معادل لاتین واژه وزوز گوش tinnitus است. این کلمه از فعل لاتین tinner به معنای “زنگ زدن” گرفته شده است. وزوز (تینیتوس) صدایی است که منبع تولید آن داخل گوش شما است و یک یا هر دو گوش را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه درمان قطعی برای وزوز وجود ندارد اما راهکارهایی برای کنترل و رهایی از آن در دسترس است.
وزوز گوش در شکل های مختلف ظاهر می شود:
نوع، زیر و بمی و میزان بلندی صدای وزوز از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. افراد مختلف از وزوز گوش با عناوینی چون صدای سوت، صدای هیس هیس، صدای غرش و یا زنگ زدن داخل گوش از آن یاد می کنند.
وزوز سابجکتیوی (ذهنی) ووزوز ابجکتیوی (عینی): وزوزگوش به دو دسته قابل تفکیک است:
سابجکتیوی و ابجکتیوی افراد کمی به وزوز ابجکتیوی دچار می شوند که در اینصورت صدای وزوز توسط افراد دیگر نیز شنیده می شود. این نوع از وزوز به طور مستقیم و قابل اندازه گیری توسط متخصصین پزشکی است و به طور کلی با درمان های پزشکی قابل درمان است. از طرف دیگر، وزوز گوش سابجکتیوی تنها توسط فرد مبتلا شنیده می شود. این نوع از وزوز گوش، هیچ منبع مستقیم صدای خارجی ندارد و منبع درونی دارد. اگرچه این نوع از وزوز را نمی توان اندازه گیری گرفت، ولی این بدان معنی هم نیست که حاصل توهم فرد باشد. این مساله معضلی ناخوشایند برای آندسته از افرادی است که به آن دچار هستند. اگر چه راه هایی در جهت غلبه بر شرایط موجود و کاهش تاثیر ناخوشایند وزوز وجود دارد.
نوع و شدت:
اگر صدای وزوز به صورت موقت باشد و سریع برطرف شود (بعنوان مثال بعد از کنسرت) از آن با نام وزوز گوش موقت یاد می شود. اما برای میلیون ها نفر در سراسر جهان این صداها به صورت دایمی شنیده می شوند و به وزوز گوش مزمن تبدیل می شوند. از هر پنج نفر یکی این تجربه را تجربه ای ناخوشایند و غیرقابل تحمل می داند. بسیاری. از افراد بر این باورند که وزوزگوش کیفیت زندگی آنها را دستخوش تغییر کرده است
تاثیر وزوز گوش:
علایم وزوزگوش را تحت کنترل خود در آورید محدوده ای که در آن وزوز گوش زندگی افراد را تحت الشعاع قرار می دهد به عوامل بسیاری بستگی دارد از جمله این عوامل می توان به میزان بلندی، فرکانس، مدت زمان وزوز و میزان درک فردی هر شخص از وزوزش اشاره کرد. وزوز گوش بیماری به شمار نمی آید اما مانند درد می تواند یک نشانه باشد. برخلاف بیماری که هدف درمان است، فرد مبتلا می تواند وزوز را به عنوان یک عارضه قلمداد کند. مساله اصلی کنترل صدای داخل گوش است. اگرچه که وزوز بیماری قلمداد نمی شود اما می تواند بخشی از یک بیماری باشد. هنگامی که شدت وزوز گوش افزایش یابد، باعث مشکلاتی چون بی خوابی، ترس و افسردگی می شود.
وزوز گوش یک نشانه است و نه یک بیماری:
وزوز گوش می تواند ناشی از اختلالاتی در داخل سیستم پردازش شنوایی باشد. اکثر اوقات علل ابتلا به وزوز گوش مجموعه ای از عوامل متفاوت است
بررسی عوامل فیزیولوژیکی:
علاوه بر آسیب سیستم شنوایی همچنین وزوزگوش می تواند به دلیل عدم عملکرد صحیح مفصل فک ، (ساییدن دندان ها) و یا کشیدگی مزمن عضله گردن باشد. استرس می تواند یکی از علل شایع وزوز گوش باشد. اگرچه تاکنون پایه های علمی برای ارتباط میان استرس و وزوز گوش یافت نشده است اما وزوزگوش می تواند باعث ایجاد استرس شود. شدت دریافت سرو صدا های اطراف، حتی صداهایی که در سر وجود دارند به هنگام استرس در مقایسه با حالت آرام ذهن، افزایش می یابد. گاهی اوقات وززو ناشی از تجویز مصرف دارو است. اما به محض توقف مصرف دارو صدای وزوز از بین خواهد رفت. اما در برخی مواقع موجب آسیب برگشت ناپذیر گوش داخلی می گردد و در نتیجه منجر به وزوز دایمی گوش شود.
تشخیص وزوز گوش:
از آنجاییکه مبتلایان درک متفاوتی از وزوز گوش دارند، تشخیص صحیح و دقیق آن امری ضروری است.
گام اول: پی بردن به این نکته که آیا وزوز گوش با مصرف دارو قابل درمان است یا خیر. برای این مساله معاینات گوش، حلق و بینی ، دندانپزشکی، ارتودنسی و ارتوپدی توسط متخصصین صورت می پذیرد. بلندی و شدت وزوزگوش از طریق تست های مخصوص صورت می گیرد و تست شنوایی نشان می دهد که آیا فرد مبتلا، به افت شنوایی نیز دچار است یا خیر. وزوزگوش قابل شناسایی است. اسکن مغز نشان می دهد که فعالیت های متابولیکی در نیمکره چپ مغز افراد مبتلا به وزوزگوش افزایش می یابد بنابراین وزوز گوش صرفا به سیستم گوش مرتبط نمی باشد.
چگونه وزوز را کنترل کنید؟
مساله ی اصلی وزوز گوش این است که شما علیرغم میل خود سر و صدایی که نمی خواهید را می شنوید. هنگامی که وزوز گوش برای اولین بار شنیده می شود، سریعاً مایه رنجش و آزار قلمداد می شود صدایی غیر طبیعی که توجه و حواس فرد را به سمت خود هدایت می کند. محتمل ترین توصیف می تواند این باشد که انگار گوش های شما دشمن شما هستند چرا که آغاز یک دور باطل است.
در ابتدا ممکن است بیشتر زمان خود را به استراحت بپردازید و از هر گونه ارتباطات اجتماعی بپرهیزید. این گوشه گیری به دلیل کم شدن تجربه های شنوایی گوناگون ، تعاملات اجتماعی و سایر فعالیت های اجتماعی شما خواهد بود. چرا که وزوز گوش قسمت اعظم توجه شخص را به خود جلب می کند و به مرور زمان زندگی فرد را از کنترل خارج می کند. علاوه بر تمام اینها احساس یاس و نا امیدی و عدم توانایی در خصوص کنترل وزوز ، احتمالا بر شدت آن می افزاید و هوشیاری و توجه مغز به آن سمت متمرکز می شود. در نهایت اینکه این دور باطل باید متوقف شود. شما باید بتوانید وزوز گوش را از مرکز توجه خود خارج کنید و موفق به کنترل آن شوید.
کنترل وزوز گوش:
یادگیری سازگاری با وزوز گوش:
حتی در صورت عدم یافتن علت، وزوزگوش قابل درمان است. راه های فراوانی وجود دارد تا به مبتلایان کمک کند تا راه غلبه بر شرایط موجود را پیدا کنند. بدین منظور بهتر است نگرش و عادات خود را تغییر دهند. با این کار دیگر وزوز گوش زندگی افراد را مختل نخواهد کرد. اصطلاح مدیریت وزوز رویکرد تازه ای است که راه های گوناگونی را برای مهار وزوز گوش شامل می شود.
درمان به شیوه ی آموزش رفتاری – شناختی وزوزنمونه ای بسیار امید بخش و نوید دهنده است. عملکرد ذهنی و احساسات شما نقش مهمی در این رویکرد دارند. در جلسات آموزشی این شیوه، مضمامین مختلفی ارایه می شود تا بدین وسیله سطح خودیاری فرد افزایش یابد. در این نوع آموزش بیشتر بر اطلاعات هدفمند، تحلیل رفتار فردی، تمرینات عملی و تجربیات مثبت تمرکز می شود. چشم انداز آموزش رفتاری – شناختی وزوز گوش به شرح ذیل است:
- ارتقای سطح یادگیری
- توضیحات در خصوص جزییات علایم حقیقی و غیر حقیقی وزوز گوش
- چرا باید به وزوز خود اهمیت نداد و به آن توجه نکرد و هیجانات و احساسات ما در این رابطه چه نقشی را ایفا می کنند
- ارتباط استرس با وزوز گوش
- تغییر عادات
- آموزش روش های تمدد اعصاب
- تمرین تصور سفر های خیالی به منظور فعال سازی احساسات و هیجانات مثبت تغییر افکار منفی و ناامیدانه به نگرش های کمک کننده و مثبت ” من می توانم بر وزوز غلبه کنم “
- ترک عادتهایی که موجب تقویت وزوز می شوند مانند کناره گیری از جمع دوستان و یا اجتناب کردن از فعالیت های اجتماعی
- راه کارهای کاربردی برای مواقعی که وزوز گوش بر شما غلبه کرده است (فنون عادت پذیری).
- باز آموزی شنوایی
- محرک های صوتی و آموزش نحوه استفاده از سمعک، تولیدکننده های نویز، و سایر منابع صوتی به منظور کاهش توجه از وزوز گوش