عوض حرف فرزندتان را تایید کنید و بگویید “می‌تونم تصور کنم چقدر برات سخته”. مکالمه را همین گونه ادامه دهید “حالا در کل چه احساسی داری؟”.

به او پیشنهاد مشاور دهید:

می‌توانید بگویید “من می‌تونم بفهمم که دوران سختی داری. یه پیشنهاد دارم که با هم بریم پیش مشاور”. اگر فرزندتان قبول نکرد، از او علت را بپرسید. “می‌خوام بدونی که من به حرفهات گوش میدم و می‌خوام بهت کمک کنم. هر وقت آماده بودی می‌تونی بیای تا با هم پیش مشاور بریم”. در را باز بگذارید و اجازه دهید فرزندتان خودش تصمیم بگیرد (یک استثنا: اگر نوجوان شما افکار منفی دارد یا رفتارهای خطرناک انجام می‌دهد، در این مواقع باید سرسخت‌تر باشید: تو انتخابی نداری، باید به مشاوره مراجعه کنیم).

پیشنهاداتی ارائه دهید:

پس از آنکه از دوستان و آشنایان و پزشک اطفال در خصوص مشاور و روانپزشک خوب در اطراف محل زندگی‌تان تحقیق کردید، دو سه نفر را کاندید کنید. همین که فرزند شما راضی شد به روانشناس مراجعه کند، گزینه‌ها را به او ارائه دهید و بگویید: “می‌خوام یکی از این متخصصان که فکر می‌کنی بیشتر مناسبت هست رو انتخاب کنی”. مهم است که نوجوان خودش فرد را انتخاب کرده و احساس خوبی با آن داشته باشد.

بدانید چه در انتظارتان است:

متخصص پس از ارزیابی فرزند شما یک دوره تراپی را پیشنهاد می‌کند. مطالعات نشان داده است انواع مشخصی از تراپی روی نوجوانان موثر است: رفتاری شناختی، فعال سازی رفتاری، رفتاری دیالکتیک و روان درمانی بین فردی. برای افسردگی‌های خفیف یا متوسط، دوره تراپی به تنهایی می‌تواند تاثیرگذار باشد. برای افسردگی‌های شدید، تراپی به همراه دارو بهتر است.