تالاب انزلی جاذبه گردشگری بندر انزلی

از چند قرن پیش که رجال و جهانگردان، از طریف بندر انزلی عازم اروپا بوده و یا به ایران مراجعت کرده اند، در سفرنامه ها و دفتر خاطرات خود، از زیبایی های تالاب انزلی سخن ها گفته اند. تالاب انزلی یا همان مرداب انزلی در جنوب غربی شهرستان بندر انزلی و در حدود ۴۰ کیلومتری شمال رشت قرار دارد. تالاب انزلی از شمال به شهرستان انزلی، از جنوب به شهرستان صومعه سرا، از شرق به پیربازار و از غرب به کپورچال و آبکنار انزلی محدود است.

تالاب بین‌ المللی انزلی محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مامن پرندگان بومی و مهاجر است. تالاب انزلی با بیش از ۱۰۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه ماهی، صدها گونه موجودات گیاهی اکوسیستم کم نظیری دارد که خصوصا در منطقه حفاظت شده سرخانکل از آنان محافظت می شود. تالاب انزلی از سال ۱۳۵۴ جزو تالاب های بین‌ المللی تحت حفاظت شد و مهمترین منبع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است. تالاب بین‌المللی انزلی از سالیان دور همه ساله پذیرای مسافران بی شمار داخلی و جهانگردان خارجی است.

این تالاب، به واسطه گیاهان، جانوران و مورفولوژی و شکل بستر ارتباط با دریا و رژیم رودها دارای محیط زیستی ویژه است. معروف ترین گیاه تالاب انزلی که شهرت جهانی دارد «لاله تالابی»است که تالاب را به این دلیل تالاب لاله مردابی می‌خوانند. تنوع زیستی بالای تالاب آن را برای مطالعه پرندگان مناسب کرده‌ است. حواصیل ها، اردک سانان، مرغابی سانان کشیم بزرگ، کشیم سیاه گردن، یلوه کوچک، کاکایی و … از پرندگان این تالاب شمرده می‌شوند. گیاهان تالاب به سه دسته غوطه ور، گیاهان شناور و گیاهان حاشیه‌ ای تقسیم می‌شود.

به گفته کارشناسان، تالاب انزلی، وسیع ترین و زیباترین تالالب دنیاست. نیزارهای اطراف تالاب، همراه با گیاهان سطح آبی و آلاله های رنگارنگ و زیبایش، چشم ها را خیره می کند. زیرا تابلویی زیباتر از تالاب انزلی در جهان وجود ندارد. وسعت این تالاب فصول زمستان و بهار به علت افزایش بارندگی به حدود ۱۲۰ کیلومتر مربع می رسد و در تابستان و پاییز به حدود ۸۰ کیلومتر تقلیل می باید. مرداب انزلی از جالب ‌ترین و بزرگترین زیستگاه‌ های طبیعی جانواران ایران محسوب می ‌شود و در مجموع با توجه به زیبایی های چشمگیر خود می تواند به عنوان اکوسیستم آبی – طبیعی، گردشگران زیادی را به خود جلب کند.

تالاب انزلی به وسیله یک کانال کشتیرانی که از طریق دو موج شکن انزلی واقع در تاسیسات بندرگاه انزلی حمایت و به دریای خزر متصل می باشد. تالاب انزلی در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالاب های بین ‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و گفتنی است که تالاب انزلی با تالاب کوشیرو در پارک ملیکوشیرو شیتسوگن پیوند خواهر خواندگی دارد.

تالاب انزلی جزء تالاب های طبیعی و آب شیرین کشور بوده و دارای ۱۱ رود اصلی و ۳۰ رود فرعی است که پس از آبیاری مزارع و شالیزارها به همراه جریان های سطحی حوزه آبریز تالاب به آن وارد می شوند. حداکثر عمق آب تالاب در بهار و در نواحی غربی تالاب به ۲٫۵ متر می رسد که به دلیل نوسان های سطح آب دریای خزر، این مقدار متغیر است.

مشخصات جوی تالاب انزلی شبیه به انزلی و غازیان است، به جز آن که مقدار رطوبت تالاب بیشتر از مناطق مجاور است. مختصات جوی این منطقه با حداکثر مقدار بارندگی سالیانه در زمستان و حداکثر رطوبت در تابستان مشخص می گردد. حداقل حرارت در زمستان نزدیک و یا مساوی صفر درجه سانتیگراد و به ندرت پایین صفر و حداکثر بین ۳۳ تا ۳۶ درجه سانتیگراد در اواسط تابستان از ایستگاه های هواشناسی محلی گزارش شده است.

مشکل مهم تالاب انزلی آلودگی روز افزون آب آن است. چرا که تقریباً فاضلاب تمام خانه های مسکونی و اغلب کارخانه ها و کارگاه های صنعتی واقع در اطراف تالاب به درون آن و یا به داخل رودخانه هایی که به تالاب می ریزند سرازیر می شوند. از دیگر دلایلی که موجب تهدید تالاب انزلی شده، افزایش سطح رسوب‌ ها که باعث کاهش عمق این تالاب شده و هم‌ چنین تغییر کاربری زمین‌ها و تبدیل بخشی از اراضی حاشیه تالاب به زمین‌های کشاورزی است. در همین حال فاضلاب گوهررود و زرجوب بعد از ریخته ‌شدن به رودخانه پیربازار، راهی تالاب انزلی می‌شود که وضعیت آلودگی مرداب انزلی را تشدید می‌کند. این موارد نیازمند توجه ویژه برای نجات یکی از بزرگترین منابع زیست محیطی کشور است و عملکر به مراتب بهتری را از سوی مسئولین مربوطه می طلبد.