برخلاف رژیم افراد چاق، رژیم‌هایی که برای افزایش وزن افراد لاغر تجویز می‌شود، معمولا زمان‌بر هستند و شاید حتی از یک ماه تا ۳ ماه زمان لازم باشد تا وزن فرد لاغر زیاد شود. به یاد داشته باشید برای حل مشکل لاغری باید صبور باشید. شما هم فکر می‌کنید هیچ‌کس دوست ندارد چاق شود؟ شاید در این دوره و زمانه که بیشتر اطرافیان ما به دنبال راهی برای رفع اضافه‌وزنشان می‌گردند، دیدن کسی که دوست داشته باشد چاق شود، کمی عجیب باشد اما چه بخواهید و چه نخواهید، تعداد افراد لاغر که دوست دارند کمی چاق شوند، اصلا کم نیست، به همین خاطر ما هم سراغ دکتر رضا راست‌منش، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی رفتیم تا علل لاغری و چاق نشدن برخی افراد را بررسی کنیم و همچنین با راه‌حل‌هایی برای رفع لاغری آشنا شویم.
علت را پیدا کنید !
از بچگی لاغر بوده‌اید؟
لاغری می‌تواند ریشه در دوران مختلف زندگی داشته باشد، از زندگی جنینی گرفته تا لاغری دوران خردسالی، لاغری دوران قبل از بلوغ، لاغری دوران بلوغ و لاغری دوران میانسالی و کهنسالی. بدترین و مقاوم‌ترین نوع لاغری، لاغری‌های دوران جنینی و دوران قبل از بلوغ است چراکه بنیان بدن در این ۲ دوره شکل می‌گیرد. از جمله عوامل متعددی که می‌تواند در لاغری دخیل باشد می‌توان به علل روانی (نگرانی‌های شدید، اضطراب، افسردگی، حسادت، رقابت…)، علل غذایی (کم‌غذایی، بدغذایی، مشکلات سوء جذب غذایی، بی‌اشتهایی، بد اشتهایی)، علل پزشکی و هورمونی (پرکاری تیروئید، کمی هورمون رشد، پاسخ ناکافی بدن به هورمون رشد، جذب اندک، سوء جذب…) و علل دارویی (مانند مصرف موادی که باعث افزایش سوخت و ساز شده یا جذب را کاهش می‌دهند، همچنین مصرف موادی که باعث افزایش تخریب چربی و عضله و کاهش توان بدن برای ساخت اندام می‌شوند) اشاره کرد که از مهم‌ترین علل لاغری هستند، البته لاغری‌هایی با علل ژنتیک و کمیاب هم وجود دارند.
هرچه می‌خورید، چاق نمی‌شوید؟
باید شرایط چاقی را داشته باشید
با توجه به علل مختلف لاغری که گفته شد، درمان و چاق شدن به‌شرطی امکان‌پذیر است که با پزشک متخصص مشورت و شرح حال دقیق فرد لاغر بررسی شود. شاید این جمله را از زبان برخی افراد لاغر شنیده باشید که «چرا با اینکه من خوب غذا می‌خورم، اما باز هم لاغر هستم؟» ولی وقتی عادات غذا خوردن و سبک زندگی آنها توسط پزشک بررسی می‌شود، مشخص می‌شود نه‌تنها غذایی که می‌خورند، کافی و مناسب نیست، بلکه شرایط لازم بدنی برای افزایش وزن را هم ندارند و تمام این موارد در کنار هم برای چاق شدن لازم هستند. مصرف هرکدام از مواد غذایی آن هم در یک نسبت بهینه و به موقع، البته در شرایطی مناسب، برای افزایش وزن لازم هستند که در این میان بستر مناسب هورمونی هم یکی دیگر از موارد مهم زمینه‌ساز چاقی به شمار می‌رود.
لاغری دوران قبل از بلوغ، لاغری دوران بلوغ و لاغری دوران میانسالی و کهنسالی. بدترین و مقاوم‌ترین نوع لاغری، لاغری‌های دوران جنینی و دوران قبل از بلوغ است.
چربیهای سالم مصرف کنید
نوع درستی از چربی‌ها را مصرف کنید. شما یک بدن سالم‌تر و بزرگتر می‌خواهید، نه یک اندام نحیف با کمی شکم. مصرف آووکادو، محصولات لبنی، آجیل‌ها (از جمله کره بادام زمینی) و گوشت را به حداکثر برسانید. از بستنی، سیب زمینی سرخ کرده و تنقلات چرب دوری کنید.
چربیهای سالم می‌توانند از مواد غذایی مانند بادام زمینی، بادام هندی و روغن زیتون دریافت شوند. از چربیهای اشباع (چربیهای بد) که از غذاهای فراوری شده بدست می‌آیند، اجتناب کنید. اگر به دنبال یک خوردنی خوشمزه هستید، جایگزین‌ها‌ی خوب عبارتند از مافین سبوس دار، ماست، پای میوه و گرانولا بار.
کربوهیدارت مصرف کنید
از کربوهیدارت غافل نشوید. هر چند کربوهیدرات‌ها شهرت بدی پیدا کرده‌اند، اما آنها نیز به ساخت عضله و تسهیل همه عملکردهای حیاتی بدن کمک می‌کنند. کربوهیدرات‌ها، منبع اصلی انرژی بدن شما هستند. کربوهیدرات‌های پیچیده، فوق العاده‌اند و شما فقط باید از کربوهیدرات‌های ساده اجتناب کنید. آنها حاوی کالری‌های پوچ هستند و به احتمال زیاد بصورت چربی ذخیره خواهند شد، زیرا قندهای آنها بسرعت وارد جریان خون شما می‌شود و باعث افزایش ناگهانی در سطوح قند خون می‌گردد.
برنج قهوه‌ای، ماکارونی، سیب زمینی و غلات کامل در دسته مورد تایید قرار می‌گیرند. این قندها به آرامی در جریان خون شما آزاد می‌شوند و در یک دوره زمانی طولانی، یک منبع ثابت از انرژی فراهم می‌کنند، بدون ایجاد افزایش ناگهانی انسولین که به ذخیره چربی منجر می‌شود.
فکر می‌کنید ضعیف هستید؟
همه لاغرها بیمار نیستند !
واقعیت این است که تعداد کمی از افراد دچار لاغری مفرط هستند که این لاغری مفرط به نوعی باعث کاهش اعتماد به نفس و بدشکلی بدن می‌شود و شاید شنیده باشید که برخی از این افراد به هیچ‌وجه خود را زیبا نمی‌دانند و با عباراتی مثل «عین چوب خشک شده‌ام!» یا «لباس در تنم زار می‌زند!» و… خودشان را توصیف می‌کنند! معمولا سیستم ایمنی این افراد ضعیف است و در مقابل کوچک‌ترین عوامل بیماری‌زا تحریک می‌شود.
بی‌اشتها هستید؟
ریشه‌اش را پیدا کنید
کم‌اشتهایی با اینکه می‌تواند علت لاغری باشد، اما در بیشتر موارد نشانه‌ای از یک مشکل مهم دیگر در بدن است و اینکه بخواهیم به زور قرص و شربت اشتها‌آور و هزار راه دیگر فقط اشتها را برگردانیم، می‌تواند بسیار خطرناک باشد و باعث اتلاف وقت طلایی در رسیدن به هدف شود. گاهی ممکن است کودک شما هیچ‌گونه کمبود غذایی نداشته باشد، با وزنی مناسب به دنیا بیاید، دارویی مصرف نکرده باشد، مشکل پزشکی نداشته باشد، فعالیت بدنی زیادی که منجر به لاغری شود نیز نداشته باشد اما صرفا به دلیل استرس شب‌های امتحان و رقابت شدید و مداوم با همکلاسی‌ها، میزان هورمون کورتیزول (هورمون استرس) در او بسیار بیشتر از سایر کودکان باشد که حضور سطح بالای هورمون کورتیزول، ساخت پروتئین و چربی را در بدن مختل کرده و مشکل لاغری شدید را در کودک ایجاد می‌کند اما مشخص شدن این مشکل، جز با انجام آزمایش هورمونی توسط پزشک، امکان‌پذیر نیست!
برای افزایش وزن، غذا بخورید
به دفعات بیشتری غذا بخورید. در حالیکه همه باید از این قاعده پیروی کنند، این امر برای کسانی که سعی دارند وزن اضافه کنند، اهمیت بیشتری دارد. خوردن به دفعات بیشتر به معنی خوردن ۵ تا ۶ وعده غذایی کوچک در روز و دریافت مواد مغذی مختلف است. این به معنای خوردن غذاهای نامناسب و قندها نیست، بلکه به معنای مصرف مقدار زیادی پروتئین و کربوهیدرات است. شما می‌خواهید به طور طبیعی وزن اضافه کنید، نه اینکه ذخایر چربی‌تان را افزایش دهید. بر خلاف بسیاری، میان وعده‌های شما باید مغذی و در عین حال پر کالری باشد، مانند آجیل‌ها، کره بادام زمینی، پنیر، میوه‌های خشک و آووکادو.
با وجود آنکه نوشابه و قهوه یک راه خوب برای افزایش وزن است، اما از آنجایی که سالم نیست، بنابراین از آنها اجتناب کنید. مایعات مصرفی‌تان را با اسموتی یا شیک‌ها‌ی تهیه شده با شیر کم چرب یا آبمیوه بالا نگه دارید و به یاد داشته باشید که ۳۰دقیقه قبل یا بعد از وعده غذایی‌تان، مایعات بنوشید. چون مطمئنا نمی‌خواهید قبل از آنکه غذایتان را شروع کنید، احساس سیری نمایید.
خود درمانی نکنید
شاید شما فقط به این فکر کنید که فرزندتان بی‌اشتهاست و تنها راه‌حل‌تان هم شربت اشتها‌آور باشد! همین امر می‌تواند فرصت رشد بهتر و حتی قد بلند شدن فرزندتان را از او بگیرد! یا مثلا فکر کنید مصرف هرچه بیشتر پروتئین و مکمل‌های پروتئینی برای چاق شدن شما کافی است اما یادتان باشد مصرف پروتئین مازاد بر نیاز، خود از طریق افزایش اثر دینامیک پروتئینی، باعث کاهش وزن می‌شود! پس لطفا خوددرمانی را فراموش کنید و هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید تا معضل لاغری‌تان، همیشگی و با راه‌های سالم درمان شود.
به خاطر داشته باشید تنها زیاد خوردن باعث خلاصی از لاغری نمی‌شود. بعضی از میوه‌ها، آبمیوه‌ها، عرقیات و عادت‌های غذایی و عادات زندگی خود باعث لاغری می‌شوند، بنابراین هیچ نسخه یکسانی برای همه افراد لاغر وجود ندارد که بتوان آن را به همه توصیه کرد. شرایط هر فرد باید توسط متخصص بررسی شود تا با توجه به شرایط اختصاصی او، رژیم تجویز شود و به این ترتیب است که می‌توانید از شر لاغری خلاص شوید!
برای افزایش وزن، ورزش کنید
با وزنه تمرین کنید. در حالیکه کاردیو، برخی از عضلات شما را پرورش خواهد داد، اما تمرین با وزنه به احتمال بیشتری باعث افزایش وزن شما خواهد شد، چون عضلات، سنگین‌تر از چربی هستند. این بدان معنا نیست که شما مجبورید به یک باشگاه ملحق شوید (هر چند این کار قطعا موثر است). در خانه خودتان و در حال تماشای تلویزیون، شنای سوئدی، کرانچ، لانژ و اسکات انجام دهید.
ورزش کردن، اشتهای شما را نیز افزایش می‌دهد. پس از یک تمرین، یک پروتئین بار یا شیک پروتئین مصرف کنید تا مواد مغذی مورد نیاز عضلاتتان را به آنها برسانید.
زمان ورزش را افزایش دهید
همانطور که برای افزایش وزن سریع، غذای بیشتری میل می‌کنید، به مرور باید زمان ورزش را افزایش دهید. همانطور که پیشرفت می‌کنید، تمرینی که قبلا انجام می‌دادید، دیگر کافی نخواهد بود. عضلات شما به تمرینی که انجام می‌دهند، عادت خواهند کرد، در نتیجه تمریناتتان آسان‌تر می‌شوند. برای سخت‌تر کردن تمریناتتان، آنها را تغییر دهید.
برای تمرین در خانه، وزنه بخرید. به این ترتیب هنگامیکه فقط ۱۵ دقیقه وقت دارید و پس از آن باید حاضر شوید و به سر کار بروید، می‌توانید یک جلسه عضله سازی سریع را در برنامه تان جای دهید و همچنان به پیشرفتتان ادامه دهید.
فقط با وزنه تمرین کنید
بغیر از تمرین با وزنه، بی تحرک بمانید. شعار ساده «کالری ورودی در مقابل کالری خروجی» درست است. بنابراین به غیر از حجیم شدن، تا جایی که ممکن است کالری کمتری بسوزانید. کنترل تلویزیون و اسموتی‌تان را بردارید و روی مبل لم دهید.
برخلاف رژیم افراد چاق، رژیم‌هایی که برای افزایش وزن افراد لاغر تجویز می‌شود، معمولا زمان‌بر هستند و شاید حتی از یک ماه تا ۳ ماه زمان لازم باشد تا وزن فرد لاغر زیاد شود. عوض و بدل کردن کارشناس تغذیه با این تصور که رژیم غذایی این کارشناس موثر نبوده یا ترک عجولانه رژیم با این تصور که «جواب نمی‌دهد!» از اشتباهات رایج هستند. به یاد داشته باشید برای حل مشکل لاغری باید صبور باشید.
اگر بطور کلی کم تحرک‌تر می‌شوید، مهم است که به تمرین با وزنه ادامه دهید. حتی اگر نتوانید چربی را روی بدنتان ببینید، چربی احشایی (نوعی که شریان‌ها‌ی شما را می‌پوشاند) هنوز هم می‌تواند وجود داشته باشد. چربی احشایی، عاشق بی تحرکی است، بنابراین قبل از آنکه برای تماشای آن فیلم بنشینید، کمی وزنه بزنید.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب