عفونت مجاری ادراری چیست؟

عفونت های مجاری ادراری از شایع ترین بیماری های عفونی بوده و سالانه افراد زیادی به دلیل درمان  این بیماری به درمانگاهها، پزشکان و بیمارستان ها مراجعه می کنند و هزینه های زیادی صرف درمان این عفونت ها می شود. دو سوم افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند زنانی هستند که در سنین باروری به سر می برند.

یک زن از پنج زن حداقل یک بار در طول زندگی اش عفونت های مجاری ادراری را تجربه خواهد کرد و برخی زنان بیشتر از این را تجربه می کنند. خوشبختانه، اکثر عفونت های مجاری جدی نبوده و می توانند به آسانی با درمانهای آنتی بیوتیکی درمان شوند. اما با اینحال برخی  عفونتها سرسخت و لجوج بوده و برخی اوقات چند هفته بعد از درمان مجددا برمی گردند. تقریبا ۲۰ درصد زنانی که دچار عفونتهای مجاری ادراری می شوند مجددا عفونت دیگری را هم تجربه خواهند کرد و ۳۰ درصد از زنانی که ۲ بار به این عفونتها دچار شده اند برای بار سوم نیز مبتلا خواهند شد. و حدود ۸۰ درصد از کسانی که ۳ بار این بیماری را تجربه کرده اند برای بار چهارم هم آن را تجربه خواهند کرد. اگر عفونتهای مجاری ادراری بدون درمان رها شوند می توانند به بیماریهای پیچیده دیگری منجر شوند، بنابراین نباید از آنها چشم پوشی کرد.

مجاری ادراری شامل ۲ کلیه، ۲ حالب یا میزنای، مثانه و مجرای خروجی مثانه می باشد. کلیه ها مواد زاید و آب را از خون برداشته و ادرار تولید می کنند. ادرار از لوله های ماهیچه ای به نام حالب یا میزنای عبور کرده و وارد مثانه می شود. مثانه اندام بادکنک مانندی است که از ماهیچه، بافت پیوندی و اعصاب تشکیل شده و زمانی که از ادرار پر می شود متورم شده و باد می کند. ادرار در مثانه تجمع می یابد تا وقتی که توسط لوله دیگری به نام مجرای خروجی مثانه از بدن دفع شود. ۲ گروه ماهیچه : ماهیچه های بستر لگن و اسفنکترهای ادراری فعالیت مجرای خروجی مثانه و گردن مثانه را کنترل می کنند. این ماهیچه ها در اکثر موارد  باید با یکدیگر عمل کنند تا ادرار را در مثانه نگه دارند و در زمان مناسب اجازه دهند که مثانه خالی شود.

اکثر عفونت های مجاری ادراری بوسیله انواع مختلفی از باکتری ها ایجاد می شود، مثل اشرشیا کولی یا E.coli  که در مدفوع وجود دارد. در زنان جوان باکتری استافیلو کوک ساپرو فیتیکوس علت شایع ایجاد عفونت های مجاری ادراری می باشد. به دلیل اینکه در زنان  منافذ روده، واژن و ادرار خیلی نزدیک به هم هستند، انتشار باکتری ها و ورود آنها به مجاری ادراری و مثانه و برخی اوقات تا کلیه ها آسان می باشد.

عفونت زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها به منفذ خروج ادرار چسبیده و شروع به تکثیر کنند، در این صورت عفونت مجرای خروجی مثانه را ایجاد می کنند. غالبا باکتری ها به درون مثانه نیز انتشار یافته و موجب عفونت مثانه می شوند. اگر این مشکل درمان نشود، عفونت می تواند  به مجاری ادراری داخلی تر انتشار یافته و باعث عفونت کلیه ها یا پیلو نفریت گردد. اگر عفونت کلیه ها درمان نشود می تواند منجر به این گردد که باکتری ها وارد جریان خون شده  و این عفونت می تواند زندگی فرد را به خطر اندازد و برای درمان آن نیاز به بستری شدن در بیمارستان و آنتی بیوتیک های داخل وریدی می باشد.

نشانه های عفونت مجاری ادرای

• فشار زیاد آوردن در هنگام ادرار کردن یا احساس سوزشی دردناک در هنگام ادرار
• احساس فشار زیاد ادرار ولی هر بار حجم ادرار خیلی کم و بریده بریده
• فشار ادرار هر بار زیاد تر شده و مجددا و خیلی سریع  برمی گردد و کنترل ادرار خیلی سخت می شود
• چکه هایی از ادرار  به صورت غیر ارادی در هنگام خواب
• درد در ناحیه زیر شکم، پشت یا پهلوها
• کدر شدن ادرار و وجود رگه های قرمز خون  در آن
•  بوی نامطبوع و تند ادرار
• احساس خستگی، ضعف و سستی
• اگر عفونت به کلیه ها رسیده باشد: تب، لرز، حالت تهوع، استفراغ  و درد پشت علاوه بر فشار زیاد ادرار و ادرار کردن دردناک

دلایل رایج عفونت های مجاری ادراری:

 برخی زنان بیش از زنان دیگر مستعد ابتلا به عفونت های مجاری ادراری هستند، چون در آنها، سلول هایی که در ناحیه واژینال و مجرای خروج ادرار قرار دارند خیلی راحت مورد حمله باکتری ها قرار می گیرند. زنانی که مادران و خواهرانشان بطور مکرر به این بیماری مبتلا می شده اند، بیشتر مستعد ابتلا به این عفونت ها هستند. همچنین احتمال ابتلا به عفونت های ادراری بعد از یائسگی خیلی بیشتر می شود. باز شدن دهانه واژن و مجرای خروج ادرار بعد از یائسگی باعث می شود که این نواحی مقاومت کمتری را در برابر باکتری ها داشته باشند و بطور مکرر به عفونت دچار شوند.

آسیب ها و جراحاتی که به واژن و مجرای خروج ادرار در اثر رابطه جنسی، استفاده از تامپون ها و پدهای بهداشتی  یا خوشبو کننده های زنانه وارد می شود، می توانند به باکتری ها شانس بیشتری برای حمله بدهند. یبوست می تواند منجر به تجمع باکتری اشرشیا کولی در روده شده و احتمال انتشار این باکتری به مجاری ادراری را افزایش دهد.

هر وضعیت غیر عادی در مجاری ادراری که جریان ادرار را متوقف کند، نظیر سنگ کلیه یا افتادگی رحم یا واژن هم می تواند منجر به عفونت یا عفونت های عود کننده گردد. بیماریهایی که بر روی سیستم ایمنی تاثیر گذار هستند مثل دیابت، ایدز و بیماریهای مزمن کلیوی، احتمال ابتلا به عفونت های مجاری ادراری را افزایش می دهند. استفاده طولانی مدت از سوند، لوله نرمی که در بیماران  از طریق مجرای خروج ادرار داخل مثانه گذاشته می شود تا ادرار تخلیه گردد، هم از دلایل رایج ابتلا به عفونت های مجاری ادراری ست.

اگرچه زنان باردار بیشتر از زنان دیگر  مستعد ابتلا به عفونت های ادراری نیستند، با این حال اگر به این عفونتها مبتلا شوند، احتمال زیادی وجود دارد که کلیه های آنها  درگیر عفونت گردند. تغییرات هورمونی و تغییر موقعیت مجاری ادراری در حین بارداری ممکن است باعث سهولت حمله باکتری ها شود. برخی از عفونت ها در زنان باردار می توانند منجر به اوروسپسیس، آسیب کلیوی، فشار خون بالا و تولد نوزاد نارس گردد. همه زنان باردار بایستی بطور دوره ای در حین بارداری آزمایش ادرار انجام دهند. و در صورت ابتلا به عفونت بایستی تحت نظر و طبق صلاحدید پزشک درمانهای موثر و کم ضرر را به کار ببرند تا حتی الا مکان از آسیب به جنین جلوگیری کنند.

راههای پیشگیری از عفونت مجاری ادراری:

 راههای ساده متعددی وجود دارد که می توانید انجام داده و از عفونت مجاری ادراری پیشگیری کنید. برخی از این تکنیک ها ممکن است در طول زمان جواب دهند یا تنها برای برخی زنان موثر باشند. اما به دلیل اینکه هیچ عوارض جانبی ندارند، امتحان کردن آنها  در غالب موارد به منظور جلوگیری از علائم دردناک و آزار دهنده ای که این عفونت ها می توانند به همراه داشته باشند، می ارزد.

• مقادیر زیاد مایعات بنوشید. معادل ۶ تا ۸ لیوان آب یا مایعات دیگر در هر روز می تواند باکتری ها را از سیستم ادراری بیرون بریزد.
• مطمئن شوید که رژیم غذایی تان حاوی مقادیر کافی ویتامین C، از طریق مواد غذایی یا مکمل ها، می باشد. ویتامین C یا آسکوربیک اسید، ادرار را اسیدی کرده  و این امر باعث عدم رشد باکتری ها در آن می شود. نوشیدن آب زغال اخته هم می تواند تاثیر مشابهی را ایجاد کند.
• سعی کنید هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار ادرار کنید. جمع شدن ادرار در مثانه به مدت زیاد مثانه را تبدیل به محلی مناسب برای رشد باکتری ها خواهد ساخت.
• از مصرف اسپری های بهداشتی زنانه و ژل های واژینال خیلی معطر خودداری کنید. این محصولات می توانند باعث ایجاد زخم در مجرای خروج ادرار گردند.

تحقیقات چه می گویند؟

 تحقیقات جدیدی که در مرکز سلامت ملی آمریکا انجام شده است، نشان می دهد که نوع خون زنان نقش مهمی را در احتمال ابتلای آنها به عفونت های مکرر مجاری ادراری بازی می کند. باکتری ها قادر به چسبیدن به سلولهایی  در مجاری ادراری هستند که این امر در برخی از افراد که فاکتورهای خونی ویژه ای دارند  به آسانی اتفاق می افتد.

مطالعات نشان داده اند که کودکان و زنانی که مستعد ابتلا به عفونت های مکرر مجاری ادراری هستند احتمالا دچار کمبود پروتئین های مقابله کننده با عفونت به نام ایمونوگلوبولین ها می باشند. کودکان و زنانی که کمتر به این عفونت ها دچار می شوند دارای میزان نرمالی از این ایمونوگلوبولین ها در مجاری تناسلی و ادراری خود هستند.  با این وجود، حتی اکثر بیماران مبتلا به عفونت های مکرر مجاری ادراری دارای سیستم ایمنی نرمالی هستند.

واکسن ها به منظور کمک به بیماران برای تقویت قدرت طبیعی بدن برای  مقابله  با عفونت ها توسعه یافتند. واکسن ها از باکتری های مرده تهیه می شوند که قادر نیستند مانند عفونت در بدن انتشار یابند، آنها بدن را برای تولید آنتی بادی ها تحریک می کنند که بعدها بتواند در برابر باکتری های زنده مقاومت کند. محققان امروزه در حال آزمایش بر روی واکسن های تزریقی و دهانی هستند و همچنین واکسن هایی که بتوان مانند شیاف در داخل واژن قرار داد.

 درمانهای طبیعی برای عفونت مجاری ادراری

• زغال اخته:ثابت شده است که زغال اخته به اسیدی شدن ادرار کمک کرده و از چسبیدن باکتری ها به دیواره های مثانه و ایجاد عفونت جلوگیری می کند. سعی کنید آبمیوده ۱۰۰ درصد خالص زغال اخته را بنوشید یا میوه تازه آن را مصرف کنید. همه انواع شیرینی های غیر طبیعی  و دیگر موادی که در آبمیوه های غیر طبیعی رایج در فروشگاهها مشاهده می کنید برای شما هیچ سودی ندارند.
• جوش شیرین: وقتی اولین علائم عفونت مجاری ادراری را مشاهده کردید، یک قاشق چایخوری جوش شیرین را با ۲۳۷ سی سی آب مخلوط کنید و بنوشید. این محلول طعم نامطلوبی دارد، اما شما باید خوشحال باشید که این داروی خانگی را استفاده می کنید. جوش شیرین سطح PH اسیدی و آزار دهنده ادرار در هنگام عفونت ادراری را بالا می برد.