با تغذیه مناسب برای بیماران مبتلا به میگرن آشنا شوید

میگرن یکی از اختلالات شدید است که ویژگی آن سردردهای ملایم یا شدید پی درپی است و غالبا با علایمی در سیستم عصبی همراه است. دردهای میگرنی نوعی سردرد یک طرفه (برنیمی از سر تاثیر می‌گذارد) و ضربان دار است که از ۲ تا ۷۲ ساعت می‌تواند ادامه یابد. علائم همراه با آن می‌تواند شامل حالت تهوع، استفراغ، نورگریزی (افزایش حساسیت به نور)، صدا ترسی (افزایش حساسیت به صدا) باشد و درد به طور کلی با بالا رفتن فعالیت بدنی افزایش می‌یابد. به علاوه گاهی فرد دچار اختلال در بینایی و یا تمرکز می‌شود. سازمان بهداشت جهانی، میگرن را ناتوان کننده‌ترین بیماری‌های انسانی شناخته است. به طور کلی ۱۰درصد کل جمعیت جهان به سردرد میگرن مبتلا هستند و میگرن در هرسنی، از اوایل کودکی تا بعد از آن می‌تواند شروع شود. با این وجود حمله‌های میگرنی به ندرت قبل از ۵سالگی رخ می‌دهد و بیشترین شیوع، در دوران بلوغ و اوایل بزرگ سالی است. با افزایش سن، زنان بیش از مردان از سردردهای میگرنی رنج می‌برند.

حدودا ۴درصد کودکان پیش از بلوغ دچار میگرن هستند و پس از بلوغ این میزان تا ۶درصد در مردان و ۱۸درصد در زنان افزایش می‌یابد. شیوع میگرن به تدریج تا ۴۰سالگی کاهش می‌یابد. گاهی اوقات نشانه‌های شروع دردهای میگرنی از ۲ساعت تا ۲روز قبل از حمله‌های میگرنی شروع می‌شوند که می‌تواند با علایمی از جمله تغییر خلق وخو، زودرنجی، افسردگی یا سرخوشی، خستگی، ولع مصرف مواد غذایی خاص، سفتی عضلات (به خصوص عضلات گردن)، یبوست یا اسهال و حساسیت به بو یا صدا همراه باشد.

با تغذیه مناسب برای بیماران کبد چرب آشنا شوید.

ممکن است بعد از آنکه سردرد اصلی تمام شد عوارض میگرن برای چند روز باقی بماند که به آن پس اثر میگرنی گویند. پس از طی دوره حمله، بیمار ممکن است احساس خستگی یا (خماری) سردرد، مشکلات شناختی، عوارض گوارشی، تغییر خلق و خو و ضعف داشته باشد. طبق یک گزارش خلاصه (برخی از افراد بعد از حمله احساس طراوت و سرخوشی دارند، درحالی که عده‌ای دیگر گفته‌اند که احساس افسردگی و بی‌قراری می‌کنند). مهم‌ترین عامل بیماری میگرن ناشناخته است، با این حال اعتقاد براین است که عوامل محیطی و ژنتیکی در بیماری میگرن نقش دارند. برخی از بیماری‌های روانی نظیر بسیاری از رویدادهای زیستی یا محرک‌ها با این بیماری در ارتباط هستند که از این دسته می‌توان به افسردگی، اضطراب و اختلال دوقطبی اشاره نمود. از آنجایی که تغذیه نقش مهمی در سلامت جسم و خلق وخو دارد و بیماری میگرن نیز از این اصل مستثنی نیست، رعایت رژیم غذایی مناسب، می‌تواند در مهار این بیماری کمک کننده باشد. گروهی از مبتلایان به میگرن اظهار داشته‌اند که مصرف یک یا چند ماده غذایی باعث شروع حمله میگرنی آنها شده است، بنابراین باید در انتخاب مواد غذایی بسیار دقت نمود. از این رو در این قسمت به غذاهای مفید و ممنوعیت‌های غذایی برای مقابله با این بیماری، اشاره می‌شود:

گمان می‌رود کمبود میزان قند خون از جمله عوامل میگرن است، غذاهایی مانند مرغ، خروس و بوقلمون از دسته غذاهای کم چرب و غنی از پروتئین هستند که مصرف آنها منجر به نوسان میزان قند خون نمی‌شود و برای افراد مبتلا مناسب هستند.

غذاهای پروتئین دار نظیر تخم مرغ، گوشت گاو و حبوبات را در هر وعده غذایی خود بگنجانید. مصرف میان وعده‌های حاوی پروتئین فراوان نیز مفید است. سیب، گلابی، گیلاس، زردآلو و انگور میوه‌هایی هستند که مصرف آنها موجب افزایش منظم قندخون می‌شود. این میوه‌ها میان وعده‌هایی غذایی بسیار خوبی برای حفظ و کنترل قندخون هستند.

حلیم جو، نان چاودار و حبوباتی نظیر لوبیاقرمز، انواع عدسی (سبز و قرمز)، نخود و لوبیا همگی دارای فیبرهای محلول بوده و به تثبیت قند خون کمک می‌کنند. این غذاها منابع خوب کربوهیدرات می‌باشند (حبوبات منابع خوب پروتئین نیز هستند).

با تغذیه مناسب برای بیماران مبتلا به سنگ کیسه صفرا آشنا شوید.

آب کافی بنوشید.

بهترین رژیم غذایی، رژیمی متعادل از همه گروه‌های غذایی با میوه و سبزی فراوان است. افرادی که مبتلا به سردردهای میگرنی هستند، باید تا حدامکان از مصرف غذاهای فرآوری شده و آماده خودداری کنند. ماهی و سبزی‌های غنی از کلسیم و منیزیم (مانند کلم، بروکلی و اسفناج) برای این افراد مفید هستند. وعده‌های غذایی به هیچ وجه نباید حذف شوند، زیرا نوسان قند خون، گرسنگی و کم آبی ممکن است سردرد را تشدید کند. فعالیت فیزیکی روزانه دست کم ۳۰دقیقه در هر روز در بیشتر روزهای هفته می‌تواند احساس بهتری به افراد بدهد.

مصرف انواع سبزی‌ها به این بیماران در حفظ سلامت کلی و حتی آرامش کمک می‌کند و باید آن را در برنامه غذایی خود بگنجانند و به جز مرکبات که در برخی مبتلایان می‌تواند محرک باشد، باید سه تا پنج وعده میوه در روز مصرف کنند. کنترل وزن هم در مهار بیماری این بیماران تاثیر خوبی دارد. مطالعات، اثر بسیار مثبت و مفید اسیدهای چرب امگا۳ را در کنترل حمله‌ها و بهبود کسانی که میگرن دارند، ثابت کرده است، اسیدهای چرب امگا۳ در انواع روغن‌های گیاهی مثل روغن دانه سویا و دانه‌های روغنی مثل گردو وجود دارد، ولی بهترین منبع غنی آن ماهی‌های چرب مثل ماهی سالمون است.

ممنوعیت‌های غذایی در بیماری میگرن

محصولات آماده شده، انواع کنسرو و غذاهای یخ زده برای مبتلایان به میگرن ممنوع است. آسپارتام که به عنوان قند جانشین در بعضی از نوشابه‌های رژیمی و یا شیرین کننده‌های مصنوعی به کار می‌رود، از محرک‌های میگرن است. الکل، پنیر به خصوص پنیرهای مانده، ماهی سود شده یا ماهی دودی، پوست موز، نوشیدنی‌های الکلی، ماءالشعیر، سوسیس خشک شده، باقلا، میوه‌ها و سبزی‌های کال و فاسد، مخمرها، انواع آجیل، ماهی شور، کنسرو شاه ماهی، خامه ترش، آووکادو سوسیس‌های تخمیری و گوشت‌های مانده یا چرب، کاکائو و شکلات از این جمله‌اند. مرکباتی مانند لیمو، پرتقال، گریپ فروت.

کالباس، سوسیس و گوشت نمک سود که به آنها ماده نگهدارنده نیتریت افزوده شده، نباید مصرف شوند، چون می‌توانند عامل بروز میگرن در افراد مستعد باشند. آجیل‌ها، شکلات و جوانه گندم از منابع غذایی حاوی مس به شمار می‌روند. پرتقال، گریپ فروت و نارنگی باید از رژیم غذایی حذف شوند، زیرا مرکبات جذب روده‌ای مس را افزایش می‌دهند و ممکن است در فرآیند آغاز حمله‌های میگرن نقش داشته باشند.

افزایش یا کاهش مصرف کافئین در بدن نیز در تشدید میگرن موثر است. همچنین ترک ناگهانی مصرف چای و قهوه که هر دو کافئین دارند، می‌تواند موثر باشد. مواد غذایی چرب و سرخ شده و آن دسته از مواد غذایی که با روغن زیاد سرخ می‌شوند، عامل تشدید میگرن هستند. سس‌های چرب و پر ادویه.

بیش از ۹۰درصد بیماران به غذاهای سرد حساسیت دارند. کمبود آهن و اسیدفولیک نیز موجب سردرد می‌شود، دریافت کلسیم و پتاسیم کافی نیز می‌تواند از تناوب سردردها بکاهد.

مرکبات، انواع شکلات، عصاره سبزیجات، بستنی و ماست، حتی انجیر و گوجه فرنگی، بعضی مغز دانه‌ها از جمله بادام زمینی و انواع افزودنی‌ها در محصولات غذایی جزء این دسته قرار دارند. این گروه از مواد غذایی به عنوان ترکیبات تشدید کننده میگرن شناخته شده‌اند و بهتر است افرادی که سابقه میگرن در آنها وجود دارد هرگز از آنها استفاده نکنند. مطالعات نشان داده‌اند که بیشتر افراد با خوردن بعضی از این مواد غذایی دچار حملات میگرنی می‌شوند. به این دلیل متخصصین تغذیه توصیه می‌کنند که با دقت هریک از مواد غذایی فوق را امتحان کنند و آن غذایی که موجب تشدید سردردشان می‌شود را از رژیم غذایی خود حذف کنند تا تعداد دفعات حملات کاهش یابد.

نکته:

البته این توصیه‌ها و ممنوعیت‌های تغذیه‌ای صددرصد نیستند و برخی بیماران با آزمون و خطا تجربه می‌کنند که بعضی از مواد غذایی باعث شروع سردردشان می‌شود یا سردردشان را بهبود می‌بخشد، درحالی که ممکن است در هیچ کتاب و منبع علمی در مورد آن چیزی نوشته شده باشد؛ بنابراین بخش عمده بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای به تجربه‌های خود بیمار بستگی خواهد داشت.

منبع: برگرفته از کتاب (تغذیه درمانی)