ابتلا به آلزایمر و دیگر اشکال زوال عقل به نظر اجتناب‌ناپذیر می‌رسد به خصوص در سنین بالا. مطالعات نشان داده است حدود ۹ درصد از آمریکایی‌های بالاتر از ۶۵ سال از زوال عقل رنج می‌برند، اما برای کسانی که تولد ۸۵ سالگی خود را جشن گرفته‌اند، این شانس به ۳۳ درصد می‌رسد. این اعداد هشداردهنده هستند اما با این وجود روش‌هایی وجود دارد که احتمال ابتلا به زوال عقل را کاهش می‌دهند.
مهمترین موضوع داشتن سبک زندگی سالم است. گرچه ژن نیز نقش مهمی در ابتلا یا عدم ابتلا به زوال عقل دارد. مجموعه علائمی شامل از دست دادن حافظه، مشکل در صحبت کردن یا نوشتن، به خاطر آوردن افراد و مکان‌های آشنا و انجام کارهای روزمره مربوط به زوال عقل می‌شوند که مراقبت از خود در این زمینه بسیار مهم است.
اگر می‌خواهید ریسک ابتلا به زوال عقل را کاهش دهید، از موارد زیر بپرهیزید:
افزایش وزن
می‌دانیم که از قصد چاق نمی‌شوید اما اگر وزنتان در حال بالا رفتن است مواظب باشید، افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) بالایی دارند نسبت به افرادی که وزن نرمال دارند، بیشتر در معرض زوال عقل هستند. هر ۵ واحد افزایش در BMI یک سوم ریسک زوال عقل را بالا می‌برد.
افزایش قند خون
کنترل نکردن دیابت نوع دو به مدت طولانی می‌تواند موجب زوال عقل شود چرا که افزایش قند خون ارگان‌های بدن از جمله مغز را صدمه می‌زند. حتی افزایش اندکی در قند خون می‌تواند مشکل‌ساز باشد. کسانی که متوسط قند خون آنها ۱۱۵ mg/dl بوده است، ۲۰ درصد بیش از کسانی که قند خون نرمال دارند، در معرض زوال عقل هستند (آیا علائم قند خون بالا را می شناسید؟).
اندکی افزایش در قند خون منجر به التهاب می‌شود که به مغز آسیب می‌رساند. برای آنکه مطمئن شوید در شرایط پیش از دیابت یا دیابت قرار ندارید، در صورتی که بالای ۴۵ سال دارید به صورت سالانه قند خون خود را چک کنید، اگر چاق هستید یا سایر ریسک فاکتورها را دارید، در سنین پایینتر این کار را انجام دهید.
عدم فعالیت بدنی
ورزش سطح فاکتور نوروتروپیک مغز (BDNF) را بالا می‌برد، این فاکتور پروتئینی است که از مرگ سلول‌های مغزی جلوگیری می‌کند و به ایجاد سلول‌های جدید کمک می‌کند. کسانی که سطح بالایی از BDNF دارند، کمتر دچار زوال عقل می‌شوند.
اگر فعالیت بدنی کمی دارید، نگران نباشید. هیچگاه برای شروع دیر نیست. مطالعات نشان داده است افراد بالای ۵۰ سال که دچار مشکل حافظه بوده‌اند اما در هفته از بیش از ۹۰۰۰ پله بالا می‌رفتند در مقایسه با گروه کنترل، بهبود بیشتری در حافظه و توانایی شناختی خود نشان داده‌اند. توصیه می‌شود در روز ۳۰ دقیقه ورزش متوسط تا شدید (مانند پیاده‌روی سریع یا دویدن) انجام دهید.
محدود کردن غذاهای چرب
خوردن غذاهای چرب لزوما شما را چاق نمی‌کند بلکه حتی می‌تواند از بدن و مغزتان محافظت کند. کسانی که غذاهای چرب می‌خورند، کربوهیدرات کمتری می‌خورند به خصوص کربوهیدرات فراوری شده که موجب التهاب شده و به زوال عقل می‌انجامد. کسانی که چربی زیاد مصرف می‌کنند (بیش از یک سوم کل کالری) احتمال ابتلا به مشکلات شناختی آنها ۴۲ درصد کمتر از کسانی است که غذای آنها کمتر از یک چهارم چربی دارد.
برای آنکه مصرف کربوهیدرات خود را به زیر ۵۰ درصد کالری کلی برسانید و بیشتر غذاهای سالم و مفید برای قلب مصرف کنید، چربی که در روغن زیتون، دانه‌های کتان، آجیل و ماهی‌های چرب مانند سالمون موجود است، برایتان مفید است.
کمبود ویتامین D
بسیاری از افراد به اندازه کافی این ویتامین را دریافت نمی‌کنند و هر چه سن بالاتر می‌رود نیاز به این ویتامین بیشتر می‌شود (میزان مصرف روزانه توصیه شده ویتامین D برای افراد زیر ۷۰ سال، ۶۰۰ IU و برای افراد بالای ۷۰ سال، ۸۰۰ است). ویتامین D برای عملکردهای گوناگون بدن و سلامت مغز الزامی است. افرادی که به میزان کمی از این ویتامین دارند به نسبت افرادی که ویتامین D بیشتری دارند ۵۳ درصد بیشتر در معرض زوال عقل هستند. کسانی که شدیدا دچار کمبود ویتامین D هستند ۱۲۵ درصد ریسک بیشتری دارند. از پزشک خود بخواهید در صورت نیاز به شما مکمل دهد و یا برای بررسی میزان این ویتامین، آزمایش خون بگیرید (چه میزان ویتامین D باید دریافت کرد؟).
مصرف نوشابه‌های رژیمی
کسانی که روزانه حداقل یک نوشیدنی با شیرینی مصنوعی مصرف می‌کنند، سه برابر بیش از کسانی که از خوردن این نوشیدنی‌ها پرهیز می‌کنند در معرض بیماری آلزایمر هستند. هیچ فرقی نمی‌کند که نوشابه معمولی استفاده کنید یا رژیمی، هر دوی آنها موجب کوچکتر شدن مغز می‌شوند.
نوشیدنی‌های شیرین (چه با شکر شیرین شده باشند یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی) منجر به التهاب می‌شوند که به مغز آسیب می‌رساند. این نوشیدنی‌ها همچنین افراد را مستعد بیماری‌هایی می‌کند که خطر زوال عقل را بیشتر می‌کند از جمله بیماری قلبی و دیابت نوع دو. چای بدون شکر و لیموناد (با میوه های ساده) و آب بنوشید.
زندگی در شلوغی و ترافیک
هشداری برای شهرنشینان: افرادی که در ۵۰ متری خیابان‌های پرترافیک زندگی می‌کنند، ۷ درصد بیشتر در معرض زوال عقل هستند در مقایسه با کسانی که بیش از ۳۰۰ متر از این خیابان‌ها فاصله دارند. یک تحقیق ارتباط بین آلودگی هوا و بیماری‌های قلبی را نشان داده است. از این رو محققان معتقدند آلودگی هوا وارد جریان خون شده و ایجاد التهاب می‌کند که این التهاب قلب و مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تنها بودن
افرادی که در طول عمر خود مجرد زندگی کرده‌اند، ۴۲ درصد بیشتر از افراد متاهل در معرض زوال عقل هستند. مردهایی که همسر خود را از دست داده‌اند، ۲۰ درصد بیشتر در خطر هستند. بر اساس یافته‌های محققان یکی از دلایل آن این است که افراد مجرد احساس تنهایی و افسردگی بیشتری می‌کنند که اینها ریسک فاکتورهایی برای زوال عقل هستند.
فرقی نمی‌کند مجرد هستید یا متاهل، سعی کنید از حمایت اجتماعی برخوردار باشید. زمان‌هایی را با دوستان و آشنایان خود سپری کنید و در جامعه فعال باشید. اینکار نه تنها برای مغز شما مفید است بلکه شما را شادتر می‌سازد.