دلایل بی‌حسی و گزگز شدن دست و پا چیست؟

بی‌حسی به از بین رفتن حس در بخشی از بدن می‌گویند که معمولا در دست و پا اتفاق می‌افتد. بی‌حسی معمولا با گزگز شدن همراه است (یا همان احساس سوزن زدن به پوست). گرچه اکثرا این علائم موقتی است و علل خطرناک و وخیمی ندارد اما گاهی نشان‌دهنده مشکلات جدی هستند و نیاز است جهت تشخیص به پزشک مراجعه شود.

خواب رفتن دست و پا

یکی از مهمترین دلایل بی‌حس شدن یا گزگز کردن دست و پا، خواب رفتن دست و پاست که به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در وضعیتی غیرمعمول رخ می‌دهد.اکثر ما وقتی از خواب بیدار می‌شویم احساس می‌کنیم دستمان خواب رفته زیرا تمام طول شب دست زیر سر قرار داشته‌است. چنین شرایطی به دلیل فشار بیش از حد روی عصب رخ می‌دهد و با حرکت دادن قسمت خواب رفته و برگرداندن آن به حالت نرمال، سریعا مشکل برطرف می‌شود. این وضعیتی خوش‌خیم است و در صورت رخ دادن نیازی به مراجعه به پزشک نیست. سعی کنید از این به بعد در پوزیشن خواب دقت کنید تا فشاری به عصب‌ها وارد نشود.

آسیب مداوم عصب (سندرم تونل کارپ)

به طور مشابه بی‌حسی و گزگز شدن می‌تواند به دلیل آسیب موضعی عصب باشد که به دلیل فعالیت‌های مکرر اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین آن سندرم تونل کارپ است که به خاطر فشار دائم بر روی عصب میانی ایجاد می‌شود و امروزه بیشتر در میان کسانی دیده می‌شود که بیشتر زمان خود را به استفاده از کیبورد می‌گذرانند. در هر صورت این سندرم (و دیگر سندرم‌ها که دیگر عصب‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد) در میان دوچرخه‌سوارها، نجارها، قصاب‌ها و دیگر کسانی که مشاغلی دارند که مستلزم فعالیت‌های مکرر و دائم است، دیده می‌شود.

استراحت، وقفه‌های متناوب، استفاده از splint، درمان موضعی با یخ، داروهای ضدالتهابی، درمان‌های فیزیکی و تغییر شرایط کاری و کم کردن فعالیت‌های مداوم به جهت کاهش فشار روی عصب‌ها از جمله روش‌های درمانی است.

مشکلات نورولوژیکی

از سویی دیگر بی‌حسی و گزگز شدن می‌تواند مربوط به اختلالات نورولوژیکی باشد و ممکن است چندان نیز خوش‌خیم نباشد.

تقریبا تمام مشکلات نورولوژیکی موجب بی‌حسی و گزگز شدن می‌شود. در چنین صورتی بی‌حسی و گزگز شدن می‌تواند نشانه هشدار برای وقوع مشکلی جدی باشد. در ادامه لیست مختصری از برخی شرایطی که مشکلات نورولوژیکی ایجاد می‌کنند و موجب بی‌حسی و گزگز شدن می‌شود، ارائه می‌گردد:

• دیابت
• سوء مصرف الکل
• تومور مغزی، آنوریسم یا ناهنجاری‌های شریانی
• اختلالات نخاعی (شامل دیسک فتق)
• تصلب بافت چندگانه
• آنوریسم آئورت
• سکته مغزی
• حمله گذرای ایسکمی (Transient ischemic attack)
• نوروپاتی محیطی
• بیماری رینود (Raynaud)
• زونا
• بیماری لایم (Lyme)
• قرار گرفتن در معرض سم
• واسکولیت
• شیمی درمانی

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

لازم نیست که هر بار که عضوی از بدن دچار خواب رفتگی شد به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر علت آن مشخص باشد و علائم آن پس از مدتی برطرف شود. همچنین لزومی ندارد با مشاهده اولین علائم سندرم تونل کارپ به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است با چند اقدام کوچک و کاهش فشار بر روی عصب میانی این مشکل برطرف شود.

اما اگر بی هیچ دلیل دچار بی‌حسی و گزگز شدن شدید، باید به پزشک مراجعه کنید. شرایطی که چنین علائمی را ایجاد می‌کند زیادند و بسیاری از آنها مستلزم درمانند نه تنها به این خاطر که بی‌حسی و گزگز شدن از بین برود بلکه به این خاطر که از بروز مشکلات جدی‌تر پیشگیری شود.

اگر بی هیچ دلیل مشخصی مدام دچار بی‌حسی و گزگز شدن می‌شوید و این حالت مدام بدتر می‌شود و همچنین دو سمت بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا فقط بخشی از دست یا پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر این علائم بدون هیچ فشاری بر روی عصب رخ داد یا اینکه پس از وارد آمدن آسیبی به سر خود را نشان داد، سریعا به اورژانس مراجعه کنید.