شاید برایتان پیش آمده باشد که در ناحیه‌ای از شکم‌تان احساس درد کنید یا لحظه‌ای قسمتی از آن تیر بکشد و بعد از مدتی خوب شود. معمولا دردهای این گونه را جدی نمی‌گیرید و احتمالا فکر می‌کنید یک اسپاسم عضلانی یا مشکل ترشح اسید معده است اما باید هوشیار باشید چون این دردهای موضعی و کوچک ممکن است نشان‌دهنده آپاندیس باشد که در صورت عدم تشخیص به موقع و اقدامات لازم درمانی منجر به عوارض خطرناکی می‌شود.
کار آپاندیس در بدن چیست؟
آپاندیس زایده کوچکی است که در ابتدای روده بزرگ به نام سکوم قرار دارد و انتهای آن بسته است. این توده کوچک می‌تواند در ابعاد مختلف از دو تا ۲۰ سانتیمتر هم وجود داشته باشد. آپاندیس در دوره جنینی به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند ولی بعد از تولد کارآیی و عملکرد خاصی در بدن انجام نمی‌دهد. وظیفه و کارکرد آپاندیس در بدن برای مدت‌ها روشن نبوده و در این مورد اختلاف نظر وجود داشته است. بزرگ شدن این توده دلیل خاصی ندارد و میزان بزرگ یا کوچک شدن آن هم در افراد مختلف متفاوت است.
علت آپاندیسیت چیست؟
وقتی زایده آپاندیس دچار التهاب می‌شود به آن بیماری آپاندیسیت می‌گویند. همان‌طور که گفتیم آپاندیس به صورت یک روده کوچک در بسته است و دهانه آن به داخل روده بزرگ باز می‌شود و همین بسته بودن انتهای این زایده آن را مستعد ایجاد عفونت و التهاب می‌کند. اگر سر این زایده به هر دلیلی مثلا ترشحات روزانه روده یا وجود یک شئی خارجی مثل تخم سبزیجات بسته شود میکروب‌ها به سرعت داخل آن رشد کرده و التهاب و عفونت را ایجاد می‌کنند.
علایم بیماری آپاندیسیت چه مواردی هستند؟
آپاندیسیت در عین حال که یک بیماری ساده است ولی اگر تشخیص داده نشود منجر به مرگ نیز خواهد شد. البته امروزه با وجود پیشرفت علم پزشکی دیگر شاهد مرگ ناشی از آپاندیسیت تقریبا در هیچ نقطه‌ای نیستیم. علایم آپاندیسیت بسیار متغیر هستند و بیشتر در افراد ۱۵ تا ۲۴ سال دیده می‌شود، هر چند از دوره نوزادی تا کهنسالی نیز این بیماری امکان بروز دارد ولی دهه دو تا سه زندگی افراد، شایع‌ترین زمان برای ابتلا به این بیماری است.
متاسفانه علایم آپاندیسیت بسیار مرموز و متنوع است، یعنی علامت ثابتی وجود ندارد تا پزشکان متوجه این بیماری شوند ولی به طور معمول دردی که از بالای ناف به سمت راست قسمت تحتانی شکم احساس می‌شود و سپس در یک نقطه از آن ناحیه درد ثابت می‌شود، مشخص می‌شود. گاهی اوقات این بیماری با حالت تهوع و استفراغ نیز همراه است. در ابتدا درد بسیار تدریجی و کم است و همین باعث می‌شود تا بسیاری از افراد به این درد اهمیت زیادی ندهند و آن را مثل سردرد بدانند و با خوردن آسپرین یا داروهای مسکن دیگر به راحتی از آن بگذرند.
این بیماری در اوایل هیچ علامت شدیدی ندارد تا بیمار مجبور شود برای درمان به پزشک مراجعه کند و اگر کسی به این دردها توجه نداشته باشد در نهایت منجر به ترکیدن توده آپاندیس می‌شود. به هر حال آپاندیسیت در ابتدا با حالت تهوع و بی‌اشتهایی و گاه احساس سیری و عدم اشتها و بعد با احساس درد در قسمت تحتانی سمت راست شکم همراه است و اگر آپاندیس بترکد درد، کل شکم را فرا می‌گیرد. بنابراین اگر در این مرحله بیمار درمان نشد، آپاندیس سوراخ شده و موجب التهاب تمام شکم شده و درد شدید در تمام شکم احساس می‌شود. پس باید مراقب باشید اگر درد شکمی بیش از حد معمول در ناحیه‌ای از قسمت تحتانی شکم ادامه داشت حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر آپاندیسیت به موقع تشخیص داده نشود چه عوارضی را به همراه خواهد داشت؟
باید بدانید اگر در قسمتی از بدنتان دچار درد شدید حتما دلیلی برای آن وجود دارد، حال اگر دچار شکم‌درد شدید ممکن است یکی از دلایل آن آپاندیس باشد بنابراین باید به پزشک مراجعه کنید تا با توجه به علایم، آپاندیس شما را تشخیص دهد. البته ممکن است از تعداد بالایی از بیماران که به دلیل شکم‌درد به پزشک مراجعه می‌کنند تنها یک نفر از آنها مبتلا به آپاندیسیت باشد. ممکن است بسیاری از دردهای شکمی به صورت موقت باشد و بعد از مدتی خوب شود ولی اگر دردشکمی بعد از گذشت دو ساعت خوب نشد، افراد نباید خوددرمانی انجام دهند و برای رفع درد از مسکن استفاده کنند بلکه حتما باید به پزشک مراجعه کنند.
اگر بیمار به این دردها توجه نکند و خودسرانه از آنتی‌بیوتیک و مسکن استفاده کند، ممکن است نتایج ناگواری را به همراه داشته باشد. آزمایش خون، سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن از روش‌هایی هستند که پزشک برای تشخیص آپاندیس روی بیمار انجام می‌دهد و با توجه به اینکه بیمار را نیز تحت نظر دارد با قرار دادن آزمایشات در کنار هم می‌تواند درمان مناسب را انجام دهد. در ضمن پزشک با معاینه شش ساعت به شش ساعت درد بیمار را چک می‌کند تا در صورت بهبود نیافتن اقدام لازم را انجام دهد.
درمان بیماری از چه راه‌هایی صورت می‌گیرد؟
اگر آپاندیس در ساعات اولیه تشخیص داده شود با یک عمل جراحی بسیار ساده توده آپاندیس را از شکم خارج می‌کنند و بعد از آن نیز بیمار پس از مدت کوتاهی بهبودی کامل پیدا می‌کند، چون همان‌طور که گفتیم آپاندیس هیچ نقشی در بدن انسان ایفا نمی‌کند. بنابراین آنچه که در آپاندیسیت اهمیت دارد و مانع از ایجاد عوارض می‌شود تشخیص سریع این بیماری و درمان صحیح آن است اما اگر آپاندیس عفونی به موقع درمان نشود و در محوطه شکم باز شود عواقب بسیار بدی را به همراه خواهد داشت. عفونت در منطقه لگن، چسبندگی روده و تخمدان و نازایی برای خانم‌ها و البته آبسه همگی از عوارض عدم درمان آپاندیس هستند.
در این حالت عفونت‌های بسیار شدیدی در ناحیه شکم پخش می‌شود و حتی وارد جریان خون شده که در بدترین حالت آپاندیسیت سرانجام منجر به مرگ بیمار خواهد شد. بنابراین با اقدام به موقع می‌توانید به راحتی این بیماری را درمان کنید و بعد از انجام عمل جراحی تنها پس از گذشت چند ساعت از بیمارستان مرخص شوید. امروز با لاکارسکوپی به سادگی می‌توان توده آپاندیس را از شکم خارج کرد. اگر بیماران در زمان نامناسب و با وجود عوارض آپاندیس به پزشک مراجعه کنند، مدت زمان عمل جراحی و دوره درمانی و مدت بستری‌شدن در بیمارستان بیشتر خواهد بود و در نتیجه عوارض دیگری مثل چسبندگی روده را نیز به همراه خواهد داشت. پس یادتان باشد که اقدام و تشخیص به موقع به نفع بیمار خواهد بود.