این طور به نظر می رسد که با تغییرات آب و هوایی (به خصوص از گرم به سرد) ناگهان عده زیادی سرما می خورند. همیشه افراد هوا را مقصر می دانند. آیا افزایش تعداد دفعات سرماخوردگی یا مریض شدن همزمان با تغییر ناگهانی هوا، علت خاصی دارد؟ آیا تغییر هوا علت مریضی افراد است؟
آیا هوای سرد موجب سرماخوردگی می شود؟
پاسخ هم مثبت است و هم منفی. میکروب موجب مریضی می شود نه دمای هوا. اما تحقیقات نشان داده است ویروس هایی که موجب بیماری هایی مانند سرماخوردگی و عفونت های تنفسی می شوند، در شرایط آب وهوایی خشک و سرد سریعتر پخش می شوند. این ویروس ها به راحتی به مخاط خشک بینی می چسبند و در آنجا تکثیر پیدا کرده و در کل بدن منتشر می شوند و انسان را مریض می کنند.
پس در واقع دمای هوای پیرامون ما موجب مریضی ما نمی شود اما شرایط را برای مریض شدن تسهیل می کند. انجام دادن کارهایی برای حفظ سلامتی، خطر بیمار شدن را کاهش می دهد اما در هر حال احتمال سرماخوردگی در هوای سرد بیشتر است. از طرفی وقتی هوا سرد می شود افراد بیشتر تمایل دارند در خانه بمانند. ارتباط نزدیک با افراد بیمار احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهد؛ به خصوص در کودکان انتقال میکروب سریعتر انجام می شود.
پس جای تعجب نیست که بیماری ها سریعا در مدارس شیوع پیدا می کند و میزان مرخصی ها در فصول پاییز، زمستان و بهار بیشتر می شود. میزان ابتلا به بیماری های واگیردار معمولا در جاهایی که افراد در ارتباط نزدیک با هم هستند مانند خوابگاه ها، آسایشگاه ها و بیمارستان ها بیشتر است. از آنجا که در چنین مکان هایی افراد زیادی در ارتباط نزدیک با هم هستند، میکروب ها نیز سریعا و به آسانی منتشر می شود، حتی با وجود اقدامات پیشگیرانه.
آیا تغییر هوا در بیماری های مزمن هم موثر است؟
افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند آسم نیز می توانند تحت تاثیر تغییرات دما قرار بگیرند. تغییرات مشخصی در دمای هوا یا کیفیت هوا می تواند بیماری آسم را تشدید کند. در چنین شرایطی بیمار شدن شخص صرفا به دلیل ویروس نیست بلکه حمله آسم بیشتر به دلیل تغییرات هوا اتفاق می افتد. اگر شما یا فرزندتان با تغییر هوا دچار مشکلات آسم می شوید، آن را با پزشک خود مطرح کنید. باید تحت درمان دارویی قرار بگیرید و کارهایی برای درمان آسم خود انجام دهید، در چنین شرایطی می دانید در صورت بدتر شدن علائم آسم خود چه باید بکنید.
کسانی که دردهای مزمن دارند، با تغییرات دما یا فشار هوا دچار مشکل می شوند. اگر آرتروز، فیبرومیالژیا یا دیگر مشکلاتی دارید که موجب دردهای مزمن می شود، احتمالا با سرد شدن هوا مشکل شما بیشتر می شود. توجه کنید چه تغییرات آب و هوایی بیشتر شما را تحت تاثیر قرار می دهد، اینگونه بهتر برای مواجهه با آن آماده خواهید بود.
دیگر بیماری های مزمن نیز وجود دارند که تحت تاثیر آب وهوا قرار می گیرند. اگر بیماری شما مزمن است، از پزشک خود بخواهید شما را راهنمایی کند که چگونه در هنگام تغییرات هوا علائم بیماری خود را کنترل کنید. هر چه آمادگی بیشتری داشته باشید، مواجهه با تغییرات هوا نیز برای شما آسانتر می شود.
برای حفظ سلامتی چه باید کرد؟
صرفنظر از اینکه چه چیزی سبب سرماخوردگی و یا بیماری می شود، چه تغییرات دما باشد و چه میکروب هایی که در هوای سرد منتشر می شوند، شما می توانید اقداماتی انجام دهید که تا جای ممکن بتوانید سلامتی خود را حفظ کنید.
کارهای ساده ای مانند شستن مرتب دست ها موجب پیشگیری از بیماری ها می شود. حتما دست ها را مرتب و به درستی بشویید. اگر دستان شما پس از شسته شدن خشک می شوند از کرم یا لوسیون استفاده کنید تا بر روی دست ها ترک ایجاد نشود. حتما قبل و بعد از پختن غذا، قبل از غذا خوردن، بعد از دستشویی و بعد از عوض کردن پوشک بچه دست ها را بشویید. سعی کنید از لمس کردن صورت خود بپرهیزید. این کار گرچه سخت است اما اولین راهی که میکروب ها برای ورود به بدن پیدا می کنند از طریق چشم ها، دهان یا بینی است. اگر میکروبی روی دست شما باشد (یعنی قبل از شستن دست ها) با لمس صورت به وسیله دستها موجب آلودگی بدن به میکروب می شوید. وقتی بیرون و در مکان های عمومی و یا در کنار افراد مریض هستید، مواظب باشید دست خود را به صورتتان نزنید. اگر نمی توانید دست ها را بشویید از مایع ضدعفونی کننده دست استفاده کنید به خصوص پیش از غذا خوردن.
غذاهای سالم بخورید. به اندازه کافی بخوابید (برای بزرگسالان بین ۷ تا ۹ ساعت). به طور منظم ورزش کنید. انجام مداوم این کارها به بدن کمک می کند با ویروس ها بجنگد. اگر بدن سالمی نداشته باشید، سیستم ایمنی بدنتان نمی تواند خوب کار کند. هیچ تضمین صد در صدی وجود ندارد که اگر از بدن خود مراقبت کنید هرگز مریض نمی شوید اما شانس ابتلا به بیماری را بسیار کاهش می دهد.
اگر بیماری مزمنی مانند آسم دارید حتما داروهای خود را به طور مرتب مصرف کنید و درمان پزشکی خود را دنبال کنید. هر کس به شیوه متفاوتی بیماری خود را کنترل می کند اما اگر به توصیه های پزشک خود عمل کنید، تاثیر تغییرات آب و هوایی در شما به حداقل خواهید رسید.
واکسن آنفولانزا بزنید. گرچه این واکسن از ابتلا به همه بیماری های تنفسی جلوگیری نمی کند اما آنفولانزا شدیدترین نوع این بیماری هاست که همگان نیز مستعد ابتلا به آن هستند. زدن واکسن آنفولانزا در فصول آنفولانزا شما و افراد پیرامون شما را محافظت خواهد کرد. حتی اگر مبتلا به این ویروس هم نشوید، از آنجا که شدیدا مسری است می توانید ناقل این ویروس به فرد دیگری باشید.