معبد مسرور جاذبه کمتر شناخته شده هند

معبد سنگی مسرور یا اهرام هیمالیایی مجموعه معابدی است که در منطقه مسرور (Masroor) واقع در دره کانگرا (Kangra) که نام خود را از ناحیه کانگرا در هند گرفته است، قرار گرفته است. این معابد با عنوان “Thakurwada” شهرت دارند که به معنای معبد مریدان ویشنو (آیین هندو) است. این معابد مجموعه معابد سنگی یکپارچه ای است که به سبک معماری کلاسیک هندی که شیخارا (shikhara) گفته می شود و مورخین آن را به قرون ۶ تا ۸ نسبت می دهند، ساخته شده اند.

مردمی که به اینجا می آیند دوست دارند در ایستگاه چای بنشینند و زیر سایه درخت استراحتی کنند. اما بیش از چای خوردن توجه آنها به دامنه کوه سبز تبت جلب می شود که همچون نگهبانی از هیمالیا در مقابل دشمنان افسانه ای مراقبت می کند. اینجا همان جایی است که دشت های شمالی هند آغاز می شود.

معبد مجلل اما کمتر شناخته شده ی مسرور به فاصله یک ساعته با ماشین از برج نگهبانی دولت تبت در McLeod Ganj  و  ndash قرار گرفته است. این معبد مکان جذابی برای علاقه مندان به بودائیسم است اما متاسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مکان آواز پرندگان فصلی در کنار جیر جیر آهسته حشرات به گوش می رسد. شاید برای خارجی ها یا توریست ها پایتخت تغییر مکان داده شده ی بودائیسم تبت جذاب تر به نظر برسد و به معبد مسرور تنها به عنوان یکی دیگر از معابد هندو نگاه شود. اما با این همه تبت از حیث میراث فرهنگی خود منحصر به فرد است. تعداد زیادی معابد و خرابه های قدیمی در حومه آن پراکنده شده است که به عنوان نمونه های عالی تاریخی شناخته شده اند و بودجه هایی را برای ترمیم به خود اختصاص داده اند.

مسرور یک تکه الماس ناب است

یکی از معدود معابد سنگی در هند، مسرور است. معماری آن منحصر به فرد است و حکاکی ناتمام در خود دارد. به سختی می توان تاریخ دقیق این معبد را یافت زیرا این محدوده تا قرن بیستم که حکومت بریتانیا تحقیقات وسیعی حول قلمرو خود انجام داد، ثبت نشده بود. شواهد و مدارک تاریخی اندک و محدودی که موجود است نشان می دهد پیشینه مسرور به قرن هشتم برمی گردد همانطور که بسیاری سایت های تاریخی آن محدوده مانند غارهای الورا متعلق به این دوره هستند.

خانه بودا و شیوا

بودائیسم و هندوئیسم در ساختار مکان ها تاثیرگذار بوده اند و این تاثیر را می توان در برج ها، حکاکی ها و … دید. تا قبل از ورود این مذاهب به هند، هند نفوذ بسیاری بر مناطق اطراف مانند سریلانکا و آسیای جنوب شرقی داشته است و از سویی دیگر مذهب و معماری همراه با هم از کشوری به کشور دیگر منتقل می شدند. چهار قرن بعد از مسرور مشابه معماری معبد مسرور در آنگور وات در کمبوجیه دیده شد اما در مقیاسی وسیع تر. این مشابهت ها اتفاقی نیستند. مثلا در هر دو معبد انعکاس تصویر معبد در رودخانه جلوی آن، شکوه معبد را دوچندن کرده است.

تاثیرات مذهبی و سیاسی هند بر مناطق اطراف بسیار زیاد بوده است تا جایی که معماری خاص معبد مسرور به دیگر مناطق نیز ارسال شد. در بالای محراب دروازه اصلی مسرور تصویری از تاج گذاری شیوا بر بالای سر در نقش بسته است که در میان دیگر حکاکی هایی که از بین رفته است، این تصویر از همه بهتر و سالمتر به جا مانده. تصویری جذاب از شیوا با چشمانی بسته و با حالت نشستن مخصوص بودا. این معبد به خدای شیوا اختصاص دارد همانطور که دیگر مکان های آن اطراف به شیوا تعلق دارند.

تخریب معبد

در اطراف معبد نشانه هایی از تخریب دیده می شود که به نظر می رسد علت آن چیزی غیر از مرور زمان باشد و همچنین توقف ناگهانی حکاکی یا سنگ نگاره ها. این حجاری ها تا زمانی که محمود غزنی بر سلطنت نشست ادامه داشته است. گفته می شود این منطقه تنها جایی است که بیشترین طلا و نقره سلطنتی در آن نگهداری می شده است در حالی که دشمنان انتظار داشته اند طلا و نقره ها در دژ کانگرا (Kangra) باشد. محمود غزنی به “فاتح هزاران معبد” معروف است و کانگرا، مسرور و دیگر معابد و دژها گواه این غارتگری هستند. او به هر جا می رسید آن را خراب می کرد غیر از مسرور که سازه ای سنگی بود و تخریب آن توسط نیروی بشر غیرممکن بوده است. در هر دو طرف معبد، ساخت راهروها ناتمام مانده است. حکاکی ضعیف بر روی سنگ های قوی. ورود نابهنگام محمود غزنی مانع از تکمیل معبد شده است.

زمین لرزه شدیدی که در قرن بیستم در این منطقه اتفاق افتاد، ستون سنگی معبد را فروریخت و قسمت شمالی عمارت را ویران کرد. راه پله های معبد با پله های باریکی که دارد در طی قرن ها استفاده ساییده شده است. برج یا معبد مرکزی دست نخورده باقی مانده اما ۹ معبد دیگر چندان خوش شانس نبوده اند. بیشتر معابد نیمی از جلال و شکوه خود را از دست داده اند و خرابه های آن مانند تلی از خاک و سنگ در کنار دریاچه قرار گرفته اند.

شاید اگر این اتفاق نیفتاده بود مسرور بزرگتر و باشکوه تر از این بود مانند همان اتفاقی که برای آنگوروات افتاد. شاید در آن صورت دیگر جایی برای تماشای گردشگران نبود. معبدی ساده بود بدون پشته ای از میوه های تازه و شمع های نذری که در صومعه های بودائیان دیده می شود.

گرچه مسرور پیشینه مبهمی دارد و شاید جایی در خاطرات پیشینیان نداشته باشد اما هنوز صدای جوانان از پشت دیوارهای خشک آن به گوش می رسد که می خواهند به این بنای ناقص و رنگ و رو رفته رنگ زندگی ببخشند.

نکات بیشتر درباره مسرور

معبد سنگی مسرور هفت روز هفته به روی گردشگران باز است و هزینه ورودی آن حدودا ۵ روپیه است. معبد حدودا در فاصله ۳۹۰ کیلومتر از شمال پایتخت هند، دهلی قرار گرفته و با نزدیکترین شهر بزرگ آنجا یعنی کانگرا ۱۶ کیلومتر فاصله دارد.

چگونه می توان به معبد مسرور رفت؟

وسایل حمل و نقل عمومی منطقه چندان قابل پیش بینی نیست. بهترین راه اجاره یک ماشین و رانندگی از Dharamshala و یا میدان اصلی McLeod Ganj است. قیمت اجاره ماشین هم بعد از اندکی چانه زنی معقول و منطقی خواهد شد. فرودگاه Dharamshala Gaggal نزدیک کانگرا هر روز پروازهایی به سمت دهلی دارند.

کجا می توان اقامت گزید؟

می توانید در پارک موکشا اقامت کنید و از آرامش مزارع توت فرنگی نزدیک McLeod Ganj لذت ببرید علاوه بر این می توانید از منظره کوه های برفی و لذت شنا هم بهره مند شوید. قیمت اتاق های دوتخته از شبی ۸۲ پوند است.