پیشینه قلاب‌بافی در ایران به سال ۵۵۰ پیش از میلاد می‌رسد و باستان‌شناسان در منطقه لولان نمونه‌هایی از قلاب‌بافی و ملیله‌دوزی یافته‌اند. استفاده از تور، تاریخ طولانی دارد. دانشمندان معتقدند که مصریان ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح از تور استفاده می‌کرده‌اند. سبد بافی ، قلاب‌بافی یا قلاب‌دوزی، بافت تور به وسیله قلاب را گویند که یکی از صنایع دستی رودوزی است.
قلاب‌بافی به سه روش اجرا می‌شود: قلاب‌بافی ساده، قلاب‌بافی برجسته و قلاب‌بافی معرق. قلاب‌بافی معرق زیباتر و پرکارتر است؛ در این روش ماهوت رنگی را در شکل‌های موردنظر بریده و بر زمینه کار، روی گلبرگ‌ها و برگ‌ها قرار می‌دهند و دور آنها را با کمک قلاب به پارچه زمینه متصل می‌کنند.
سبد بافی همیشه در ایران جایگاه خاصی داشته است و در هر شهر با توجه به آداب و سنن مخصوص به خود بافته می‌شود. این سبد‌های زیبا با وسایل ساده‌ای مثل نوار پلاستیکی، طناب و کاموای کتان ساخته می‌شوند که می‌توانید در همه جا به سادگی آنها را به دست آورید. برای بافتن سبد قلاب بافی شما نیاز به میل قلاب بافی و کاموای کلفت دارید. روش دانه انداختن در میله به روش دقیق در زیر گفته شده است و شما با انجام دادن آنها می‌توانید بدنه سبد را کامل کنید. سپس دسته‌های سبد را ببافید تا به این ترتیب صاحب این سبد زیبا شوید.
وسایل لازم:
- میل قلاب بافی با ضخامت ۱۰ میلی‌متر
- کاموای کلفت کتان٬ به قطر ۰/۵ سانت
مراحل ساخت سبد قلاب بافی
کاموا را به دور انگشتتان دو دور بپیچید که یک حلقه ایجاد شود. سپس اولین دانه را درون این حلقه بیاندازید.
دور این حلقه٬ برای ردیف اول٬ ۶ دانه پایه بلند (۲ تایی) ببافید. ردیف دوم٬ روی در هر دانه ۲٬ دانه پایه بلند ببافید: حاصل آن ۱۲ دانه خواهد شد.
به ترتیب ردیف‌های بعدی را به ۱۸ دانه٬ ۲۴ دانه و ۳۰ دانه برسانید. برای مثال٬ برای اینکه روی ۱۲ دانه٬ ۱۸ دانه را ایجاد کنید٬ باید یک دانه در میان٬ یک دانه اضافه کنید.
وقتی ردیف ۳۰ دانه را بافتید٬ به هر اندازه که می‌خواهید قد سبدتان بلند شود٬ (بدون احتساب قد دستگیره) ردیف‌های ۳۰ دانه روی هم ببافید.
برای درست کردن دستگیره‌ها٬ محل دستگیره‌ها را مشخص کنید٬ سپس وقتی به محل دستگیره رسیدید٬ به جای قلاب بافی روی ردیف قبلی٬ یک زنجیر به طول ۶ دانه ببافید و ته آن را یه شش دانه بعد در همان ردیف وصل کنید و دوباره به بافتن ادامه دهید تا به جای تعیین شده برای دسته بعدی برسید و همین کار را تکرار کنید.
ردیف بعدی را روی دانه‌ها و زنجیر ببافید. همچنان تعداد دانه‌ها ۳۰ خواهد بود.
بعد از بافتن ۳ ردیف٬ سبد شما آماده است٬ کافیست انتهای کاموا را کور کنید.
سبد بافی با پلاستیک و طناب
برای این مدل سبد بافی به پلاستیک در هم تنیده و طناب نازک نیاز دارید. به جای طناب می‌توانید از نخ گونی یا کنف نیز استفاده کنید. برای داشتن نوار پلاستیکی می‌توانید پاکت‌های پلاستیکی را برداشته و آنها را لوله کرده و دورهم بپیچید. وقتی نوار پلاستیکی آماده شد طناب را به ابتدای آن گره بزنید.
سپس نوار را دور هم حلقه کنید و به طناب را در هر دور، از زیر و سپس از رو به دور آن بپیچید.
روش دقیق مدل پیچیدن طناب به دور نوار پلاستیکی در تصویر زیر یاد داده شده است.
به همین ترتیب تا جایی که می‌خواهید بزرگی کف سبد باشد حلقه را ادامه دهید.
برای درست کردن دیوارهای سبد باید روش کار را به همان صورت انجام دهید با این تفاوت که به جای اینکه نوار پلاستیکی را باز هم دور هم بپیچید، آن را روی حلقه آخر قرار می‌دهید و طناب را طبق قبل دور آن می‌پیچید.
وقتی ارتفاع سبد به حد مورد نظر رسید می‌توانید از ادامه نوار پلاستیکی دسته درست کنید. به این شکل که طناب را به صورت ساده دور نوار بپیچید و در انتهای دسته، طناب را چند با دور لبه سبد بپیچانید و از داخل گره بزنید.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب