بعد از شیمی‌درمانی چگونه باید از پوست مراقبت کرد؟

همان‌طور که می‌دانید شیمی‌درمانی با از بین بردن سلول‌های سرطانی به درمان بیماران کمک می‌کند؛ اما از آن‌جایی که این داروها در تمام بدن بیمار پخش می‌شوند، روی سلول‌های سالم بدن نیز تاثیر گذاشته و روی پوست، مو و ناخن بیماران عوارض جانبی دارند. دکتر ماریو لاکوچر (Mario Lacouture) متخصص پوست مرکز سرطان اسلون-کترینگ (Sloan Kettering) در سایت وب‌ام‌دی (webmd) گفته است: «افرادی که شیمی‌درمانی کرده‌اند باید بدانند که راه‌های بسیاری برای جلوگیری از عوارض و بهبود شرایط پوست بعد از شیمی‌درمانی وجود دارد.»

 با آب داغ حمام نکنید

شیمی‌درمانی معمولا باعث خشک و تحریک شدن پوست می‌شود. شاید فکر کنید خشک شدن پوست فقط در ظاهر پوست تاثیر دارد؛ اما مسئله‌ی مهم‌تر این است که پوست‌های خشک ملتهب می‌شوند و در برابر عفونت حساس هستند. طبق توصیه‌ی دکتر لاکوچر، بهتر است که در دوران شیمی‌درمانی و بعد از آن از حمام کردن طولانی مدت و با آب داغ خودداری شود و از شوینده‌های ملایم و بدون عطر استفاده شود. همچنین برای خشک کردن پوست خود حوله را روی آن نکشید؛ زیرا این کار باعث تحریک پوست می‌شود. به‌جای این کار می‌توانید حوله را به آرامی روی پوست گذاشته و کمی فشار دهید.

به طور مرتب پوست خود را مرطوب کنید

به جای استفاده از لوسیون‌ها، از مرطوب کننده‌های به شکل کرم و پماد استفاده کنید؛ زیرا هر چقدر غلظت این محصولات بیشتر باشد در از بین بردن خشکی پوست موثرتر هستند. کرم یا پماد را ۱۵ دقیقه بعد از حمام به بدن خود بزنید. این کار را باید به طور مداوم انجام دهید، بعد از هر بار شستن دست‌ها، آن‌ها را مرطوب کنید و هر شب قبل از خواب نیز تمام بدن خود را مرطوب کنید. اگر پوستتان خیلی خشک است می‌توانید از کرم آمونیوم لاکتات استفاده کنید، تهیه‌ی این کرم‌ها هم با نسخه‌ی پزشک و هم به صورت آزاد امکان پذیر است؛ اما بهتر است که پیش از تهیه‌ی آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید. همچنین از تماس مستقیم دست با مواد شیمیایی تمیز کننده خودداری کرده و برای شستشوی لباس یا نظافت منزل حتما از دستکش استفاده کنید. همچنین بهتر است که به جای پوشیدن لباس‌های پشمی و نایلونی از لباس‌های نخی استفاده کنید.

از کرم ضد آفتاب استفاده کنید

بعضی از داروهای شیمی‌درمانی پوست را نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌کنند. نیازی نیست تا از قرار گرفتن در زیر نور خورشید فرار کنید؛ فقط کافیست تا از کرم ضد آفتابی با اس‌پی‌اف حداقل ۳۰ درصد استفاده کنید و مطمئن شوید محصولی که استفاده می‌کنید از شما در برابر اشعه‌های UVA و UVB محافظت می‌کند. برای این منظور، کرم ضد آفتاب باید حاوی اکسید روی، دی اکسید تیتانیوم یا آووبنزون باشد و اگر خارج از منزل هستید باید هر دو ساعت یک‌بار آن را تمدید کنید. همچنین برای محافظت بیشتر، می‌توانید از کلاه‌های لبه‌دار و لباس‌های پوشیده استفاده کنید.

رژیم غذایی مناسب داشته باشید

 شیمی‌درمانی و پرتو درمانی، باعث می‌شوند میزان مواد سمی داخل بدن بالا بروند اما با داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌توان بدن را با روش‌های طبیعی سم‌زدایی کرد. یکی از این راه‌ها نوشیدن آب زیاد است، برای این منظور روزانه باید بین ۷ تا ۸۸ لیوان آب بنوشید. میوه و سبزیجات تازه نیز می‌توانند در سم زدایی و بهبود شرایط بدن و پوست شما تاثیر مثبت داشته باشند. خوردن کلم پیچ، اسفناج، هویج، خیار، زنجبیل و جعفری به شدت توصیه می‌شود.

 از محصولات مناسب استفاده کنید

خارش پوست از جمله دیگر عوارض شیمی‌درمانی است. اغلب بیماران برای از بین بردن خارش پوست خود به دنبال کرم‌های حاوی هیدروکورتیزون هستند؛ این نوع کرم‌ها نیازی به نسخه‌ی پزشک ندارند اما تاثیر کمی در برطرف کردن خارش‌های پوست دارند؛ بنابراین اغلب پزشکان از داروهای استروئید برای درمان خارش بیماران خود استفاده می‌کنند. اگر شدت خارش پوست به اندازه‌ای باشد که باعث ایجاد اختلال در خوابیدن شود، داروهای خوراکی می‌توانند جایگزین کرم‌ها شوند.

همچنین گاهی اوقات شیمی‌درمانی باعث تغییر رنگ پوست می‌شود؛ اغلب اوقات پوست دست‌ها و صورت دچار این تغییر می‌شوند. دکتر لاکوچر می‌گوید برای حل این مشکل و با مشورت پزشک خود می‌توانید از کرم‌های سفید کننده و یا لایه‌بردارهای حاوی سالیسیلیک‌ اسید استفاده کنید. همچنین دکتر لاکوچر می‌گوید شنا کردن، برای بیمارانی که شیمی‌درمانی کرده‌اند و پوستشان زخم باز ندارد می‌تواند مفید باشد به شرطی که پزشکشان آن‌ها را از انجام این کار منع نکرده باشد. اما استفاده از جکوزی توصیه نمی‌شود؛ زیرا با انجام این کار جریان خون در قسمت‌هایی از پوست که ملتهب هستند افزایش پیدا می‌کند البته طبق گفته دکتر لاکوچر هنوز ثابت نشده که جکوزی می‌تواند تاثیری منفی روی پوست بیماران داشته باشد؛ اما برای احتیاط، بهتر است که این کار انجام نشود. و در نهایت سعی کنید در طول درمان و بعد از آن حداقل هفته‌ای یک‌بار پوست بدن خود را جلوی آینه مورد بررسی قرار دهید و در صورت مشاهده‌ی تغییر رنگ برخی نواحی، این موضوع را سریعا با پزشک خود در میان بگذارید.