چقدر باید برای بچه‌ها حریم خصوصی قائل شد؟
با اعتماد و احترام با کودک رفتار کنید
امروزه تعیین محدوده برای حریم خصوصی کودکان موضوعی چالش‌برانگیز برای والدین است. از سویی والدین می‌خواهند در روند تربیتی فرزندان خود به آنها آزادی دهند و از سویی دیگر نگران خطراتی هستند که آنها را تهدید می‌کنند، به خصوص دردنیای دیجیتال امروز.
مطالعه‌ای که اخیرا در انگلستان انجام شده است نشان می‌دهد ۴۸ درصد والدین پیام‌های موبایل فرزندان ۱۳ تا ۱۷ ساله خود را می‌خوانند، ۶۱ درصد والدین نیز وبسایت‌هایی که کودک از آنها بازدید می‌کند را چک می‌کنند. همچنین ۶۸ درصد والدین کودکان ۱۰ تا ۱۳ ساله فعالیت‌های کودک با موبایلش را کنترل می‌کنند.
دلایل والدین برای این کار این است که می‌گویند ما می‌خواهیم کودک انتخاب درستی داشته باشد و گاهی در کار او دخالت می‌کنیم تا مطمئن شویم همه چیز رو به راه است. این کار به معنی چک کردن شبکه‌های اجتماعی، خواندن پیام‌ها و حتی چک کردن کوله‌پشتی آنها است.
مساله اینجاست که کودک ۹ ساله امروز مهارت بسیار بیشتری در دنیای دیجیتال نسبت به والدین خود دارد. برخی از کودکان والدین خود را در شبکه‌های اجتماعی بلاک می‌کنند. برخی در اینستاگرام یک پروفایل واقعی برای والدین و یک پروفایل جعلی دیگر دارند که می‌توانند هر مطلبی را در آن انتشار دهند و هر کس که می‌خواهد را دنبال کنند. طبق مطالعات، ۵۲ درصد والدین نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ ساله کاملا از فعالیت‌های اینترنتی فرزندان خود آگاهی دارند و تنها ۳۰ درصد این نوجوانان با این موضوع موافق هستند.
اما مطالعات محققان نشان داده است که هرچه والدین بیشتر فرزندان خود را کنترل کنند، فرزندان آنها بیشتر در جهت مخفی کردن اطلاعات خود می‌کوشند. نتیجه اینکه والدینی که بیشتر در کار فرزندان خود فضولی کرده‌اند کمتر از والدینی که این کار را انجام نداده‌اند، از فرزندان خود اطلاعات کسب کرده‌اند.
چطور می‌توان به فرزند کمک کرد که در عین حفظ حریم خصوصی‌اش، استفاده درست و مطمئن از اینترنت بکند؟ در ادامه چند راهکار ارائه خواهیم داد:
قوانینی برای مدت زمان استفاده از تلفن همراه وضع کنید
به طور متوسط کودکان آمریکایی اولین گوشی هوشمند خود را در سن ۱۰ سالگی دریافت می‌کنند اما این سن روز به روز در حال کم شدن است. امروزه در سراسر دنیا تعداد زیادی کودکان خردسال که چیزی از گوشی هوشمند نمی‌دانند در فضای مجازی حضور پیدا می‌کنند. آنها هیچ تصویر جامعی از دنیا ندارند و تنها همان چیزی که مقابل خود می‌بینند را درست می‌انگارند (چگونه از گوشی های هوشمند درست استفاده کنیم؟).
برخی والدین تمهیداتی اجرا می‌کنند تا بتوانند هر نامه و پیامی که برای فرزندانشان ارسال می‌شود را بخوانند. برخی دیگر از والدین اجازه استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به فرزند خود می‌دهند اما تنظیمات آن را به گونه‌ای انجام می‌دهند که تنها پیام‌های پدر و مادر خود را دریافت کند. این بهترین روش معرفی گوشی هوشمند برای کودکان دبستانی است. کودکان در این سن احساس تعلق بسیاری به والدین خود دارند و از راهنمایی‌های آنان استقبال می‌کنند.
سعی کنید خیلی زود به وضع قوانین خود بپردازید. مثلا: پستی را در اینستاگرام انتشار نده که دوست نداری مادربزرگت ببیند. درخواست دوستی کسی را که در دنیای واقعی نمی‌شناسی قبول نکن. با دیگران با احترام صحبت کن و اگر کسی در مکالمه با تو احترام را رعایت نکرد، سریعا به گفتگو با او خاتمه بده و در این رابطه با والدینت صحبت کن.
نوجوانان می‌دانند چه چیزی خوب و چه چیزی بد است. تنها سعی کنید کاری کنید که صدای والد درون آنها، آنها را از رفتن به سمت رفتار اشتباه برحذر دارد. یادتان باشد هر چه با اعتماد و احترام بیشتری با فرزند خود رفتار کنید، احتمال بیشتری دارد که توصیه‌های شما را گوش دهد.
بدانید و بپذیرید که شما برای همیشه محرم اسرار او نخواهید بود
از سن ۱۴ سالگی فرزند شما شروع می‌کند به بستن در اتاق، نگه داشتن رازهایش و در گوشی حرف زدن با دوستانش. با خود تکرار کنید: این ربطی به من ندارد.
هر چه سن نوجوان بالاتر می‌رود، بیشتر نیاز دارد که از والدین خود فاصله بگیرد تا هویت شخصی خود را بسازد. بخشی از رشد سالم و درست فرزند این است که به ارتباط با همسن و سالان خود روی بیارود. این یعنی وقتی فرزند شما می‌خواهد بداند چه لباسی باحال‌تر است یا از دست سرزنش بزرگترها خسته شده، با دوستش حرف می‌زند (دوست خوب چه ویژگی هایی دارد؟).
گرچه این فاصله بخشی طبیعی از رشد است ولی ممکن است برای برخی والدین آزاردهنده باشد و حسرت صمیمیتی که در گذشته فرزندانشان با آنها داشته بخورند که با این کار می‌توانستند فرزندان خود را بهتر کنترل کنند. اما هرچه با فرزند خود صادق‌تر باشید و با احترام رفتار کنید، بیشتر به سمت شما می‌آید. حفظ فاصله درست کمک می‌کند بهتر وارد زندگی آنها شوید.
اگر می‌خواهید در کار آنها کنجکاوی کنید، بگذارید بدانند
پس از آنکه قوانین خود را وضع کردید و زمان‌هایی را در هفته به نشستن و صحبت کردن با فرزندان درباره شبکه‌های اجتماعی اختصاص دادید، حال زمان آن است که یک ارزیابی مختصر انجام دهید. اگر فرزندتان نشان داد که به طور مناسب از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند، نه اینکه کل شب را در حال پیام دادن به دوستش باشد یا پستی منتشر کند برای آزردن کسی، حال می‌توانید کمی عقب‌تر بایستید. حال مطمئن می‌شوید که فرزند قواعد و اصول را رعایت کرده است.
اگر متوجه شدید فرزندتان درگیر مشاجرات شبکه‌های اجتماعی شده است (بسیاری از نوجوانان پست‌هایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند و در نظرات و پیام‌ها با هم بگومگو می‌کنند)، بگذارید بداند که حواستان به او هست و مراقب هستید که امنیت او در خطر نیفتد. آنها را احمق فرض نکنید، مستقیم و روشن این موضوع را به او بگویید. حتی در صورت لزوم شاید بخواهید او را در استفاده از شبکه‌های اجتماعی منع یا محدود کنید.
در رابطه با نوشته‌ها و دفتر خاطرات او با احترام رفتار کنید
با وجود دیجیتالی شدن، اما هنوز برخی کودکان ترجیح می‌دهند افکار خود را روی کاغذ و در دفتر خاطرات بنویسند. اگر زیر تخت خواب یا وسایل فرزندتان دفتر او را پیدا کردید، در برابر باز کردن آن مقاومت داشته باشید. یادتان باشد، اینها مکالمات فرزندتان با خودش است نه افکار و اندیشه‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌کند (نوشتن و مزایای آن در زندگی شخصی).
مکالمه با خود برای نوجوانان و جوانان بسیار اهمیت دارد و یکی از بهترین کارها برای رشد عاطفی آنها این است که افکار و احساسات خود را بنویسند تا روی آنها کار کنند حتی گاهی با استفاده از زبانی که ممکن است برای والدین هشداردهنده یا ناراحت‌کننده باشد. از سوی دیگر خواندن رازهای کودک، والدین را غیرقابل اعتماد می‌سازد. حتی اگر والدین این رازها را در خود نگه دارند اما مدام نگران آن هستند که چه خواهد شد یا آن را به فرزندشان بروز می‌دهند که در نهایت سبب می‌شود خودشان را افراد غیرقابل اعتمادی به فرزندانشان معرفی کنند.
حواستان به خط قرمزها باشد
مطمئنا هر قاعده و قانونی استثنایی دارد: اگر مطمئن هستید که فرزندتان در خطر است یا به دیگران آسیبی رسانده است یا رفتارهای پرخطر دارد، حق دارید که سریعا وارد عمل شوید. اگر تغییراتی در رفتار و حالات روحی فرزند خود مشاهده کردید، خواب زیاده از حد، افت تحصیلی، غذا نخوردن، جدا کردن خود از دوستان یا ساعت‌ها ناپدید شدن بدون هیچ عذر و دلیل خاصی، موبایل او را چک کنید. به او بگویید: می‌خواهم نگاهی به موبایلت بیندازم یا بنشینیم با هم نگاهی به موبایلت بکنیم. بگویید من این کار را می‌خواهم انجام بدهم چون دوستت دارم و نگرانت هستم. اگر در موبایل او چیز نگران‌کننده‌ای یافتید، با مشاور مدرسه یا یک متخصص درباره آن صحبت کنید.
اگر این فرصت را فراهم کنید که فرزندتان بداند که همیشه در مشکلات می‌تواند به شما مراجعه کند، بدون هیچ خجالت و قضاوتی، بهتر می‌توانید محدوده رابطه را باز نگه دارید. رفتار شما به عنوان یک حمایت‌کننده شنوا به کودک نشان می‌دهد که می‌تواند در زمان مشکلات به سراغ شما بیاید و با هم صحبت کنید.
حریم خصوصی دوستان او
وقتی به مکالمه فرزندتان با دوستش نگاه می‌کنید، در عین حال شما دارید به حریم خصوصی دوست او نیز وارد می‌شوید. گاهی والدین وقتی به پیام‌های فرزندشان سرک می‌کشند، ممکن است تنها یک پیام را بخوانند که در آن به شیوه خوبی صحبت نشده و والدین بر اساس آن دوستش را “بچه بدی” بخوانند حتی اگر حضور مثبتی در زندگی فرزندشان داشته است (از کنترل‌گر بودن دست بکشید).
از خود بپرسید: اگر واقعا چیز بدی درباره دوست فرزندم فهمیدم، چه باید بکنم؟ آیا از آن دسته والدینی خواهید شد که همه چیز را به والدین او گزارش می‌دهد؟ هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد اما باید قبل از سرک کشیدن به همه چیز فکر کنید.