استرس زیاد چه عوارضی دارد؟

 استرساگر کم یا موقتی باشد بخش طبیعی از زندگی به حساب می‌آید اما اگر این پاسخ روانی شدید شده و موجب مختل شدن فعالیت‌های روزمره گردد عوارضی در پی داشته و نیازمند درمان می‌باشد. در واقع استرس زیاد زمانی شروع می‌شود که بدن ما با شرایطی بیش از توان جسمی، روانی و یا احساسی خود روبه رو شود. در برخورد با این شرایط ابتدا بدن واکنش‌های فیزیکی و علایم جسمانی مثل تپش قلب، تعریق، عضلات منقبض، تنگی نفس و… نشان می‌دهد و روان ما عصبی، بی‌طاقت و دچار حالت هشیاری افراطی می‌شود. در ادامه عوارض استرس بیش از حد و چند راهکار کوتاه و ساده در برخورد با آن را ارایه کرده‌ایم. 

عوارض جسمانی استرس زیاد:

• عضلات و مفاصل: استرس می‌تواند موجب درد، گرفتگی یا احساس ناراحتی در عضلات شود. استرس می‌تواند علائم آرتریت، فیبرومیالژی و سایر بیماری‌ها را شعله‌ور کند. به همین دلیل استرس، آستانه‌ی دردتان را پایین می‌آورد.
• قلب و ریه‌ها: اگر میزان هورمون استرس یا کورتیزول افزایش پیدا کند، می‌تواند بیماری‌های مربوط به قلب و ریه را تشدید نماید که شامل بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا و آسم می‌شود.
  شما برای مبارزه با بیماری‌ها به یک سیستم ایمنی قوی نیاز دارید، اما استرس دفاع بدن‌تان را ضعیف می‌کند اگر در قفسه سینه‌تان درد یا گرفتگی احساس می‌کنید یا تپش قلب دارید، هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا علت را بررسی کند.
• پوست و مو: اگر یک بیماری پوستی مانند اگزما، روزاسه یا پسوریازیس داشته باشید، استرس می‌تواند بدترش کند. استرس می‌تواند باعث کهیر و خارش، تعریق بیش از حد و حتی ریزش مو گردد.
• گوارشی: استرس می‌تواند در سیستم گوارش‌تان به خوبی خودنمایی کند، از علائم ساده‌تر مانند درد و نفخ و تهوع و یبوست گرفته تا بیماری‌های پیچیده‌تری مانند سندرم روده تحریک‌پذیر و ریفلاکس معده.
• شانه‌ها، سر و آرواره: پزشکان به آن ” مثلث تنش ” می‌گویند. استرس می‌تواند موجب سردردهای تنشی، گرفتگی گردن و فک و ایجاد اسپاسم در گردن و شانه‌ها شود. استرس همچنین می‌تواند منجر به اختلال مفصل گیجگاهی (TMJ) نیز گردد.
• سیستم ایمنی: شما برای مبارزه با بیماری‌ها به یک سیستم ایمنی قوی نیاز دارید، اما استرس دفاع بدن‌تان را ضعیف می‌کند و باعث می‌شود بیشتر در معرض ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا قرار بگیرید. استرس همچنین می‌تواند بیماری‌های خودایمنی شما مانند لوپوس و سندرم روده تحریک‌پذیر را تشدید نماید.
• سلامت روان: استرس می‌تواند علائم افسردگی را در شما نمایان کرده و اشتیاق و رغبت‌تان را به فعالیت‌هایی که معمولا از آن‌ها لذت می‌بردید کاهش دهد؛ از کارهای روزمره گرفته تا رابطه جنسی با همسر. خیلی از افراد وقتی استرس دارند، تمایل بیشتری به خوردن غذاهای ناسالم پیدا کرده و کمتر ورزش می‌کنند که این خودش علائم افسردگی را تقویت می‌کند.

عوارض روانی استرس زیاد:

• محققان موسسه تحقیقاتی روتمن نواحی از مغز را که تحت تاثیر اضطراب شدید، ترس و استرس قرار می‌گیرند، مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که بین مدارهای عصبی مغز مرتبط با هر سه این شرایط، هم‌پوشانی قوی و شدیدی وجود دارد. این امر می‌تواند ارتباط میان استرس زیاد و ایجاد اختلالات روانی از جمله افسردگی و آلزایمر در برخی بیماران را نیز توضیح دهد.
• افسردگی، اضطراب، الکلیسم، خودبیمارانگاری، بی‌خوابی و … از عوارض استرس بیش از حد می‌باشند.
• اضطراب پاتولوژیک و استرس زیاد با تخریب ساختار و عملکرد هیپوکامپوس و قشر پیشانی همراه است و همین امر می‌تواند موجب افزایش خطر اختلالات عصبی-روانی از جمله افسردگی و جنون شود.

راهکارهایی برای کاهش استرس:

1. دور شدن از محیط استرس زا
2. شمردن تا عدد ۱۰
3. تخلیه انرژی با اعمالی مانند فشردن توپ پلاستیکی
4. بررسی اینکه آیا موضوع استرس‌زا واقعا با اهمیت است و بروز فاجعه به همراه دارد؟!
5. بررسی شرایط و پیداکردن عواملی که کمک می‌کند موقعیت را آسان گرفت.
6. ریلکس کردن با تنفس عمیق، مرتب و آرام به همراه شل کردن بدن و جدا کردن ذهن از مسایل استرس‌زا

روش‌های کاهش دهنده استرس شدید در طولانی مدت:

1. خواب کافی: اکثر مردم دست کم به ۸ ساعت خواب در طی شبانه روز احتیاج دارند. یک برنامه منظم برای پیش از خواب خود به مدت نیم ساعت در نظر بگیرید، سعی کنید سر یک ساعت مشخص خوابیده و سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید.
2. غذای سالم: مقدار قند خون خود را ثابت نگه دارید، سبزیجات بیشتری بخورید و ویتامین و مواد معدنی به قدر کافی به بدن‌تان برسانید.
3. ورزش کردن: ورزش موجب از بین رفتن هورمون‌های استرس‌زا و تولید هورمون‌های شادی‌آور می‌شود.
4. سازماندهی و مرتب کردن از قبل: هر روز صبح لیست کارهایی که می‌خواهید در آن روز انجام دهید را تهیه کنید و سپس نصفه پائین آن لیست را پاره کنید و دور بریزید!
5. اختصاص دادن زمانی از روز به آرام کردن خود: در این رابطه، تکنیک‌هایی مثل مدیتیشن و یوگا برای استراحت دادن به ذهن بسیار موثرند. شما باید زمان کافی در اختیار بدن‌تان برای بازسازی خود و تولید دوباره پیام‌آوران شادی قرار دهید. اگر از عوارض استرس شدید مانند خستگی، درد، اضطراب، مشکل خواب، افسردگی و … رنج می‌برید به بدنتان فرصت التیام و بهبودی بدهید.
6. مراجعه به پزشک: استرس بیش از حدی که خودتان نتوانید آن را از بین ببرید ممکن است علایم اولیه بیماری‌هایی از قبیل مشکل تیرویید، نامتعادل بودن کلسیم (زیاد بودن یا کم بودن)، کم خونی، مرض قند، اختلال دوقطبی، مشکلات کبدی، اختلال ریوی، کمبود ویتامین و کمبود هورمونی باشد. این‌ها نمونه‌هایی از بیماریهای جسمی هستند که ممکن است شما از وجودشان آگاه نباشید اما آنقدر استرس در بدن شما به وجود آورند که شما را به استرس بیش از حد دچار سازند. پزشک شما با در اختیار داشتن سابقه بیماری‌های شما و انجام آزمایش‌های کامل می‌تواند وجود این بیماری‌ها را تشخیص دهد.
7. مراجعه به روان‌شناس: یک روان‌شناس با تجربه می‌تواند کمک زیادی به شما بکند. او می‌تواند منابع استرس‌زایی را که شما نادیده گرفته‌اید کشف کند و به شما کمک کند تا با مشکلات عمومی زندگی به نحوی کنار آیید که استرس کمتری در شما به وجود آورد.
8. توکل به خداوند: در همه امور زندگی و اعتماد و اعتقاد به قضا و قدر الهی اصلی‌ترین راه رسیدن به آرامش است. ایمان واقعی، جدی‌ترین عامل نیل به آرامش پایدار است. ایمان به او که ما را از هیچ آفریده، نیازهایمان را بهتر می‌داند، مصلحتمان را بیشتر می‌شناسد و به ما و سرنوشت ما مهربان‌تر از خودماست. پس تنها کافیست که خود را با تمام وجود به او بسپاریم.

جمع‌آوری و تنظیم: کاویاب