با انواع بیماری مقاربتی علائم و درمان آن آشنا شوید
علائم بیماری مقاربتی قابل مشاهده نیست
مـتاسفانه این روزها شیوع بیماری‌ها و عفونت‌هایی که از طریق ارتباطات جنسی منتقل می‌شوند بسیار گسترده شـده است و تمام افرادی که از نظر جنسی فعال هستند در معرض خطرات ناشی از این بیماری مقاربتی قرار دارند. بـرخـی از آنـها با درد، زخم و ترشحات زیاد همراه هستند امـا سـایر آنها بدون هیچ گونه نشانه‌ای بوده و برای مدت زمـان طـولانی بـه صورت نهفته باقی مانده و ممکن است سـهـوا بـه دیگران منتقل شوند. تعدادی از بیماری‌ها قابل درمـان بـوده و بـرخـی دیـگـر درمـان نـاپـذیـرند. کسانی که مـی‌خـواهـنـد برای اولین بار با فردی ارتباط جنسی برقرار کنند باید مراقب باشند و از خود محافظت کنند. بهتر است پیـش از انجام هرگونه رابطه‌ای کلیه آزمایشـ‌های پزشکی را انـجـام دهـیـد تـا از سـلامـت فردی خود و شخص مقابل آگاهی لازم را بدست آورید. در این بخش برای بالا بردن اطلاعات شما در مورد مسائل جنسی و بیماری‌هایی که سلامت جنسی شما را به خطر می‌اندازند لیستی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی را به طور خلاصه فراهم آورده‌ایم. شما را آگاه می‌کنیم که این قبیل بیماری‌ها چگونه منتقل می‌شوند، علائم آنها چیست و روش‌های درمانی هر یک به چه صورت انجام می‌پذیرد.
بیماری مقاربتی چیست؟
بیماری‌های مقاربتی (STD) یا عفونت‌های منتقله‌ی آمیزشی (STI) انواعی از بیماری است که طی رابطه‌ی جنسی (دهانی، مقعدی یا واژنی) به افراد منتقل می‌شود. تقریبا همه‌ی افراد در مقابل بیماری های مقاربتی آسیب‌پذیر هستند و هرچه قدرت ایمنی بدن افراد پایین‌تر باشد احتمال ابتلا به این دسته از بیماری‌ها بیشتر است. استفاده از وسایلی مثل کاندوم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی را کم کند اما هنوز هیچ روش بدون خطا و کاملا مطمئنی برای جلوگیری از ابتلا به این دسته از بیماری‌ها وجود ندارد.
علائم بیماری های مقاربتی همیشه قابل‌مشاهده نیست. روش درمان بعضی از انواع بیماری های مقاربتی بسیار ساده است، اما مدیریت سایر بیماری‌ها نیازمند درمان‌های بسیار کامل و دقیق است. برای پیشگیری از ابتلابه بیماری های مقاربتی یا درمان به‌موقع آنها باید همیشه خود را مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت مشاهده‌ی علائم بیماری، فورا به پزشک مراجعه کنید و بیماری را درمان کنید. همچنین علاوه‌بر شما شریک جنسی‌تان هم باید از این موضوع مطلع شود و تحت معاینه و درمان قرار بگیرد.
به‌خاطر داشته باشید درصورتی‌که بیماری مقاربتی شما درمان نشود، خطر ابتلابه سایر بیماری‌های مقاربتی مثل اچ‌آی‌وی (HIV) در شما افزایش خواهد یافت. زیرا بیماری های مقاربتی، دستگاه ایمنی را در ناحیه‌ی تناسلی یا منبع ایجاد عفونت تحریک می‌کند و به‌این‌ترتیب خطر انتقال HIV بیشتر می‌شود. همچنین بعضی از انواع بیماری های مقاربتی سبب ایجاد ناباروری می‌شوند.
نشانه‌های معمول بیماری‌های مقاربتی
معمولا بیماری های مقاربتی علائم و نشانه‌های خاصی ندارند. به‌همین‌دلیل هر فرد، بدون اینکه از وجود بیماری در خود آگاه باشد می‌تواند آن را به همسر خود منتقل کند. بنابراین لازم است در طول رابطه‌ی جنسی از وسایل حفاظتی مناسب مثل کاندوم (که یکی از راههای جلوگیری از بارداری هم هست) استفاده کنید. همچنین لازم است تا به‌طور‌مرتب برای معاینه‌های بالینی به پزشک مراجعه کنید تا قبل از انتقال بیماری به شریک جنسی، بتوانید بیماری را شناسایی و درمان کنید.
بعضی از این بیماری‌ها مثل هپاتیت می‌تواند بدون داشتن رابطه‌ی جنسی و از طریق تماس با خون فرد آلوده منتقل شود، ولی سایر بیماری‌ها مثل سوزاک فقط طی رابطه‌ی جنسی منتقل می‌شوند. در ادامه ۴ بیماری مقاربتی مهم را برایتان معرفی کرده‌ایم.
بیماری‌های مقاربتی آمیزشی درمان‌پذیر
|
سوزاک |
روش انتقال: از طریق ارتباط دهانی، مهبلی، مقعدی و همچنین از طریق مادر آلوده به فرزند در هنگام بارداری علائم برای مردان: ترشحات زردرنگ و غلیظ آلت تناسلی، احساس سوزش به هنگام دفع ادرار برای خانم ها: افزایش ترشحات مهبلی، سوزش به هنگام خروج ادرار و خونریزی‌های نامرتب قاعدگی درمان: آنتی بیوتیک‌ها |
|
سفیلیس |
روش انتقال: ارتباط دهانی، مهبلی، مقعدی و یا از طریق لمس کردن قسمت‌های عفونی علائم: پس از گذشت مدت زمان ۲ تا ۴ هفته پس از ابتلا به بیماری زخم‌های شدید گرد و بی‌دردی در محل عفونی شده پدید می‌آیند درمان: پنیسیلین |
|
کلامدیا |
روش انتقال: ارتباط دهانی، مهبلی، مقعدی
علائم در مردان: احساس درد به هنگام خروج ادرار، ترشحات آلتی و بروز گلو درد در صورت وجود ارتباط دهانی در زنان: نیز دفع ادرار همراه با درد شدید، ترشحات مهبلی و گلو درد در صورت ارتباط دهانی درمان: آنتی بیوتیک‌ها |
بیماری‌های مقاربتی غیرقابل درمان
|
ویروس تبخال انسانی (HSV) نوع اول |
روش انتقال: لمس کردن، بوسیدن و یا برقراری تماس جنسی با نقاط حامل ویروس مثل جوش‌ها و خراش‌ها. ارتباط دهانی
علائم: زخم‌های سرد و جوش‌های خیلی گرم که بر روی لب‌ها ، داخل حفره دهان، گلو و در موارد نادر بر روی آلت تناسلی ظاهر می‌شود. درمان: داروهایی برای درمان موضعی تجویز می‌شوند مثل آسایکلویر و یا والاکسیکلویر. به خاطر داشته باشید که این روش‌های درمانی تنها رشد بیماری را متوقف و یا کند می‌کنند ولی بیماری به طور کامل درمان نمی‌شود و از بین نمی‌رود. |
|
ویروس تبخال دستگاه تناسلی(HSV) نوع دوم |
روش انتقال: ارتباط دهانی، مهبلی و یا مقعدی. این بیماری ممکن است در ارتباط دهانی منتقل شود
علائم: ایجاد برآمدگی‌های قرمز رنگ و دردناک در اطراف آلت تناسلی، پایین باسن و ران‌ها. البته ممکن است این برآمدگی‌ها در خانم‌ها درون مهبل و رحم نیز پدید آیند. دفع ادرار همراه با درد شدید، تب، درد و ورم سینه‌ها و سایر غدد از دیگر نشانه‌های این بیماری می‌باشند. درمان: داروهای تجویز شده توسط پزشک معالج از قبیل آسایکلویر، فامسیا کلویر و والاکسی سایکلویر. به خاطر داشته باشید که مصرف این داروها تنها رشد این بیماری را متوقف می‌کنند و به منزله نوعی درمان قطعی جوش‌های آلت تناسلی به شمار نمی‌روند. |
|
ویروس هپاتیت: E,D,C,B,A روش انتقال: |
ارتباط جنسی به ویژه ارتباط مقعدی (و یا تماس با مدفوع آلوده) که بیشتر مربوط به نوع A است، تزریق خون آلوده ( به ویژه در نوع C,B ).
علائم: نشانه‌های این بیماری تقریبا شبیه به آنفلونزاست و در موارد شدیدتر با تب، دردهای شکمی، استفراغ، یرقان (زردی پوست و چشم‌ها) همراه است. درمان: استراحت مطلق، مصرف مایعات و گاهی اوقات نیز مصرف آنتی بیوتیک برای جلوگیری از بروز باکتری‌های نهفته. برای هپاتیت B نوعی واکسن درست شده است اما باید توجه داشت که واکسن‌ها تنها از ابتلا به بیماری جلوگیری می‌کنند و نوعی روش درمانی به حساب نمی‌آیند. |
|
زگیل آلت تناسلی (برآمدگی ویروسی در انسان یا HPV) |
روش انتقال: از طریق ارتباط جنسی و یا تماس با حوله و لباس‌های آلوده.
علائم برای مردان: ظاهر شدن زگیل‌های بدون درد (معمولا شبیه به گل کلم) بر روی قضیب، پوست ختنه گاه، بیضه‌ها و مجرای پیشاب داخلی. در خانم‌ها: این زگیل‌ها بر روی فرج و لب‌های آن، دیواره مهبل و داخل رحم ظاهر می‌شوند. همچنین این امکان وجود دارد که زگیل‌ها در اطراف مقعد و یا حتی در روده نیز هم در مردان و هم زنان پدید آیند. درمان: زگیل‌ها را می‌توان از طریق انجماد، سوزاندن و جراحی لیزیک برداشت. اما هیچ تضمینی برای عدم رشد مجدد آنها وجود ندارد. |
|
ایدز (سندرم اکتسابی فقدان ایمنی بدن) و HIV (ویروس انسانی کمبود مصونیت بدن) |
روش انتقال: ارتباط جنسی، تزریق خون آلوده، و همچنین انتقال بیماری از مادر آلوده به جنین در طول زمان بارداری، وضع حمل و یا شیر دادن به نوزاد.
علائم: HIV نشانه‌هایی شبیه به آنفلونزای خفیف را دارد و ممکن است پیش از اینکه ایدز آشکار شود برای سال‌های متمادی نهفته باقی بماند. نشانه‌های ایدز نیز شامل تب، کاهش وزن، خستگی بیش از اندازه، اسهال و عفونت‌هایی که در برخی موارد نادر منجر به بروز سرطان می‌شوند ( مثل تومور سرطانی کاپوسیز) و ذات الریه می‌باشد. درمان: مخلوطی از داروهای ضد ویروس و آنهایی که رشد سلول‌های بیماری را متوقف می‌کنند و سایر داروها. |
معرفی انواع بیماری‌های مقاربتی (STDs)
شپش ناحیه تناسلی (Crabs)
احتمالا نام شپش را در مورد موی سر زیاد شنیده‌اید. گاهی نیز ممکن است در موهای ناحیه شرمگاهی موجودات ریز انگلی یافت شوند که ظاهری بسیار متفاوت از شپش سر یا بدن دارند. این موجودات در حین تماس نزدیک از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. شپش ناحیه تناسلی با لوسیون‌های بدون نسخه از بین می‌روند.
علائم: خارش شدید، تخم‌های ریز چسبیده به موی ناحیه شرمگاهی، شپش‌های در حال حرکت.
گال (Scabies)
گال عفونت خارشی ایجاد شده توسط مایت کوچکی است پوست انسان را سوراخ کرده و زیر پوست می‌رود و تخم گذاری می‌کند. گال همیشه یک بیماری مقاربتی نیست چون از طریق هر گونه تماس پوست با پوست می‌تواند گسترش پیدا کند اما در افراد جوانتر اغلب مایت‌ها در حین رابطه جنسی منتقل می‌شوند. گال با کرم‌های تجویزی درمان می‌شود.
علائم: خارش شدید به ویژه شب هنگام و ضایعات پوستی جوش مانند. ممکن است ظاهر شدن علائم ۲ تا ۶ هفته طول بکشد.
ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1)
برخی افراد گاهی اوقات بر روی لب تبخال می‌زنند. تبخال به واسطه ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) ایجاد می‌شود. این ویروس معمولا بیماری مقاربتی ایجاد نمی‌کند. ویروس به سادگی در بین اعضای خانواده یا از طریق بوسیدن منتقل می‌شود. ممکن است این ویروس از طریق تماس دهانی یا تناسلی فرد آلوده به ناحیه تناسلی فرد دیگر راه یابد. اگر چه هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد اما داروها می‌توانند دوره آن را کوتاه کرده و یا از بروز آن پیشگیری کنند.
علائم: تبخال هر از گاهی ممکن است بر روی لب ایجاد شود. تاول‌های کوچک یا زخم بر روی دستگاه تناسلی نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2)
بیشتر موارد هرپس تناسلی به واسطه ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2) ایجاد می‌شود. این ویروس به شدت مسری بوده و از طریق رابطه جنسی یا تماس مستقیم با تبخال هرپس منتقل می‌شود. در این مورد هم مانند نوع ۱ درمان قطعی وجود ندارد اما داروهای ضد ویروسی دفعات بروز آن را کاهش داده و به رفع سریعتر علائم کمک می‌کنند.
علائم: تاول‌های پر آب که در ناحیه تناسلی، ران‌ها یا باسن زخم‌های دردناک و پوسته دار ایجاد می‌کنند. این تاول‌ها از طریق تماس دهانی می‌توانند به لب‌ها گسترش یابند.
تریکوموناس (Trichomoniasis)
تریکوموناس بیماری انگلی است که از طریق تماس جنسی گسترش می‌یابد و با دارو درمان می‌شود.
- علائم در مردان: در بیشتر مردان هیچ علامت مشخصی وجود ندارد. در برخی افراد ترشحات خفیف یا سوزش کم در حین دفع ادرار تجربه می‌شود.
- علائم در زنان: زنان ممکن است ترشحات سبز زرد با بوی شدید، خارش واژن یا درد در حین رابطه جنسی یا دفع ادرار را تجربه کنند. علائم معمولا ۵ تا ۲۸ روز پس از ورود انگل شروع می‌شود.
شانکروئید (Chancroid)
شانکروئید بیماری مقاربتی باکتریایی است که در افریقا و آسیا شیوع دارد اما در امریکا نادر است. در این بیماری زخم‌های تناسلی ایجاد می‌شود که می‌تواند باکتری را از فردی به فرد دیگر منتقل کند. آنتی بیوتیک‌ها این عفونت را درمان می‌کنند.
- علائم در مردان: جوش‌های دردناک در روی آلت تناسلی که ممکن است به زخم‌های باز چرکی تبدیل شود، درد در ناحیه تناسلی و کشاله ران.
- علائم در زنان: جوش‌های دردناک در ناحیه تناسلی که می‌تواند به زخم‌های باز تبدیل شود، تورم گره‌های لنفاوی در کشاله ران.
لنفوگرانولوم ونروم (LGV)
بیماری لنفوگرانولوم به واسطه نوعی کلامیدیا ایجاد می‌شود که در امریکا نادر است اما در مردانی که رابطه جنسی با مرد دارند شایعتر است. این بیماری همانند انواع دیگر کلامیدیا با آنتی بیوتیک درمان می‌شود.
علائم: زخم‌های باز در ناحیه تناسلی یا مقعد، سردرد، تب، خستگی، تورم غدد لنفاوی در کشاله ران. در صورتی که بیماری از طریق رابطه جنسی منتقل شده باشد ممکن است موجب خونریزی یا ترشحات مقعدی شود.
بیماری التهاب لگن
خود این بیماری مقاربتی نیست بلکه حاصل عوارض بعدی بیماری‌های مقاربتی درمان نشده به خصوص سوزاک و کلامیدیا است. وقتی باکتری به رحم و اندام‌های تولید مثلی دیگر زن گسترش می‌یابد، این بیماری ایجاد می‌شود. درمان فوری برای پیشگیری از صدمه به باروری لازم است.
علائم: درد پایین شکم، تب، ترشحات غیر معمول، درد در حین رابطه جنسی، دفع ادرار دردناک و لکه بینی. متاسفانه اغلب هیچ یک از این علامت هشدار دهنده وجود ندارند.
چه افرادی در خطر بیماری‌های مقاربتی قرار دارند؟
هر کسی که از نظر جنسی فعال باشد در خطر بیماری مقاربتی قرار دارد و فرقی نمی‌کند چه جنسیت، نژاد، طبقه اجتماعی یا جهت گیری جنسی داشته باشد. نوجوانان و جوانان راحت‌تر از افراد با سن بیشتر به این بیماری‌ها گرفتار می‌شوند. در سن ۲۵ سالگی نیمی از بزرگسالانی که از نظر جنسی فعال هستند، دچار یک بیماری مقاربتی می‌شوند. داشتن چند شریک جنسی خطر بیماری‌های مقاربتی را افزایش می‌دهد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا بیان می‌کند که برخی از این بیماری‌ها مانند سیفلیس در مردانی که با مرد دیگری رابطه جنسی دارند شایعتر است.
آیا افرادی که تاکنون رابطه جنسی نداشته‌اند، ممکن است به بیماری‌های مقاربتی مبتلا شوند؟
بله. بسیاری از این بیماری‌ها از طریق هر نوع فعالیت جنسی از جمله تماس پوستی یا دهانی می‌تواند گسترش یابد. به خصوص در مورد بیماری‌های مقاربتی که ضایعات یا زخم‌های تناسلی ایجاد می‌کنند این امر صادق است. از طرفی برخی از این بیماری‌ها به طرق دیگر (غیر جنسی) نیز گسترش می‌یابند.
پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی
بهترین راه پیشگیری از این بیماری‌ها این است که از هر گونه تماس جنسی محافظت نشده خودداری کرده و روابط جنسی را به صورت تک همسری و روابط زناشویی بلند مدت داشته باشید. برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های مقاربتی اقدامات زیر را انجام دهید:
- از شریک جنسی خود بپرسید آیا به بیماری مقاربتی ابتلا دارد یا نه
- پیش از فعالیت جنسی از شریک جنسی خود بپرسید ایا تا کنون آزمایش داده است
- از کاندوم استفاده کنید
- اگر همسر شما هر یک از علائم بیماری مقاربتی را دارد از فعالیت جنسی با او خودداری کنید
- از علائم این بیماری‌ها آگاه باشید و برای معاینات و چکاپ منظم به پزشک مراجعه کنید
محدودیت کاندوم
اگر چه کاندوم در پیشگیری از گسترش برخی بیماری‌های مقاربتی بسیار مفید است اما در مقابل همه موثر نیست. کاندوم در جلوگیری از انتقال سوزاک، کلامیدیا، ایدز و تریکوموناس موثر است اما در مقابل هرپس، سیفلیس و زگیل تناسلی از فرد محافظت نمی‌کند. این عفونت‌ها می‌توانند از طریق تماس پوست با ضایعات پوستی عفونی که توسط کاندوم پوشیده نمی‌شوند، گسترش یابند. همچنین کاندوم هیچ محافظتی در مقابل شپش ناحیه تناسلی و گال ارائه نمی‌دهد.
چگونه به همسر خود بگوییم
اگر فکر می‌کنید بیماری مقاربتی دارید، هر چه زودتر به اطلاع شریک جنسی خود برسانید. حتی اگر پیش از این تحت درمان قرار گرفته‌اید یا از کاندوم استفاده می‌کنید، باز هم ممکن است عفونت را به او منتقل کنید. در برخی بیماری‌های مقاربتی پزشک توصیه می‌کند هر دو زوج همزمان تحت درمان قرار بگیرند. ممکن است مطرح کردن این موضوع دشوار باشد، برخی از نوشتن به جای گفتن استفاده می‌کنند. در هر صورت باید اجازه دهید همسرتان سوالات خود را بپرسد و احساسات خود راجع به این موضوع را بروز دهد.
بیماری‌های مقاربتی و بارداری
زنان باردار باید وجود بیماری‌های مقاربتی را بررسی کنند. این بیماری‌ها ممکن است موجب زایمان زودرس و عوارضی در حین زایمان شوند. بسیاری از این بیماری‌ها ممکن است در حین بارداری، زایمان یا پس از تولد نوزاد، از مادر به کودک منتقل شود. تاثیرات بیماری‌های مقاربتی بر نوزاد می‌تواند شامل وزن کم هنگام تولد، مرده به دنیا آمدن، مشکلات عصب شناختی، کوری، بیماری کبدی و عفونت‌های جدی باشد. برای به حداقل رساندن این خطرات درمان‌هایی وجود دارد. درمان در حین بارداری می‌تواند برخی بیماری‌های مقاربتی را درمان کرده و خطر گسترش عفونت به کودک را کاهش دهد.
آیا ممکن است بیماری مقاربتی درمان شده دو باره باز گردد؟
بیشتر درمان‌های بیماری‌های مقاربتی از شما در مقابل عفونت مجدد محافظت نمی‌کنند. یک دوره مصرف دارو می‌تواند سوزاک، سیفلیس، کلامیدیا یا تریکوموناس را درمان کند اما در صورت مواجهه مجدد با عامل بیماری زا عفونت جدید می‌تواند اتفاق بیفتد. اگر همسر شما درمان نشده باشد ممکن است دوباره از او عفونت را بگیرید و مدام به هم منتقل کنید. اگر احتیاط‌های لازم را رعایت نکنید، ممکن است خیلی زود دوباره به بیماری مبتلا شده یا حتی گرفتار نوع دیگری از این بیماری‌ها شوید.
جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب