درباره عمل کولکتومی چه می‌دانید؟

عمل کولکتومی یک روش جراحی برای برداشتن تمام (کولکتومی کامل) یا بخشی از روده بزرگ است. کولون یا همان روده بزرگ یک اندام بزرگ لوله مانند در انتهای مجاری گوارشی است. جراح ممکن است، کولکتومی را برای درمان مشکلات زیر انجام دهد:

• سرطان کولون
• اختلالات گوارشی
• انسداد کولون
• آسیب در کولون

انواع کولکتومی، شامل موارد زیر است: 

• کولکتومی توتال که در آن روده بزرگ به طور کامل برداشته می‌شود.
• کولکتومی جزئی که در آن بخشی از کولون برداشته می‌شود. این روش کولکتومی ساب توتال نیز نامیده می‌شود.
• همی کولکتومی شامل برداشت سمت راست یا چپ کولون است.
• پروکتوکولکتومی که شامل برداشت کولون و رکتوم است.

جراحی معمولا به روش‌های دیگری برای اتصال مجدد بخش‌های باقی مانده مجاری گوارشی و دفع مواد زائد از بدن نیاز دارد.

علت انجام عمل چیست؟ 

کولتومی روده بزرگ برای درمان و پیشگیری از برخی بیماری‌های درگیر کننده کولون انجام می‌شوند. از جمله این بیماری‌ها:

خونریزی که قابل کنترل نیست:	خونریزی شدید کولون ممکن است با برداشتن بخشی از روده بزرگ به کمک کولکتومی قابل کنترل باشد.
انسداد روده:	انسداد کولون یک وضعیت اورژانسی است که به کولکتومی توتال یا ساب توتال نیاز دارد.
سرطان کولون:	سرطان کولون در مراحل اولیه ممکن است به برداشتن بخش کوچکی از کولون به کمک عمل نیاز داشته باشد. سرطان در مراحل آخر اغلب به برداشتن بخش بیشتری از روده بزرگ نیاز دارد.
بیماری کرون:	اگر داروها در درمان بیماری کرون موثر نباشند، برداشتن بخش درگیر روده بزرگ از طریق جراحی به طور موقت نشانه‌ها و علائم را برطرف می‌سازد. در مواردی که تغییرات پیش سرطانی در طول تست‌های انجام شده (کولونوسکوپی) دیده شده است، کولکتومی روده بزرگ می‌تواند یک گزینه درمانی باشد.
کولیت اولسراتیو:	اگر داروهای در کنترل نشانه‌ها و علائم کولیت اولسراتیو موثر نباشند، کولکتومی توتال برای درمان این بیماری توصیه می‌شود. اگر تست‌های انجام شده نشان دهنده وجود تغییرات پیش سرطانی باشند، عمل می‌تواند یک گزینه درمانی باشد.
دیورتیکولیت:	اگر دیورتیکولیت بازگشت کند و یا شما دچار عوار دیورتیکولیت شوید، پزشک عمل جراحی کولکتومی را توصیه می‌کند.
جراحی پیشگیرنده:	اگر شما به علت تشکیل پولیپ‌های پیش سرطانی چندگانه در معرض خطر بالای سرطان کولون باشید، شما کاندید انجام کولکتومی توتال برای پیشگیری از سرطان در آینده هستید. جراحی کولکتومی می‌تواند گزینه درمانی برای افراد مبتلا به شرایط ژنتیکی که خطر سرطان کولون را افزایش می‌دهند، مانند پولیپوز آدنوماتوز فامیلی یا بیماری لایم، است. در مورد گزینه‌های درمانی موجود با پزشک مشورت کنید. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد روش مناسب را میان انواع کولکتومی انتخاب کنید. در مورد مزایا و معایب هر یک با پزشک جراح صحبت کنید.

عوارض عمل: 

جراحی ممکن است، عوارض جدی را به دنبال داشته باشد. خطر بروز عوارض به وضعیت سلامت، نوع کولکتومی و رویکرد جراح در انجام جراحی بستگی دارد. به طور کلی، این عوارض عبارتنداز:

• خونریزی
• لخته‌های خونی در ساق پاها (ترومبوز عمقی ورید) و ریه‌ها (آمبولی ریه)
• عفونت
• آسیب به اندام‌های نزدیک کولون مانند مثانه و روده کوچک
• شکاف در بخیه‌ها که بخش‌های باقی مانده دستگاه گوارش را به هم متصل کرده‌اند.

نحوه انجام جراحی: 

در روز جراحی، فشار خون و تنفس شما مورد بررسی قرار می‌گیرند. شما یک آنتی بیوتیک را از طریق ورید بازو دریافت می‌کنید. حال بر روی تخت مخصوصی دراز می‌کشید. با دریافت داروی بیهوشی عمومی شما در حالتی مانند خواب قرار می‌گیرید تا در طول عمل کولکتومی هوشیار نباشید. جراحی به دو طریق انجام می‌شود:

۱- کولکتومی باز: 

جراحی کولکتومی باز شامل ایجاد یک شکاف بزرگ در شکم و دسترسی به روده بزرگ است. جراح از ابزار جراحی برای آزاد کردن کولون از بافت‌های احاطه کننده استفاده می‌کند و سپس کولون را به طور کامل یا بخشی از آن برش می‌دهد.

۲- کولکتومی لاپاروسکوپیک: 

کولکتومی لاپاروسکوپیک یا کولکتومی با تهاجم کمتر شامل ایجاد چند شکاف کوچک در شکم است. جراح یک دوربین کوچک را از طریق یک شکاف و ابزار جراحی را از طریق شکاف‌های دیگر وارد شکم می‌کند. جراح در حالی که از ابزار برای آزاد کردن کولون از بافت‌های احاطه کننده استفاده می‌کند، تصاویر موجود در نمایشگر را مشاهده می‌کند. حال روده بزرگ از طریق یکی از شکاف‌های کوچک به بیرون از شکم آورده می‌شود. این نوع از کولکتومی امکان انجام جراحی خارج از بدن را فراهم می‌کند. زمانی که عمل انجام می‌شود، پزشک مجددا کولون را از طریق شکاف به داخل شکم باز می‌گرداند.

کولکتومی لاپاروسکوپیک درد و دوره ریکاوری بعد از جراحی را کاهش می‌دهد، اما همه افراد کاندید مناسبی برای انجام این نوع از عمل کولکتومی نیستند. همچنین در برخی موارد جراحی به صورت کولکتومی لاپاروسکوپیک آغاز می‌شود، اما شرایط موجب می‌شود که جراح عمل را به صورت کولکتومی باز ادامه دهد. زمانی که کولون ترمیم شده و یا برداشته می‌شود، جراح مجددا اندام‌های مجاری گوارشی را به هم متصل می‌کند، تا امکان دفع مواد زائد فراهم شود.

گزینه‌های مورد برای این کار عبارتند از: 

• اتصال مجدد بخش‌های باقی مانده کولون: جراح ممکن است بخش‌های باقی مانده کولون را به یکدیگر بخیه کند و یک آناستوموز روده تشکیل دهد. بدین ترتیب مدفوع مانند گذشته از بدن دفع می‌شود.
• اتصال روده به یک حفره ایجاد شده در شکم: جراح ممکن است کولون یا روده کوچک را به یک حفره کوچک در شکم متصل کند. این کار امکان دفع مدفوع از طریق این حفره را فراهم می‌کند. همچنین ممکن است کیسه‌ای به انتهای حفره متصل شده و مدفوع را جمع آوری کند. این حالت می‌تواند موقت یا دائمی باشد.
• اتصال روده کوچک به مقعد: بعد از برداشتن کولون و رکتوم (پروکتوکولکتومی)، جراح ممکن است به کمک بخشی از روده کوچک برای ایجاد کیسه‌ای استفاده کند که به مقعد شما متصل می‌شود. این کار امکان دفع نرمال مدفوع را فراهم می‌کند، در حالی که چند بار در روز دفع مدفوع آبکی را تجربه کنید.

جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب