علت ماشین گرفتگی چیست؟ ۱۲ راه حل برای درمان ماشین گرفتگی

سفر لذتبخش و مفرح است، اما نه همیشه. برای بعضی از مردم مسافرت در کنار همه خوبی‌ها و لذت‌هایش یک عذاب بی پایان است و شاید شما هم این نشانه‌های ناخوشایند گیجی، تهوع، رنگ پریدگی، استفراغ، عرق سرد، خستگی، ترشح بزاق بیش از حد، خمیازه ، سردرد، احساس عمومی ناراحتی و ناخوشی را که به ماشین گرفتگی معروف است در حین مسافرت با اتوبوس یا وسیله نقلیه شخصی‌تان تجربه کرده باشید. شاید شنیده باشید که بعضی از بچه‌ها حدود ۱۸ ماهگی تا دو سالگی و حتی پس از آن در هنگام مسافرت، حین حضور در خودرو، دچار حالت تهوع و رنگ پریدگی می‌شوند و ممکن است استفراغ کنند که اصلا نگران کننده نیست. البته این مشکل مختص بچه‌ها نیست، گاهی بعضی بزرگسالان نیز در مسافرت با آن مواجه می‌شوند که آن را ماشین گرفتگی می‌نامند. بعضی‌ها نیز در مسافرت دریایی دچار چنین وضعیتی می‌شوند.

به گفته متخصصان، این افراد به اختلالی به نام بیماری سفر، ماشین گرفتگی و یا «Travel sickness» یا «Motoin sickness» دچار هستند. این اختلال عوارضی در فرد ایجاد می‌کند که البته با رعایت بعضی نکته‌ها قابل کنترل است. برای تسکین این مشکل باید فرد را به هوای آزاد ببرید و کمک کنید روی یک صندلی بنشیند و روی سمتی که سرش گیج می‌رود سر را خم کند، انجام این ورزش معمولا مفید است. پزشکان معتقدند قبل از سفر مصرف داروی دیمن هیدرینات البته به شرط نداشتن مشکل زمینه‌ای می‌تواند مفید باشد.

مسافرت با هر وسیله نقلیه‌ای می‌تواند برای فرد مبتلا به این اختلال عارضه ایجاد کند، دلیل آن نیز تاثیر حرکت وسیله نقلیه روی مایع درون گوش میانی است، هر نوع حرکت ناگهانی، چرخشی، تکان شدید، تغییر وضعیت حین حرکت، راه رفتن در وسیله نقلیه مانند هواپیما یا قطار، جا به جا شدن در خودروی شخصی، مایع درون گوش میانی را تحریک کرده و نشانه‌ها آغاز می‌شوند.

علت ماشین گرفتگی 

در شرایط عادی هنگام حرکت، چشم‌ها، گوش‌های داخلی، پوست و ماهیچه‌ها دائم در حال ارسال اطلاعات به مغز هستند. مغز با استفاده از این اطلاعات جهت حرکت بدن را تعیین می‌کند. ماشین گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که اندام‌های بدن، علائم متضاد ارسال می‌کنند و مغز نمی‌تواند آنها را به درستی تعبیر کند. 

علائم ماشین گرفتگی 

تعرق، رنگ پریدگی، سردرد، سرگیجه، حسی شبیه دوران سر، لرز خفیف و احساس سرما، افزایش بزاق دهان، حالت تهوع و استفراغ از نشانه‌های شروع بیماری مسافرتی است. این عارضه معمولا از کودکی همراه فرد است، یکی از دلایل گریه کردن و بی‌قراری کودک می‌تواند ناشی از ابتلا به این مشکل باشد، در افراد مبتلا به این عارضه، سوار شدن بر وسایل تفریحی که چرخشی یا دورانی باشند نیز همین عارضه را در پی دارد.

راه‌های کنترل ماشین گرفتگی 

• بهترین مکان در سفر با خودروی شخصی، صندلی کنار راننده است، اگر امکان نشستن در آن صندلی را ندارید، حتما کنار پنجره بنشینید و هنگام حرکت به پشت سر نگاه نکنید. سفر هوایی، دو ردیف اول هواپیما و نهایتا پیش از رسیدن به بال هواپیما که میزان تکان‌ها کمتر احساس می‌شود، بهترین مکان نشستن برای افراد مبتلا به بیماری سفر است.
• درباره سفر با قطار نیز باید به سه نکته دقت کنید، اول اینکه سمت نشستن باید همسو با حرکت قطار باشد. این نکته را باید هنگامی که سوار مترو یا اتوبوس هستید رعایت کنید. دوم اینکه پنجره واگن حتما باز باشد تا هوای تازه نفس بکشید و سوم اینکه هنگام حرکت قطار از جای خود بلند نشوید.
• در سفر دریایی نیز صندلی‌های جلویی یا از نیمه کشتی به سمت جلو و ترجیحا عرشه کشتی را برای نشستن انتخاب کنید، هنگام حرکت نیز از جای خود حرکت نکنید.

نکته‌هایی که نباید فراموش کرد 

غذا نخورید، حداقل از دو ساعت قبل از حرکت با هر وسیله نقلیه‌ای، غذای سنگین نخورید، هرچه معده خالی‌تر باشد، احتمال بروز این حالت کاهش خواهد یافت و در صورت بروز، نشانه‌ها کمتر بروز خواهد کرد.

چرب و شیرین نخورید 

از یک ساعت قبل از حرکت و در طول سفر از خوردن غذاها و تنقلات چرب و شیرین خودداری کنید، این خوراکی‌ها محرک بوده و عاملی برای تشدید حالت تهوع و استفراغ هستند.

لیمو همراه داشته باشید 

بو کردن یا خوردن لیمو ترش هنگام سفر، راهی برای جلوگیری از ایجاد حالت تهوع است، بنابراین همیشه این داروی طبیعی را همراه داشته باشید.

دارو 

بعضی داروها مانع از بروز حالت تهوع می‌شوند.با مشورت پزشک، یکی از این داروها را خریده و ۳۰ دقیقه قبل از هر نوع سفری آن را میل کنید. این داروها حالت گیجی و خواب آلودگی ایجاد می‌کنند اما از عوارض این بیماری آزاردهنده، فرد را مصون می‌سازند. علائم آزاردهنده بیماری سفر، معمولا با توقف، پایان می‌یابد، ولی در بعضی از افراد تا چند ساعت یا حتی چند روز پس از آن طول می‌کشد که حالت شدید بیماری است.

این بیماری مشکل جدی برای فرد ایجاد نمی‌کند و لزومی به مراجعه به پزشک نیست، اما اگر از آن دسته افرادی هستید که با هر گونه حرکتی دچار سرگیجه و تهوع می‌شوید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید، شاید دچار نوعی اختلال در گوش داخلی باشید. بطور کلی ۳۳ درصد از افراد، مستعد ابتلا به بیماری حرکت هستند و حدود ۶۶ درصد دچار نوع شدید آن می‌شوند.

زنجبیل 

زنجبیل، به دلیل ویژگی‌های ضدتهوع، درمان خانگی بسیار موثری برای ماشین گرفتگی است. همچنین با آسان‌تر کردن هضم غذا، از تهوع پیشگیری می‌کند. بنابر تحقیقات، مشخص شده افرادی که قبل از اینکه سوار قطار شهربازی شوند، زنجبیل مصرف کردند، بسیار کمتر از دیگران، دچار حالت تهوع شدند.

برای پیشگیری از حالت تهوع می‌توان از اشکال متفاوت زنجبیل استفاده کرد. 

• دو فنجان آب در قوری ریخته و چند تکه زنجبیل تازه به آن اضافه کنید. صبر کنید آب به جوش آید و پس از ۱۰ دقیقه، آن را برداشته و صاف کنید.
• یک قاشق چایخوری عسل به دمنوش زنجبیل افزوده و یک ساعت قبل از سفر، آن را بنوشید تا از ابتلا به ماشین گرفتگی پیشگیری کنید.
• از هر کدام از آب زنجبیل، آب لیموترش، یک قاشق چایخوری با هم مخلوط کنید و قبل از سفر آن را بخورید. حتی می‌توانید این مخلوط را همراه خود برده و هنگام احساس تهوع، از آن بخورید.
• یا می‌توانید نیم ساعت قبل از حرکت، نصف قاشق چایخوری زنجبیل کاملاً خرد شده را با یا بدون عسل میل کنید.

توجه: اگر مشکلات قلبی دارید و یا باردار هستید، قبل از مصرف زنجبیل، با دکتر خود مشورت کنید.

سرکه سیب 

سرکه سیب در بدن اثر قلیایی گذاشته و pH خون را متعادل می‌‌کند. این دو مورد می‌توانند از ماشین گرفتگی پیشگیری کنند.

• دو قاشق غذاخوری سرکه سیب و یک قاشق غذاخوری عسل را درون یک فنجان آب ولرم ریخته و مخلوط کنید. نیم ساعت قبل از حرکت این نوشیدنی را به آرامی بنوشید. سرکه و عسل می‌تواند به آرام کردن معده و کنترل تهوع در شما کمک کند.
• اگر هم به بیماری حرکت گرفتار شده و استفراغ کردید، می‌‌توانید دهانتان را با یک قاشق چایخوری سرکه سیب که درون نصف فنجان آب حل کرده‌اید، بشویید.

نعنا 

نعناع در درمان ماشین گرفتگی بسیار مؤثر است. ماده شیمیایی منتول موجود در آن می‌تواند ماهیچه‌های معده را آرام کرده و از تهوع و یا ماشین گرفتگی، پیشگیری کند.

• نوشیدن یک فنجان چای نعناع غلیظ پیش از مسافرت روش بسیار موثری برای پیشگیری از ماشین گرفتگی است.
• فقط یک قاشق غذاخوری نعناع خشک به یک فنجان آب جوش، اضافه کنید. بگذارید به مدت نیم ساعت دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و یک قاشق چایخوری عسل به آن بیفزایید.
• هنگام سفر یک شکلات نعناعی در دهان خود گذاشته و آن را به آرامی بمکید. این روش ساده زمانی که علائم ماشین گرفتگی شروع شد، درمان بسیار موثری خواهد بود.
• همچنین می‌توانید چند قطره اسانس نعناع درون دستمالی ریخته و هر بار که احساس تهوع و استفراغ به سراغتان آمد، آن را بو کنید.

توجه: نعناع در برخی از داروها تداخل ایجاد می‌کند. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، پیش از استفاده از نعناع، با پزشکتان مشورت کنید.

سیب سبز 

پکتین موجود در سیب سبز، اسید معده را خنثی می‌کند که این اثر برای پیشگیری از ماشین گرفتگی بسیار مؤثر است. درضمن سیب سبز حاوی قند طبیعی است که می‌تواند معده متلاطم را درمان کند. آب دو عدد سیب سبز را گرفته و به آن آب نصف یک لیموترش و مقدار کمی نمک سیاه (که به نمک هندی هم معروف است) اضافه کنید. مخلوط را کاملاً ترکیب کرده و قبل از سفر، آن را بنوشید.

بیسکوئیت 

بیسکوئیت‌های شور یا طعم دار و نه بیسکوئیت‌های شیرین، می‌توانند از ماشین گرفتگی پیشگیری کنند. در ضمن هضم این خوراکی‌ها برای معده بسیار آسان است و برای مسافرت عالی هستند. همچنین از آنجایی که بیسکوئیت‌های نمکی، اسید اضافی معده را به راحتی جذب می‌کنند، بهتر از انواع دیگر بیسکوئیت‌ها می‌باشند. هنگام سفر، هر زمان که در وسیله نقلیه، احساس گرسنگی کردید، از این نوع بیسکوئیت‌ها مصرف کنید.

چای گیاه درمنه 

این گیاه که از تیره کاسنیان می‌باشد و در عطاری‌ها یافت می‌شود، برای درمان سوء هاضمه، درد معده، مقدار اسیدیته و همچنین ماشین گرفتگی و دریازدگی استفاده شده است. این گیاه معده را آرام کرده و احساس تهوع را از میان برمی‌دارد. کمی برگ‌های خشک درمنه را درون دو فنجان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه قرار دهید. سپس این دمنوش گیاهی را چند روز قبل از شروع مسافرت، روزی یکبار مصرف کنید.

• توجه: زنان باردار و شیرده نباید از این داروی گیاهی استفاده کنند.

زیتون 

تانین موجود در زیتون می‌تواند جلوی ترشح بیش از حد بزاق دهان را گرفته و از حالت تهوع پیشگیری می‌کند.

• قبل از سفر چند عدد زیتون بخورید.
• اگر هنگام سفر نیز دچار ماشین گرفتگی شدید، هر چند دقیقه یکبار، یک عدد زیتون بخورید تا علائم بیماری برطرف شوند.

بالتا نیگرا (نوعی گیاه از تیره نعناعیان) 

این گیاه عصب‌‌ها را آرام می‌کند، بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به ماشین گرفتگی بسیار عالی است. یک قاشق غذاخوری از این گیاه را با یک قاشق غذاخوری بابونه و دو قاشق غذاخوری زنجبیل رنده شده، درون دو فنجان آب بریزید. سپس آن را روی حرارت بگذارید تا به جوش آید و آب آن به نصف برسد. این نوشیدنی را نیم ساعت قبل از مسافرت مصرف کنید. البته هنگام سفر و موقع احساس ناراحتی هم می‌توانید از آن بنوشید.

• توجه: این گیاه برای افراد مبتلا به پارکینسون و یا شیزوفرنی مناسب نیست.

شیرین بیان 

ویژگی‌های ضدالتهابی شیرین بیان معده را آرام کرده و از خستگی و همچنین حالت تهوع در سفر می‌کاهد. درون یک ماهیتابه، نصف یک لیوان آب را به جوش آورید و یک قاشق چایخوری ریشه شیرین بیان خشک شده به آن اضافه کنید. سپس آن را روی حرارت غیرمستقیم، به مدت ۵ دقیقه، قرار دهید تا دم بکشد. یک ساعت قبل از سفر آن را بنوشید. همچنین می‌توانید هنگام سفر و احساس ماشین گرفتگی، کمی شیرین بیان بجوید.

جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب