کپک‌ها نوعی ضایعه غذایی هستند که بیشتر با رنگ‌های سفید یا آبی روی انواع مواد خوراکی مانند رب، ترشی و آبغوره دیده می‌شوند. کپک اگرچه بیماری خطرناکی ایجاد نمی‌کنند، اما گاهی موجب ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شوند. عاملی که باعث گسترش و افزایش می‌شود، مقدار بیش از حد رطوبت است، اما همان طور که شاید خیلی از شما تجربه کرده باشید، نمی‌توان از شر آنها در محیط خنکی مثل یخچال هم درامان ماند.
نکاتی درباره دلایل زدن کپک رب گوجه فرنگی:
زدن کپک بر روی مواد غذایی یکی از مشکلاتی است که اغلب خانم‌های خانه‌دار با آن مواجه هستند. یکی از مواد غذایی که همه ما به طور رایج با آن مواجه می‌شویم رب گوجه فرنگی است. بسیاری از ما برای ماندگاری بالاتر و جلوگیری از کپک زدگی رب گوجه فرنگی را داخل فریزر نگه داری می‌کنیم که این کار اصلا صحیح نمی‌باشد. برای پیشگیری از کپک زدن رب گوجه فرنگی لازم است قوطی‌های کوچک آن را خریداری نماییم و قوطی را قبل از باز کردن بجوشانیم تا میزان آلودگی سطح قوطی کمتر شود. اگر رب گوجه فرنگی را به مقدار زیاد تهیه کردید، آن را داخل ظرف‌های کوچک بریزید و سپس پوششی مناسبی روی آن قرار دهید تا قارچ‌ها نتوانند روی سطح رب رشد کنند. در گذشته خانم‌های خانه‌دار روی رب روغن می‌ریختند، این کار سبب می‌شد که اکسیژن رسانی به رب متوقف شود و مشکلی برای رب پیش نیاید.
از اصلی‌ترین عواملی که سبب کپک رب می‌شود رطوبت است بنابراین برای برداشتن رب از داخل قوطی از یک قاشق خیس استفاده نکنید. اگر چه بهترین روش نگهداری رب گذاشتن آن داخل یخچال است اما گذاشتن رب داخل یخچال سبب رفع مشکل آن نمی‌شود بلکه تنها رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در دمای یخچال فقط کند می‌شود. بسیاری از خانم‌ها در صورت کپک زدن رب فقط با قاشق روی رب و آن قسمت را بر می‌دارند و باقی رب را مصرف می‌کنند اما باید بدانید اگر رب‌تان کپک زد دیگر آن را مصرف نکنید زیرا سم‌هایی که به وسیله کپک زدن در رب تولید می‌شود در لایه‌های پایینی نفوذ می‌کند و اسپور (هاگ) قارچ‌ها که با چشم قابل دیدن نیستند نیز وارد لایه‌های پایینی می‌شود. مصرف این رب‌ها بسیار برای سلامتی خطرناک است.
آیا کپک آبغوره خطرناک است؟
یکی از مواد غذایی که خیلی زود دچار مشکل می‌شود آبلیمو و آبغوره است. اگر آبغوره و آبلیمو کپک بزند غیر قابل استفاده می‌گردد و برای سلامت بدن مضر می‌باشد. برای پیشگیری از کپک زدن آبلیمو و آبغوره لازم است نکات مهم زیر را رعایت کنید.
بهتر است برای نگهداری آبلیمو و آبغوره از بطری‌های شیشه‌ای با رنگ تیره که نور را از خود عبور نمی‌دهند استفاده کنید زیرا بطری‌های پلاستیکی به علت فعل و انفعالات آبلیمو و آبغوره با دیواره پلاستیکی مواد سمی و سرطان زا تولید می‌کنند. برای جلوگیری از کپک زدن آبلیمو و آبغوره شیشه حاوی این مواد را در آب بجوشانید زیرا این کار سبب از بین رفتن آنزیم و باکتری‌های داخل آن می‌شود و به قارچ‌ها امکان رشد نمی‌دهد. بهتر است آب لیمو یا آبغوره را داخل شیشه تمیز بریزید و به مقدار خیلی کم لبه شیشه را خالی بگذارید و سپس درپوشی روی آن بگذارید تا اکسیژن به داخل آن راه نیابد و کپک‌ها امکان رشد نداشته باشند.
کپک ترشی را چه کنیم؟
ترشی یکی دیگر از مواد غذایی است که به سرعت کپک می‌زند. کپک ترشی از میلیون‌ها میسلیوم کپک تشکیل شده که برخی از آنها بی خطر و برخی دیگر بیماری زا هستند. بنابراین بهتر است ترشی‌های کپک زده را نخورید زیرا شما قادر نخواهید بود کپک‌های بیماری زا را شناسایی کنید و با خوردن این کپک‌ها بیمار می‌شوید. همچنین باید بدانید ترشی حاوی سرکه مایع است که امکان انتشار کپک‌های بیماری زا در تمام آن وجود دارد.
آیا کپک‌ها می‌توانند خطرناک باشند؟
برخی از گونه‌ها سم تولید می‌کنند و موجب مسمومیت می‌شوند. این گونه معمولا به صورت کوکی شکل و پنبه‌ای مانند هستند، در گرما و رطوبت به سرعت رشد کرده و سم خطرناک “مایکوتوکسین” تولید می‌کنند ، این سم مواد غذایی را نرم و طعم‌شان را ترش مزه می‌کنند و رنگ‌شان را تغییر می‌دهند. این سم به راحتی می‌تواند موجب بروز مسمومیت‌های خطرناک و در مواقع ضعف سیستم ایمنی بدن، سرطان زا شود. معمولا کپک‌های مولد سم مایکوتوکسین، روی مواد غذایی که دارای ارزش تغذیه‌ای بالایی هستند نظیر انواع آجیل و گوشت‌ها رشد می‌کنند و بسیار خطرناک‌تر از کپک‌های میوه هستند. برخی از کپک‌ها هم باعث بروز مشکلات تنفسی و واکنش‌های آلرژیک می‌شوند. برخی کپک‌ها هم مفید بوده و در صنایع لبنی کاربرد دارند.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب